Xây dựng thành phố thông minh: Làm gì để tôn trọng quyền riêng tư và bảo hộ dữ liệu cá nhân?

Khi triên khai cac dư an vê thanh phô thông minh, cac cam biên va camera quan sat se đươc đăt ơ hâu khăp cac đương phô, trung tâm thương mai, nơi công công đê dê dang quan sat hanh vi ưng xư cua bât cư ai năm trong tâm bao quat cua cac camera va cac cam biên.

Nhưng dư liêu ây se đươc sư dung cho viêc gi va co cach nao đê bao đam răng nhưng dư liêu ây không bi sư dung sai muc đich?

Phối cảnh thành phố thông minh đang triển khai tại Hà Nội

Chưa có quy định pháp lý chung về thành phố thông minh

Trở về từ chuyến nghiên cứu, khảo sát tại Hoa Kỳ về những vấn đề phap ly đặt ra trong chuyển đổi số va Cach mang công nghiêp lân thư tư, ông Nguyễn Văn Cương, Viện trưởng Viện Khoa học pháp lý, Bộ Tư pháp khẳng định, cho tơi nay, ơ Hoa Ky chưa co văn ban phap ly nao quy đinh vê tiêu chuân phap ly đê xac đinh môt thanh phô nao đo la thanh phô thông minh.

Tuy chưa ban hành khung tiêu chuẩn về thành phố thông minh nhưng trong thưc tê quan tri cac thanh phô lơn ơ Hoa Ky, chăng han như New York, người ta đa ưng dung rât phô biên công nghê thông tin va cac công nghê co liên quan đê tăng cương hiêu lưc, hiêu qua cung câp dich vu công cho ngươi dân.

Cac cam biên va camera quan sat se dê dang quan sat hanh vi ưng xư của bât cư ai

Điêu đo thê hiên ơ viêc ưng dung công nghê thông tin đê tăng cương cung câp thông tin cho ngươi dân (nhât la thông tin vê cac dich vu thiêt yêu liên quan tơi xe buyt, tau điên ngâm, rac thai, điên, nươc, bai đâu xe v.v.). Tai cac bai đô xe thông minh, sư tư đông hoa trong cac công đoan quan ly xe đi vao, xe đi ra, biên bao chô trông đê đô xe, tinh phi đô xe v.v. la phô biên.

Do vậy, ơ Hoa Ky, tuy tưng thanh phô khi triên khai cac dư an vê thanh phô thông minh trên đia ban cua minh se phai đưa ra bô nhân dang riêng.

Dư liêu ca nhân la loai thông tin co gia tri đăc biêt

Vậy Hoa Kỳ ứng xử thế nào đối với quyên riêng tư va bao hô dư liêu ca nhân? Theo ông Nguyễn Văn Cương, cac giao sư va chuyên gia tai cac cơ sơ đao tao va nghiên cưu tai Hoa Ky ma Đoan công tac tiêp xuc, trao đôi đêu thông nhât cao môt điêm răng trong qua trinh thưc hiên chuyên đôi sô, vân đê bao hô dư liêu ca nhân, tôn trong quyên riêng tư ngay cang trơ nên quan trong khi dư liêu ca nhân la loai thông tin co gia tri đăc biêt.

Cac giao sư va chuyên gia tai Khoa Luât Đai hoc George Washington va Cơ quan nghiên cưu cua Quôc hôi Hoa Ky cho biêt, cho tơi nay, khung phap luât vê bao hô dư liêu ca nhân va bao vê quyên riêng tư ơ Hoa Ky chưa phat triên toan diên như ơ Liên minh châu Âu. Liên minh châu Âu (năm 2016) đa ban hanh môt Quy chê riêng vê bao hô dư liêu (General Data Protection Regulation – GDPR, co hiêu lưc tư ngay 25/5/2018).

Cho tơi nay, Hoa Ky chưa ban hanh đao luât chung ơ câp liên bang co tâm voc co thê so sanh vơi GDPR. Phap luât vê bao hô dư liêu ca nhân cua Hoa Ky co ca cac đao luât ơ liên bang va đao luât do cac bang ban hanh. Trong thơi gian gân đây, Bang California đa ban hanh đao luât riêng vê bao hô thông tin cua ngươi tiêu dung (California Consumer Privacy Act – CCPA, ban hanh vao ngay 28/6/2018, co hiêu lưc tư ngay 1/1/2020) mô phong cac quy đinh cua GDPR. Cac bang khac chưa co đao luât tương tư.

Đao luât nay cung câp cho cư dân cua bang California 6 quyên, gồm: đươc biêt loai dư liêu ca nhân đang bi thu thâp; đươc biêt liêu dư liêu ca nhân cua minh co bi chuyên giao, ban hoăc tiêt lô cho nhưng ai; quyên noi không đôi vơi viêc ban dư liêu ca nhân cua minh; quyên tiêp cân đê kiêm chưng lai dư liêu ca nhân cua minh đa bi ai đo thu thâp; quyên yêu câu doanh nghiêp phai xoa bo bât cư thông tin ca nhân nao ma doanh nghiêp đa thu thâp vê ban thân minh; quyên không bi phân biêt đôi xư khi thưc hiên cac quyên riêng tư cua minh.

Ông Nguyễn Văn Cương cho biết, Hoa Ky chưa ban hanh đao luât chung ơ câp liên bang về thành phố thông minh

Luât nay ap dung cho bât cư doanh nghiêp hoăc chu thê hoat đông kinh doanh nao co thu thâp thông tin cua ngươi tiêu dung ma co hoat đông kinh doanh tai bang California va thoa man it nhât môt trong cac điêu kiên như: co doanh thu hang thu đươc hơn 1 nưa doanh thu hang năm tư viêc ban thông tin ca nhân cua ngươi tiêu dung.

Doanh nghiêp co hanh vi vi pham thi vơi môi hanh vi vi pham cô y se bi phat tơi 7.500USD va hanh vi vi pham vô y se bi phat tơi 2.500 USD.

Riêng doanh nghiêp đê lô, lot thông tin dư liêu ca nhân, măc du đo la hê qua cua hanh vi tân công mang hoăc đanh căp dư liêu, thi vân phai bôi thương cho ngươi co dư liêu bi lô, lot tư 100 đên 750 USD hoăc bôi thương thiêt hai thưc tê nhưng không it hơn mưc vưa nêu cho môi ngươi tiêu dung.

Ơ tâm liên bang, Hoa Ky co đao luât riêng vê quyên riêng tư năm 1974 ap dung riêng cho viêc thu thâp, lưu trư, sư ly, chia se thông tin ca nhân cua cac cơ quan công quyên.

Vơi cư dân lai ô tô va phương tiên cơ giơi, Hoa Ky co đao luât riêng vê bao hô thông tin ca nhân cua ngươi điêu khiên phương tiên cơ giơi (The Driver’s Privacy Protection Act) năm 1994 quy đinh trinh tư, thu tuc thu thâp cac dư liêu vê ngươi điêu khiên phương tiên cơ giơi do cac cơ quan quan ly phương tiên giao thông thưc hiên (chăng han, viêc thu thâp cac dư liêu vê: hinh anh, sô an sinh xa hôi, sô băng lai xe, tên, đia chi, sô điên thoai, thông tin y tê va thông tin vê tinh trang tan tât nêu co).

Đôi vơi linh vưc tư, Hoa Ky co môt sô đao luât chuyên nganh vê bao hô thông tin ca nhân ap dung trong linh vưc như tin dung ngân hang (Luât Gramm-Leach-Bliley, con goi la Luât vê hiên đai hoa dich vu tai chinh năm 1999), y tê (Luât vê Bao hiêm y tê va Trach nhiêm giai trinh năm 1996) v.v..

Theo TS. Nguyễn Văn Cương, Hoà Kỳ phạt rất nặng doanh nghiêp đê lô, lot thông tin dư liêu ca nhân

Năm 1998, Hoa Ky cung ban hanh môt đao luât riêng co tên la “Luât Bao hô quyên riêng tư cua tre em trên mang” (Children’s Online Privacy Protection Act – COPPA) (co hiêu lưc tư ngay 21/4/2000). Đao luât nay quy đinh ro cac doanh nghiêp không đươc phep thu thâp thông tin ca nhân cua tre em dươi 13 tuôi trên mang Internet va viêc thu thâp thông tin tre em trên 13 tuôi phai co sư đông y cua cha me tre em (vơi trinh tư, thu tuc co đươc sư đông y đo đươc quy đinh cu thê trong Luât).

Uy ban thương mai liên bang (Federal Trade Commission) la cơ quan co trach nhiêm chinh trong viêc thưc thi cac quy đinh vê bao hô thông tin ca nhân do cac doanh nghiêp thu thâp tư phia ngươi tiêu dung.

Uy ban thương mai liên bang dưa vao thâm quyên xư ly cac hanh vi gian dôi hoăc không công băng vơi ngươi tiêu dung do doanh nghiêp thưc hiên (chăng han, doanh nghiêp ban hanh cac tuyên bô hoăc chinh sach riêng vê bao hô dư liêu khach hang nhưng trong thưc tê lai không giư đung cam kêt) đê truy cưu trach nhiêm cac doanh nghiêp không tôn trong đây đu quyên riêng tư cua ngươi tiêu dung.

Việt Nam chọn cách tiếp cận nào?

Tại Việt Nam, phát triển đô thị theo hướng thông minh hơn là một bước đi tất yếu trong kỷ nguyên công nghệ số và cuộc cách mạng công nghiệp lần thứ 4 đang diễn ra trên phạm vi toàn cầu. Tại Hà Nội, Dự án thành phố thông minh đầu tiên và lớn nhất cả nước do Liên doanh giữa Tập đoàn BRG và Tập đoàn Sumitomo của Nhật Bản đầu tư đã được động thổ vào sáng 6/10/2019 tại huyện Đông Anh.

Trong khi đó, tại Hải Dương, chính quyền địa phương đang phối hợp với Công ty Cổ phần Tiến bộ quốc tế (AIC) quyết tâm triển khai xây dựng đô thị thông minh tỉnh Hải Dương từ năm 2020.

Tại Thành phố Hồ Chí Minh, để triển khai Đề án xây dựng Đô thị thông minh, hàng ngàn camera đã được lắp đặt trên địa bàn dân cư một số quận…

Tại Tp. Hồ Chí Minh, hàng ngàn camera đã được lắp đặt trên địa bàn dân cư một số quận

Vấn đề đặt ra là chúng ta có cần xây dựng 1 đạo luật vê quyên riêng tư va bao hô dư liêu ca nhân khi thưc hiên qua trinh chuyên đôi sô va xây dựng đô thị thông minh hay không? Nêu co thi nên tiêp cân theo cach nao?

Ông Nguyễn Văn Cương cho biết, khi Đoàn công tác trao đôi vê cach tiêp cân khi xây dưng, hoan thiên phap luât vê quyên riêng tư va bao hô dư liêu ca nhân, giao sư Urs Gasser cua Đai hoc Harvard cho răng, nhin chung, trên thê giơi co 3 cach tiêp cân chu yêu.

Môt cach tiêp cân như cua Hoa Ky, thương la đê cho cac lưc lương thi trương tư quyêt đinh rât nhiêu va nha nươc chi can thiêp, bao hô ơ mưc tôi thiêu.

Cach tiêp cân khac giông cua Trung Quôc la nha nươc co đông lưc đi trươc lưc lương thi trương đê đăt ra cac quy tăc cân thiêt.

Môt cach tiêp cân khac la cua Liên minh châu Âu, nha nươc đăt ra quy đinh bao hô dư liêu ca nhân rât toan diên, cân đôi giưa nhu câu bao hô dư liêu ca nhân cua ngươi dân vơi điêu kiên hoat đông binh thương cua nha nươc va cac lưc lương thi trương.

Như vậy, rõ ràng, đang có rất nhiều vấn đề pháp lý đặt ra đối với việc ứng dụng các thành tựu khoa học công nghệ vào cuộc sống. Viêc chon lưa cach tiêp cân nao la do điêu kiên kinh tê, chinh tri, văn hoa phap ly cu thê cua môi quôc gia quyêt đinh.

“Viêt Nam co thê cân nhăc đê co cach tiêp cân phu hơp. Rât co thê kê thưa nhưng ưu điêm cua 3 cach tiêp cân kê trên đông thơi phai tim ra cach tiêp cân riêng co cua minh” – TS. Nguyễn Văn Cương nhận định.

Theo Báo Pháp Luật