Xe ôm – trợ thủ đắc lực truy tìm nghi phạm đánh bom Bangkok

Thông tin từ hơn 100.000 tài xế xe ôm là những manh mối quan trọng giúp nhà chức trách Thái Lan lần ra tung tích và bắt giữ các nghi phạm trong vụ đánh bom Bangkok.

Các tài xế xe ôm Bangkok. Ảnh: Bangkok.com

Tối 17/8, Kasem Pooksuwan nghe thấy một tiếng nổ lớn kèm theo khói. Tài xế xe ôm trung niên, quê ở vùng nông thôn đông bắc Thái Lan, nghĩ rằng đó có lẽ là một đám cháy do chập điện. Ông cũng chẳng có nhiều thời gian để suy xét kỹ hơn vì một hành khách mặc áo vàng xuất hiện và yêu cầu ông chở đến một địa điểm.

Khi quay về, Kasem mới biết một quả bom đã phát nổ ngay trên giao lộ của khu mua sắm ở trung tâm Bangkok, làm chết 20 người và hơn 100 người bị thương, trong đó đa số là khách du lịch.

Phải đến ngày hôm sau, Kasem mới nhận ra hành khách trong chiếc áo màu vàng hôm trước là nghi phạm trong một bức ảnh do cảnh sát cung cấp. Cảnh sát nghi ngờ y đã để lại balô chứa chất nổ tại đền Erawan. Đó cũng là lúc mà Kasem nhận ra rằng ông có thể đã vô tình tiếp tay cho nghi phạm trốn khỏi hiện trường.

“Tôi vẫn bị sốc và cảm thấy có lỗi trong vụ việc này bởi tôi đã giúp hắn”, ông nói. “Đêm nào tôi cũng trằn trọc nhưng tôi vẫn phải tiếp tục công việc của mình, vì tôi phải làm”.

Hợp tác không chính thức

Chính quyền Thái Lan đang dựa vào những người giống như Kasem để tìm ra những kẻ tình nghi. Ông là một trong hơn 100.000 tài xế xe ôm của Bangkok, sẵn sàng cung cấp phương thức di chuyển nhanh chóng qua những con đường tắc nghẽn hay những ngõ hẻm chật chội. Họ là một mạng lưới tai mắt rất đông đảo.

Kasem và nhiều tài xế khác có thể đã chở nghi phạm đều mô tả hắn là một người nước ngoài cao lớn, da trắng và không nói thông thạo tiếng Thái. Một điều tra viên của Thái Lan cho biết những gì thu thập được từ các tài xế xe ôm cùng tài xế taxi và xe tuk-tuk là rất hữu ích. Những người chạy xe ôm là nguồn tin rất độc cho cảnh sát.

“Bangkok rất đặc biệt vì có những người chạy xe ôm và xe tuk-tuk mà các thành phố khác không có”, ông nói. “Chúng tôi cần phải trao đổi với những người này vì họ ở gần hiện trường vụ án. Đây là điều đầu tiên mà chúng tôi phải làm”.

Cảnh sát Bangkok và những tài xế xe ôm có một lịch sử hợp tác lâu dài, dù mối quan hệ này không phải luôn luôn thân thiện. Không lâu sau khi dịch vụ xe ôm bắt đầu mọc lên ở Bangkok vào đầu những năm 1980, các tài xế buộc phải đút lót cho cảnh sát để họ làm ngơ trước nhiều hoạt động bất hợp pháp khác nhau, như sử dụng trái phép đất công làm địa điểm dừng đỗ.

Sự phụ thuộc này dẫn đến một hệ thống kiểm soát giống như xã hội đen, trong đó cảnh sát và các quan chức địa phương gần như “nắm giữ” các điểm dừng đỗ của xe ôm và cho thuê những chiếc áo màu da cam với số lượng hạn chế, như một kiểu chứng nhận, để kiếm lời.

Hình ảnh từ camera giám sát cho thấy một tài xế xe ôm chở hành khách giống nghi phạm bị truy nã. Ảnh: BBC

Việc tổ chức lại đội ngũ xe ôm kết hợp với cải cách pháp lý trong những năm gần đây đã giúp các tài xế có quyền tự chủ và vai trò của họ được công nhận. Tuy nhiên, bất chấp nỗ lực tuyển dụng và đào tạo những tài xế này trở thành các thông tin viên tình nguyện, hầu như sự hợp tác giữa họ với cảnh sát vẫn duy trì ở mức không chính thức.

Chalerm Changthongmadan, chủ tịch hiệp hội xe ôm, muốn các nhà chức trách hợp tác chặt chẽ hơn với tài xế xe ôm, những người thông thạo ngõ ngách không ai bằng. Tuy nhiên, nhiều trở ngại vẫn đang cản trở sự hợp tác chính thức giữa hai bên.

“Mối quan hệ của chúng tôi với cảnh sát vẫn đang gặp rắc rối bởi vấn đề niềm tin”, ông nói. “Trong suốt 30 năm trải nghiệm, tôi thấy cảnh sát và quân đội luôn làm việc chặt chẽ với nhau trong công tác phòng chống ma túy. Nhưng khi chúng tôi bắt được một tên tội phạm và báo cảnh sát, họ lại từ chối tiếp nhận các trường hợp này và cho rằng chúng tôi quấy rầy công việc của họ”.

Không được công nhận

Không ai biết cảnh sát đã sử dụng thông tin thu thập từ các tài xế xe ôm như thế nào trong vụ bắt giữ nghi phạm cuối tuần trước. Nhưng có lẽ, đối với cảnh sát, người đáng được nhận tiền thưởng nhất chính là họ. Hôm qua, cảnh sát trưởng Thái Lan thông báo rằng các sĩ quan của ông sẽ nhận được 84.000 USD vốn được treo thưởng cho những người cung cấp manh mối dẫn đến việc bắt giữ nghi phạm.

Về phần mình, ông Chalerm đang cố gắng thay đổi hình ảnh của những tài xế xe ôm trong mắt dân chúng. Họ thường bị xem là những người di cư ngỗ ngược từ các vùng nông thôn Thái Lan. Nhiều người trong số họ xuất thân từ các làng trồng lúa phía đông bắc, khu vực nghèo nhất của đất nước với khung cảnh khác xa những tòa nhà chọc trời và trung tâm mua sắm sang trọng của Bangkok.

Hình ảnh của những tài xế xe ôm từng bị xấu đi trong mắt người dân Bangkok vào năm 2010, khi nhiều thành viên đi theo phong trào biểu tình của phe “áo đỏ”, ủng hộ cựu thủ tướng Thaksin Shinawatra, một nhà lãnh đạo bị tầng lớp bảo thủ của thành phố phản đối.

“Chúng tôi thực sự muốn giúp đỡ cộng đồng”, ông Chalerm nói. “Và chúng tôi thực sự muốn mọi người nhìn nhận chúng tôi như một thành phần tốt hơn của xã hội”.

Pichit Seerueangphan, một tài xế xe ôm từ phía tây Thái Lan bị cảnh sát thẩm vấn về vụ đánh bom gần đây, cho biết ông thường giúp cảnh sát giải quyết những vụ phạm tội nhỏ, nhưng chưa bao giờ tham gia vào cuộc săn lùng một kẻ khủng bố.

Thông thường, sự hợp tác của ông với cảnh sát là tự phát, giống như tuần trước, ông đã nhảy khỏi xe của mình tại một ngã tư để giúp cảnh sát bắt một tên cướp giật đang bỏ chạy.

Tuy nhiên, ông cho biết mình cũng sẵn sàng trợ giúp bằng bất cứ cách nào khác và sẽ bắt đầu chú ý nhiều hơn đến những vị khách ngồi lên chiếc xe của mình.

Tuấn Vũ

Theo CS Monitor