Xanh um vườn thơm của mẹ

Vườn rau của mẹ lúc nào cũng tươi xanh, mùa nào thức ấy.

Xanh nhạt xen xanh đậm, hoa trắng xen hoa vàng, nồng nàn xen thoang thoảng… Bước vào cổng nhà là thấy ngay những vạt xanh um ngon lành dịu mắt. Vườn rau của mẹ lúc nào cũng tươi xanh, mùa nào thức ấy.

Giữa vườn là cải ngọt, su hào, bắp cải, bầu đất, thù lù…Cuối vườn là chỗ của những giàn su su, bầu, bí trĩu quả, dưới chân giàn cơ man nào là rau húng, tía tô, hương nhu, lá xả, cứ thơm nức ngào ngạt một vùng. Xung quanh vườn, rau ngót xanh tươi len sát chân tường, còn những nhánh lá mơ xanh tía tỏa lan trên bức tường rêu.

Mỗi lần về quê ngoại, mẹ lại mang theo những cây con bé xíu, tỉ mẩn trồng xuống vườn. Đấy toàn là những thứ rau rừng từ quê ngoại tôi, một bản Mường ở huyện miền núi xa xôi. Những mầm cây ấy bao giờ cũng dành được sự chú ý của chị em tôi nhiều nhất. Mỗi lần tưới rau, lại ngắm xem nó đã lớn chừng nào, bao giờ thì được hái.

Bước vào cổng nhà là thấy ngay những vạt xanh um ngon lành dịu mắt – Ảnh: Tịnh Tâm

Ngay sát mé ngoài vườn rau là luống rau bao xanh mướt. Rau bao tựa như cây bồ công anh. Hạt phát tán đến đâu, cây mọc đến đây, tràn trên những sườn đồi. Rau bao có vị nhân nhẩn đắng, ngon nhất là khi ăn sống chấm với muối xả. Giòn tan, đăng đắng hơi lạ miệng nhưng nuốt xong lại đọng lại vị ngọt ngào. Đôi khi, mẹ chần qua rau với nước nóng rồi xào với thịt bò. Đĩa rau xanh mướt, đắng đấy rồi lại ngọt ngay đấy.

Cạnh bể nước um tùm những vạt rau thù lù, lúp xúp bên dưới là rau bầu đất thẫm xanh. Thù lù vốn là rau rừng nhưng hóa rau nhà từ lúc nào chẳng biết. Cây cao quá đầu gối, lá tựa như rau dền nhưng sờ vào thấy nham nhám, xào, luộc hay nấu canh đều ngon. Vị rau mát ngọt như vị rau dền cơm non mơn mởn gặp cơn mưa hạ.

Rau bầu đất khó tính hơn một chút. Đám rau lúc nào cũng vươn ngọn xanh mập mạp, nhưng vị hăng hăng của nó thì không phải ai cũng dễ quen. Khi ấy, nên nấu canh với nắm hến hay ngao. Vị hăng biến đi đâu mất, bát canh ngọt ngào có khi còn gây nghiền hơn canh ngao, hến nấu mồng tơi quen thuộc.

Loại cây mà tôi thích nhất trong vườn là loại lá “nhuộm” xôi truyền thống của người dân tộc Thái, Mường: cây ngom. Ngom có nhiều loại: ngom đỏ, tím, vàng, xanh. Mỗi lần đồ xôi, bao giờ tôi cũng tỉ mẩn hái đủ ba loại ngom trong vườn, luộc riêng từng mớ lá rồi lấy nước luộc ngâm ba mẻ gạo nếp. Gạo ngâm xong xếp vào chõ đồ thành ba góc. Đến khi xôi chín, chõ xôi dỡ ra cứ như đóa hoa sặc sỡ: cánh thì rực đỏ, cánh tím mơ màng, cánh vàng mê mải. Ngon và đẹp đến nỗi không nỡ ăn.

Mỗi khi về nhà, chiều chiều tôi lại bắc ghế ngồi cạnh vườn rau, vừa đọc sách vừa hít hà cái mùi thơm thơm tỏa ra đặc biệt từ những khóm tía tô, húng, hương nhu. Vạt rau mùi già trổ hoa tím biếc, quyện vào sắc hoa cải vàng rực lại mời gọi cơ man là bươm bướm. Vườn rau – vườn thơm của mẹ liền kề khoảng sân gạch đầy nắng luôn là mảng xanh êm ả trong nỗi nhớ của tôi.

Theo Tịnh Tâm (Saigonamthuc)