Xăng dầu sắp tăng giá liên tục?
Doanh nghiệp (DN) xăng dầu được tự quyết giá trong phạm vi 3% theo dự thảo nghị định mới về kinh doanh xăng dầu đang khiến dư luận lo ngại. Nhiều chuyên gia kinh tế cho rằng, nếu phương án mới này được phê duyệt, trong thời gian tới xăng dầu sẽ tăng giá liên tục.
Đã độc quyền, lại thêm quyền
Theo nội dung dự thảo mới thay thế Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu vừa được Bộ Công Thương trình Thủ tướng, các DN xăng dầu sẽ được tăng giá trong phạm vi 3% (khi các yếu tố đầu vào cấu thành giá cơ sở biến đổi tăng 3% so với giá bán lẻ hiện hành – PV). Quy định này đang khiến dư luận lo ngại giá xăng dầu trong thời gian tới sẽ chỉ được DN điều chỉnh tăng liên tục.
Chuyên gia kinh tế Ngô Trí Long cho biết, xăng dầu là mặt hàng nguyên nhiên liệu chiến lược, có vai trò hết sức quan trọng đối với nền kinh tế. Xăng dầu không những tác động đến rất nhiều ngành nghề sản xuất, kinh doanh mà còn “đ.ánh” trực tiếp vào túi t.iền người dân. “Với tinh thần trao quyền cho DN và tinh thần điều hành giá của Bộ Công Thương, nghị định mới nếu được thông qua, sẽ khiến giá xăng dầu trong nước dễ tăng nhanh hơn và tăng nhiều lần hơn so với hiện nay”, ông Long nói.
Thực tế, dự thảo mới quy định DN được tự tăng từ 0-2%, trên 2-7% thì DN quyết một phần, trên 7% Thủ tướng xem xét. Quy định như vậy, theo ông Long là chưa phù hợp với Luật giá. Hiện, Luật giá quy định rất rõ trường hợp nào Nhà nước định giá, trường hợp nào DN định giá. Trong khi đó, thị trường xăng dầu hiện nay đang là độc quyền nhóm. Nếu chỉ sửa mức tăng từ 7% xuống 2%, nhiều khả năng việc điều hành giá xăng dầu tới đây vẫn không nhận được sự đồng thuận của xã hội.
Cũng theo ông Long, dự thảo nghị định lần này đề xuất việc tính giá cơ sở dựa vào chu kỳ 15 ngày thay vì tính bình quân 30 ngày như hiện nay cũng chưa giải quyết rốt ráo câu chuyện cạnh tranh giữa các DN đầu mối xăng dầu. “Với Petrolimex, nhờ có hệ thống bán lẻ, cửa hàng quá lớn nên việc tính giá cơ sở dựa trên 30 ngày hay 15 ngày đều chẳng ảnh hưởng”, ông Long nói.
Với quy định tại dự thảo nghị định mới, lo ngại giá xăng dầu sẽ tăng liên tục. Ảnh: Hồng Vĩnh
Theo chuyên gia kinh tế Phạm Tất Thắng, dự thảo kinh doanh xăng dầu mới đã thêm quyền cho DN. Do đó, việc người dân lo ngại giá xăng dầu sẽ tăng mạnh, tăng liên tục là có cơ sở. Ông Thắng phân tích: Ở hai nấc đầu (3% và 7%), các DN xăng dầu sẽ chỉ cần kê khai giá tới cơ quan nhà nước có thẩm quyền trước vài ngày. Ở nấc thứ ba, khi diễn biến giá xăng dầu tăng cao quá 7%, DN cần phải báo cáo lên Bộ quản lý trong 5 ngày để xem xét. Nếu quá thời hạn này, Bộ không có hồi âm, DN cũng có thể được phép tự tăng giá. “Không có gì để quản việc tăng giá của DN và cũng chả có cách nào để kìm được sự tăng giá của DN”, ông Thắng nói.
Bộ khó kìm giá, người tiêu dùng lãnh đủ
Chuyên gia kinh tế Phạm Chi Lan cho biết, từ đầu năm đến nay, giá xăng dầu đã hơn 10 lần điều chỉnh. Mỗi lần điều chỉnh, mức tăng trên dưới 300 đồng/lít đã khiến người tiêu dùng toát mồ hôi. Theo bà Lan, nếu dự thảo Nghị định mới được “quyết” (thay thế Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu hiện hành), giá xăng dầu tăng có thể sẽ tăng gấp đôi hiện nay, càng khiến DN và người tiêu dùng điêu đứng.
Video đang HOT
“Rõ ràng, trong dự thảo mới này, chưa thấy điểm nào thể hiện việc Bộ chủ quản sẽ kiểm soát được tần suất tăng giá của DN”, bà Lan nói. Theo bà Lan, dù dự thảo quy định, khoảng cách tối thiểu giữa 2 lần tăng giá là 15 ngày, thì 1 tháng, DN vẫn có thể tăng giá xăng dầu 2 lần (tối thiểu 500-600 đồng/lít) và không loại trừ mức tăng còn cao hơn theo sự nới rộng tối đa của dự thảo nghị định mới cho phép.
Chuyên gia kinh tế Lê Đăng Doanh nhiều lần thể hiện chính kiến không đồng tình với quan điểm của nhà soạn thảo nghị định mới về xăng dầu. Theo ông Doanh, thị trường xăng dầu chưa hình thành cạnh tranh đúng nghĩa nên việc nới rộng quyền cho DN xăng dầu sẽ khiến giá xăng dầu nhảy loạn xạ. Khi đó, người dân, DN không có quyền lựa chọn giá và quyền lợi của người dân sẽ chỉ ở trong tay một vài DN xăng dầu lớn.
Chuyên gia kinh tế Vũ Đình Ánh cũng cho biết, với năng lực hạn chế trong việc kiểm soát nguyên tắc tính giá xăng dầu của DN như hiện nay, nếu Nhà nước tiếp tục để cho họ tự định giá (dù biên độ hẹp) cũng sẽ rất nguy hại. DN xăng dầu đang thống lĩnh thị trường sẽ làm mọi cách để tính giá có lợi cho DN mà Nhà nước rất khó kiểm soát, còn người tiêu dùng luôn phải chịu thiệt.
Nhiều chuyên gia cũng cho rằng, việc đề nghị Bộ Công Thương điều hành giá xăng dầu chẳng khác nào để Bộ này “vừa đá bóng vừa thổi còi”. Thực tế, với quy định giá xăng dầu vận hành theo đúng cơ chế thị trường, DN được quyền tự tăng giá trong phạm vi 3%, cơ quan nhà nước khó có thể can thiệp. Thậm chí, khi giá thế giới tăng cao khiến giá bán lẻ trong nước phải điều chỉnh (ở mức tối đa 7%), vẫn do cơ chế liên Bộ quyết định. “Chính vì thế, mới có chuyện, hai Bộ Tài chính, Công Thương không ai muốn ôm quản lý xăng dầu”, một chuyên gia lâu năm về xăng dầu nói.
Về vấn đề này, tại Kỳ họp Quốc hội vừa qua, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho rằng, đó là chuyện bình thường vì “Luật Giá quy định như thế”. Theo ông Dũng, Bộ Tài chính vẫn tham gia song hành với Bộ Công Thương thay vì chủ trì như trước và đây cũng là nhằm đảm bảo tính minh bạch. Trong khi đó, Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng cho rằng, bản thân Bộ Công Thương cũng không muốn việc điều chỉnh mà vẫn muốn để Bộ Tài chính tiếp tục chủ trì công tác điều hành giá xăng dầu, còn Bộ Công Thương phối hợp.
Theo Phong Cầm (Báo T.iền Phong)
BT Công thương nhận trách nhiệm vì chậm sửa Nghị định 84
Bộ trưởng Công Thương nhận trách nhiệm trước Quốc hội về việc chậm ban hành Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu.
Chiều nay (10/6), Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng là người mở đầu phiên chất vấn và trả lời chất vấn tại kỳ họp thứ bảy, Quốc hội khoá XIII.
Gửi câu hỏi đến Bộ trưởng trong phiên chất vấn, Đại biểu Lê Thị Nga (Thái Nguyên) nói rằng bà đã nhiều lần lên tiếng trước Quốc hội phản ánh về thực trạng thiếu minh bạch, thiếu cạnh tranh, nhập nhằng lỗ lãi, có biểu hiện lợi ích nhóm trong quản lý thị trường, điều hành giá xăng dầu. Các Bộ trưởng Công Thương, Tài chính đã quy lỗi cho Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu.
Bà Nga cho biết, từ năm 2011 đến nay, nhiều lần Bộ trưởng hứa sớm sửa đổi Nghị định 84 để bảo vệ quyền lợi người tiêu dùng nhưng đến nay chưa có kết quả.
Theo bà Nga, cách sửa nghị định này cũng khó hiểu, mấy tháng đưa ra một lần rồi để đó. Gần đây còn có đề xuất, chuyển quyền điều hành giá xăng dầu về Bộ Công Thương, làm nặng nề thêm tình trạng vừa đá bóng vừa thổi còi của Bộ Công Thương.
Có thể để doanh nghiệp tự định giá xăng
Trả lời chất vấn, Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng cho rằng, về cơ bản, Nghị định 84 về kinh doanh xăng dầu đáp ứng được yêu cầu. Trong gần một năm gần đây, sự điều hành giá xăng dầu theo thị trường có sự quản lý của Nhà nước. Đến bây giờ, người dân đã quen với giá xăng dầu thường xuyên lên xuống.
Theo Bộ trưởng Dũng, thời gian vừa qua, do điều hành theo Nghị định 84 nên tránh được những cú sốc giá cả, tránh tác động đến lạm phát.
Tuy nhiên, trong quá trình điều hành, cần đẩy mạnh hơn theo lộ trình điều hành giá thị trường. Do vậy, sửa Nghị định 84 là điều cần thiết.
Bộ trưởng Tài chính Đinh Tiến Dũng
Vừa qua, Thủ tướng Chính phủ giao Bộ Công thương chủ trì, Bộ Tài chính tham gia việc sửa Nghị định 84. Và gần đây nhất, vào ngày 3/6, Thủ tướng Chính phủ đã chủ trì nghe lại Nghị định 84 sửa đổi và Thủ tướng đã có kết luận.
Bộ Tài chính và Bộ Công Thương sẽ sửa đổi lần cuối nghị định này và trong thời gian ngắn, Nghị định 84 sửa đổi sẽ được ban hành. Trong đó, điều rất quan trọng là rút ngắn chu kỳ tính giá cơ sở.
Ngày xưa tính giá trong vòng 30 ngày, bây giờ sẽ đề xuất 15 ngày. Giữa 2 lần tăng giá ngày xưa là 15 ngày, bây giờ đề xuất 10 ngày, càng ngắn thì càng sát thị trường.
Trả lời câu hỏi của đại biểu Nga về vấn đề chuyển quyền điều hành giá xăng dầu từ Bộ Tài chính sang Bộ Công Thương, ông Đinh Tiến Dũng nói: "Đây là điều bình thường". Bởi Luật Giá quy định Bộ Tài chính quản lý về giá, hướng dẫn thanh tra kiểm tra, các bộ quản lý ngành điều hành về giá cụ thể.
Tuy nhiên, Bộ Tài chính với vai trò quản lý Nhà nước của mình, trong quá trình điều hành, thay vì trước kia là Bộ Tài chính chủ trì, bây giờ Bộ Công thương chủ trì. Bộ Tài chính sẽ tham gia để Bộ Công Thương ra công bố.
"Chúng tôi cho rằng, như thế vẫn là minh bạch", ông Dũng nói.
Bộ trưởng Công Thương hứa sớm ban hành Nghị định
Cũng có mặt tại phiên chất vấn chia lửa cùng Bộ trưởng Tài chính, ông Vũ Huy Hoàng - Bộ trưởng Công Thương - cho rằng, Nghị định 84 vận hành mang lại nhiều kết quả tốt. Tuy nhiên, trong quá trình vận hành có phát sinh một số bất cập, cần điều chỉnh, bổ sung.
Theo Bộ trưởng Hoàng, có 3 bất cập chính cần khắc phục: Một là: Phải bám sát hơn diễn biến thị trường xăng dầu thế giới như tần xuất điều chỉnh, thời gian tính giá cơ sở ngắn hơn; Hai là: Cần tạo điều kiện cạnh tranh hơn, thêm nhiều đầu mối kinh doanh xăng dầu, tránh độc quyền. Thứ ba là sử dụng hiệu quả hơn Quỹ bình ổn giá xăng dầu.
Bộ trưởng Công Thương Vũ Huy Hoàng
Ông Vũ Huy Hoàng nói: "Với tư cách được Chính phủ giao là đầu mối nên chúng tôi nhận trách nhiệm trước Quốc hội về việc chậm ban hành Nghị định này".
"Xin hứa với Quốc hội, sau khi Thủ tướng xem xét tờ trình gần đây nhất của các bộ ngành, chúng tôi cố gắng ban hành sớm nhất nghị định thay thế Nghị định 84".
Nói về việc chuyển quyền điều hành giá xăng dầu từ Bộ Tài chính sang Bộ Công Thương, ông Hoàng nói: "Bản thân Bộ Công Thương không muốn việc điều chỉnh này. Chúng tôi vẫn muốn đề xuất với Chính phủ duy trì Bộ Tài chính là cơ quan chủ trì, Bộ Công Thương phối hợp điều hành giá như hiện hành.
Ông Hoàng cho biết thêm, hiện nay, Bộ Tài chính không phải là cơ quan quyết định giá xăng dầu, chỉ là Tổ trưởng Tổ Điều hành giá. Đây là tổ liên ngành Bộ Tài chính - Công Thương.
Nếu Bộ Công Thương không đồng ý thì Bộ Tài chính báo cáo với Chính phủ để quyết định. Ngược lại, nếu đổi vai, Bộ Công Thương chủ trì, nhưng nếu Bộ Tài chính không đồng ý thì Bộ Công Thương phải báo cáo Thủ tướng Chính phủ. Đây là cơ chế liên ngành, một bộ không quyết định được.
Theo Khampha.vn
Lại bàn chuyện quản giá xăng Việc trả quyền điều hành giá bán lẻ xăng dầu cho Bộ Công Thương liệu có thỏa mãn được mong muốn về một cơ chế quản lý, giám sát giá để minh bạch, lành mạnh hóa thị trường? Văn phòng Chính phủ vừa có văn bản thông báo kết luận của Phó Thủ tướng Hoàng Trung Hải đồng ý giao Bộ Công Thương...
