Xu hướng “ly hôn tuổi hoa râm”: Nhiều người già chọn sống một mình vào những năm cuối đời

Theo chuyên gia Myres, những người Mỹ cao tuổi đã ly hôn đồng tình rằng dành cả đời để sống với một người không phù hợp là sự lãng phí thời gian.

Edith Heyck, 72 tuổi, là một nghệ sĩ kiêm quản lý công viên bán thời gian tại Newburyport, Massachusetts (Mỹ). Bà nằm trong số 38 triệu người trưởng thành sống độc thân tại Mỹ. Heyck chia sẻ: “Trước đây tôi nghĩ rằng mình sẽ kết hôn. Tôi được bố mẹ nuôi dạy để trở thành một người vợ đảm đang. Nhưng cho đến giờ tôi vẫn không tin rằng mình phải sống một mình”. Bà đã ly hôn ở độ tuổi ngũ tuần, khi con trai bà 18 tuổi.

Số lượng người Mỹ lớn tuổi sống độc thân đang gia tăng. Ước tính vào năm 2022, có gần 16 triệu người từ 65 tuổi trở lên sống một mình, gấp ba lần so với những năm 1960. Dự kiến trong tương lai con số sẽ còn tăng lên nhiều hơn nữa, đặt ra thách thức lớn cho tương lai của Mỹ.

Ly hôn ở tuổi già

Các chuyên gia đã phát hiện ra một xu hướng lý giải cho hiện tượng trên: tỷ lệ ly hôn ở những người trên 50 tuổi ngày một tăng cao. Susan L. Brown, đồng giám đốc của Trung tâm Nghiên cứu Hôn nhân & Gia đình Quốc gia (National Center for Family & Marriage Research) tại đại học Bowling Green State University (Mỹ) cho biết: “Chúng tôi vô cùng sửng sốt trước phát hiện của mình”.

Cách đây hơn 10 năm, Brown đã phổ biến thuật ngữ “ly hôn tuổi hoa râm” (gray divorce) để miêu tả hiện tượng trên. Brown nói thêm: “Hơn một phần ba số người ly hôn hiện nay thuộc nhóm tuổi ngũ tuần. Chúng ta không thể phớt lờ thực trạng này”. Cô cũng nhận thấy trong giai đoạn từ năm 1990 đến 2010, tỷ lệ ly hôn của những người trên 50 tuổi tăng gấp đôi. Xu hướng này dễ thấy ở bất kỳ nhóm người nào, dù là người nổi tiếng hay bình thường. Gần đây, cặp vợ chồng tỷ phú Bill Gates và Melinda đã thu hút sự chú ý khi tuyên bố ly hôn vào năm 2021 sau 27 năm chung sống. Vào ngày 3/8 mới đây, Thủ tướng Canada, Justin Trudeau, 51 tuổi, đã tuyên bố ly thân với vợ.

Theo Brown, mặc dù tỷ lệ ly hôn toàn dân đang giảm dần, nhưng nhóm người cao tuổi thì lại đi ngược với xu hướng.

Lý do nhiều người rời bỏ bạn đời khi đã có tuổi

Theo chuyên gia Susan Myres, nhiều người cho rằng ly hôn khi về già là điều phi lý, đặc biệt khi đây là độ tuổi “gần đất xa trời”. Nhưng với tư cách là luật sư tư vấn ly hôn có nhiều năm kinh nghiệm, bà đã lắng nghe vô vàn lý do từ những vị khách lớn tuổi. Bất ngờ thay, sự khác biệt quan điểm về chính sách vắc xin và đeo khẩu trang thời đại dịch cũng có thể là một yếu tố khiến nhiều người muốn ly hôn.

Ngoài ra, Myres cho biết: “Một số người lớn tuổi muốn ly hôn vì khoảng cách giữa vợ và chồng. Có người ly hôn do gánh chịu bạo lực gia đình. Họ đều đồng tình rằng kết hôn với nhầm người là lãng phí thời gian cuộc đời”.

Vấn đề tài chính của người già sau khi ly hôn cũng được Myres và các chuyên gia khác nghiên cứu. Về phía Edith Heyck, sau khi ly hôn, bà đã gặp khó khăn tài chính. Trong nhiều năm bà phải sống chung với bạn cùng phòng, chờ đợi một khu nhà ở mới dành cho người cao tuổi có thu nhập thấp.

Khi rảnh rỗi, Edith Heyck sẽ tham gia các dự án nghệ thuật

Brown chỉ ra, khoảng 50% người cao tuổi ly hôn sẽ sống độc thân suốt đời. Nhưng bên cạnh đó, vẫn có nhiều người cao tuổi sống độc thân mà chưa từng kết hôn.

Nhà nghiên cứu tâm lý học Bella DePaulo nhận định: “Một yếu tố quyết định số lượng người cao tuổi sống độc thân chính là tiềm lực tài chính. Khi nhà nước ban hành chính sách an sinh xã hội tốt, thì có càng nhiều người lựa chọn sống độc thân ở tuổi già”.

DePaulo, 69 tuổi, cũng theo đuổi chủ nghĩa độc thân trọn đời. Trong nhiều năm, bà đã nghiên cứu về nhóm người độc thân và khuyến khích họ cân nhắc kỹ lựa chọn này. Đối với DePaulo, sống độc thân không có nghĩa là lẻ loi hay cô đơn. Bà chứng minh: “Có nhiều nghiên cứu chỉ ra rằng người độc thân có khả năng giữ mối quan hệ với hàng xóm, bạn bè, người thân tốt hơn người đã kết hôn”.

Trong số những người lớn tuổi sống một mình ở Mỹ, một số người đã ly hôn, một số góa bụa và một số thì chưa từng kết hôn

Hệ quả của lối sống này là gì?

Theo các chuyên gia, lối sống này có thể gây ra tác động đáng kể trên toàn quốc, đặc biệt là khi không có chính sách phúc lợi tốt. Brown giải thích: “Ai sẽ chăm sóc họ khi về già là một vấn đề lớn”.

Markus Schafer, phó giáo sư xã hội học tại đại học Baylor (Mỹ) gọi đây là “hiện tượng hai mặt” (two-sided phenomenon). Ông lý giải: “Nhiều người cảm thấy thích thú khi có quyền tự quyết, không phải tranh cãi về việc nhà. Mặt khác, những người độc thân có khả năng cao đối mặt với tình trạng cô đơn về sau”.

Tình trạng cô đơn có thể ảnh hưởng tiêu cực đến sức khoẻ. Các nhà nghiên cứu cũng đang tìm cách để giúp người già độc thân sống vui khỏe. Theo Schafer, công nghệ ngày càng phát triển, và những thành tựu đạt được như chó robot hay trí tuệ nhân tạo sẽ giúp ích cho cuộc sống của người già độc thân.

Chó robot được coi là “người bạn đồng hành” với nhiều người già Nhật Bản