Xử lý nợ xấu và xử lý tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu còn nhiều bất cập, chồng chéo

Nghị quyết 42 là văn bản có giá trị pháp lý rất quan trọng, khi lần đầu tiên các vấn đề vướng mắc về pháp lý của ngành Ngân hàng liên quan đến xử lý nợ xấu và xử lý tài sản bảo đảm đã kéo dài nhiều năm qua được giải quyết trong một văn bản của Quốc hội…

Đây là nhận định của Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh tại Diễn đàn Ngân hàng Việt Nam 2020 với chủ đề “Tái cơ cấu, xử lý nợ xấu: kết quả và khuyến nghị chính sách”.

Bên cạnh đó, Phó Thống đốc cũng đề cập đến Quyết định 1058 tiếp tục phát huy những kết quả đã đạt được và những bài học kinh nghiệm từ thực tế triển khai tái cơ cấu hệ thống các TCTD và xử lý nợ xấu, tập trung vào việc hoàn thiện khuôn khổ pháp lý, cơ chế, chính sách về tiền tệ và hoạt động ngân hàng nhằm đổi mới mạnh mẽ và toàn diện các TCTD.

Trong đó, đặc biệt chú trọng đổi mới mô hình quản trị, điều hành; nâng cao năng lực tài chính, tăng cường năng lực đánh giá, kiểm soát rủi ro; chuyển đổi mô hình kinh doanh theo hướng đa dạng và hiện đại hóa các sản phẩm dịch vụ; tăng cường đổi mới công tác thanh tra, giám sát ngân hàng; cơ cấu lại các TCTD theo từng nhóm.

Phó Thống đốc nói: “Đến nay, Nghị quyết 42 và Quyết định 1058 đã đi vào triển khai được hơn 3 năm, có thể khẳng định các giải pháp đồng bộ trong 2 văn bản quy phạm trên đã tạo ra những dấu ấn rõ nét và chuyển biến tích cực trong công tác xử lý nợ xấu và cơ cấu lại các TCTD gắn với các mục tiêu phát triển ngành Ngân hàng trong thời gian tới, thể hiện định hướng, chính sách đúng đắn của Quốc hội và Chính phủ, tạo niềm tin đối với hệ thống các TCTD nói riêng và của cả xã hội nói chung”.

Phó Thống đốc NHNN Nguyễn Kim Anh phát biểu khai mạc

Về kết quả cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu, theo ông Trần Đăng Phi, Phó Chánh Thanh tra, Cơ quan Thanh tra giám sát ngân hàng, NHNN cho biết, đến nay khuôn khổ pháp lý về tiền tệ, ngân hàng và xử lý nợ xấu được hoàn thiện phù hợp với chuẩn mực quốc tế và thực tiễn tại Việt Nam.

Bên cạnh đó, sự ổn định, an toàn của hệ thống các TCTD được giữ vững; quy mô, năng lực tài chính, năng lực quản trị, điều hành được nâng cao, mở rộng, phù hợp với thông lệ quốc tế; tính minh bạch trong hoạt động tín dụng của TCTD từng bước được cải thiện.

Ông Phi chia sẻ thêm, chất lượng tín dụng được cải thiện, tỷ lệ nợ xấu giảm dần qua các năm. Các giải pháp xử lý nợ xấu được triển khai đồng bộ cùng với các biện pháp kiểm soát, phòng ngừa nợ xấu mới phát sinh đã góp phần nâng cao chất lượng tín dụng và giảm tỷ lệ nợ xấu của hệ thống các TCTD. Việc triển khai Basel II tiếp tục được các TCTD tập trung thực hiện để đáp ứng các thông lệ quốc tế về an toàn vốn.

“Tình trạng sở hữu chéo, đầu tư chéo trong hệ thống các TCTD đã được xử lý một bước quan trọng, tình trạng cổ đông/nhóm cổ đông lớn, thao túng, chi phối ngân hàng về cơ bản được kiểm soát. Kỷ cương, kỷ luật trên thị trường tiền tệ và lĩnh vực ngân hàng được chấn chỉnh và nâng cao, góp phần ổn định, bảo đảm an ninh tài chính – tiền tệ”, ông Phi cho biết.

Mặc dù công tác cơ cấu lại hệ thống các TCTD gắn với xử lý nợ xấu trong thời gian qua đã đạt được kết quả đáng khích lệ, tuy nhiên, vẫn còn tồn tại những khó khăn, vướng mắc trong quá trình cơ cấu lại gắn với xử lý nợ xấu của TCTD.

Đề cập đến vấn đề này, ông Nguyễn Thế Huân, Thành viên HĐQT VietinBank cho biết đó là áp lực tăng vốn tự có, đặc biệt là vốn điều lệ của VietinBank trong giai đoạn 2016-2020 là rất lớn, để đảm bảo thực hiện vai trò là NHTM hàng đầu, giữ vị thế tạo lập thị trường, dẫn đầu hệ thống các TCTD về quy mô hoạt động, tốc độ tăng trưởng tín dụng hàng năm.

Tuy nhiên, ông Huân cho biết, bên cạnh các mục tiêu về tăng trưởng, VietinBank cần phải đảm bảo duy trì mức vốn tự có đáp ứng quy định hiện hành của NHNN tại Thông tư 36 và Thông tư 06, đáp ứng lộ trình áp dụng chuẩn Basel II theo quy định của NHNN tại Thông tư 41 (hiệu lực từ 1/1/2020), đảm bảo tỷ lệ vốn cấp 1/Tài sản có rủi ro theo tiêu chuẩn của các cơ quan xếp hạng tín nhiệm quốc tế nhằm duy trì mức xếp hạng tín nhiệm hiện tại.

Nếu không tăng được vốn điều lệ, VietinBank sẽ phải giảm tốc độ tăng trưởng tín dụng, tác động trực tiếp đến khả năng cung ứng vốn cho nền kinh tế, ảnh hưởng đến tốc độ tăng trưởng tín dụng toàn ngành và theo đó tác động tiêu cực đến tốc độ tăng trưởng GDP của nền kinh tế.

Ông Huân thông tin thêm: “Kế tiếp, quy định pháp luật về xử lý nợ xấu nói chung và xử lý tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu nói riêng còn nhiều bất cập, chồng chéo, chưa tạo hành lang pháp lý thông thoáng cho các ngân hàng xử lý nợ xấu, xử lý tài sản bảo đảm của các khoản nợ xấu. Tiến độ xử lý, thu hồi nợ qua cơ quan Tòa án và Thi hành án còn rất chậm”.

“Sự vào cuộc của các bộ, ban, ngành chưa mạnh mẽ nên riêng NHNN khó có thể đảm đương được tốt các trọng trách được Chính phủ giao phó”, TS. Cấn Văn Lực, Chuyên gia kinh tế trưởng BIDV nhận định.

Phó Thống đốc Kim Anh cho biết, thời gian tới, để đảm bảo công tác xử lý nợ xấu theo Nghị quyết 42 và công tác cơ cấu lại theo Quyết định 1058 được triển khai có hiệu quả trên thực tế, đồng thời các TCTD tiếp tục phát huy tốt vai trò là kênh dẫn vốn chủ đạo và đáp ứng nhu cầu vốn cho hoạt động sản xuất, kinh doanh của nền kinh tế, đặc biệt, trong bối cảnh diễn biến phức tạp của dịch bệnh Covid-19, NHNN sẽ tiếp tục phối hợp với các Bộ, ban, ngành có liên quan đề xuất Chính phủ:

Thứ nhất, các giải pháp để giải quyết dứt điểm những khó khăn, vướng mắc về cơ chế cũng như trong thực tế áp dụng Nghị quyết số 42;

Thứ hai, xem xét, nghiên cứu việc Luật hóa xử lý nợ xấu nhằm quy định cụ thể về việc xử lý nợ xấu, xử lý tài sản bảo đảm của khoản nợ xấu của toàn hệ thống ngân hàng, nâng cao vai trò, năng lực của VAMC và tạo động lực cho các TCTD xử lý nợ xấu đạt hiệu quả;

Thứ ba, xây dựng Đề án cơ cấu lại hệ thống các TCTD giai đoạn 2021-2025, báo cáo cấp có thẩm quyền phê duyệt nhằm tiếp tục nâng cao năng lực cạnh tranh, năng lực tài chính và quản trị điều hành của các TCTD, hỗ trợ các TCTD trong việc xử lý hiệu quả nợ xấu của nền kinh tế.