Xăm mình, cẩn trọng những nguy cơ và biến chứng

Xăm cơ thể là một hình thức nghệ thuật rất lâu đời. Người tạo ra hình xăm sẽ sử dụng kim đưa mực vào lớp hạ bì của da.

Điều này thay đổi sắc tố da và có thể được sử dụng để tạo ra hầu hết mọi hình ảnh con người có thể tưởng tượng ra. Trang điểm vĩnh viễn cũng là một hình thức xăm ví dụ xăm chân mày, xăm môi… Nếu bạn có cơ địa sẹo lồi, hãy suy nghĩ lại về việc xăm mình.

Sẹo có thể xuất hiện sau khi xăm và làm hỏng hình xăm. Chưa kể, nhiều biến chứng sẽ xuất hiện nếu xăm cơ thể không an toàn.

Lịch sử về nghệ thuật xăm mình

Hình xăm đầu tiên trong lịch sử có lẽ cách đây khoảng 5.000 năm vào thời có dấu tích của người băng Otzi, một xác ướp được tìm thấy trong dãy Alps trải dài từ Áo đến Ý. Nhưng ở châu Âu, người Anh mới là những người biến nghệ thuật này thành nổi tiếng: khi Đế quốc La Mã xâm chiếm Anh năm 55 trước Công nguyên, họ tìm thấy những người bản địa rực rỡ trong nghệ thuật vẽ cơ thể.

Sau đó, nghệ thuật xăm mình đã tồn tại và được thừa nhận cho đến những năm của thế kỷ 19 trong gia đình hoàng tộc Vương quốc Anh. Cháu trai 16 tuổi của Nữ hoàng và là vị vua George V trong tương lai, đã được một họa sĩ từ Yokohama (Nhật Bản) xăm lên cánh tay một con rồng màu đỏ và xanh như một nghi thức bước qua tuổi vị thành niên của rất nhiều thiếu niên thời đó.

Theo BBC, bản thân từ “hình xăm” (tattoo) tự nó lại có xuất xứ khá mới mẻ trong từ điển tiếng Anh, một di sản từ các cuộc hành trình trên biển của thuyền trưởng James Cook đến các hòn đảo ở Thái Bình Dương vào cuối thế kỷ 18.

Trong khi từ này đã tồn tại trong tiếng Anh từ cuối thập niên 1600, ban đầu là “beating a tattoo” có nghĩa trong từ điển là “đánh trống”. Mãi cho đến hành trình của thuyền trưởng Cook đến Tahiti năm 1769, hình thức xăm vẽ trên da vẫn còn được gọi là chích, đánh dấu hoặc nhuộm. Tuy nhiên, những người Tahiti sử dụng từ “tatau” để miêu tả việc họ sử dụng những cây và đập vào những thanh có hình dạng giống lược với đầu mũi kim gắn bên trên. Cook ghi nhận điều này trong nhật ký và qua nhiều bạn bè, từ này cuối cùng du nhập vào tiếng Anh là “tattoo” (xăm).

Bệnh chàm da sau khi xăm (Nguồn: BV. Da liễu TP.HCM)

Khi đặt tên mới cho nghệ thuật xăm mình, người Anh lần đầu tiên đã thương mại hóa nghệ thuật này trong thế giới phương Tây, kích thích sự bùng nổ trào lưu khách du lịch xăm mình ở Nhật Bản.

Hình xăm đã trở nên ngày càng phổ biến trong những năm gần đây. Theo Trung tâm Nghiên cứu Pew (Mỹ), gần 4 trong số 10 người sinh sau năm 1980 có ít nhất một hình xăm.

Dị ứng, phát ban, nhiễm trùng từ vết xăm

Tại Việt Nam, nhiều thanh niên xem hình xăm là một cách làm đẹp cơ thể, thể hiện cá tính, ghi lại những dấu ấn trong cuộc đời.Thế nhưng với nhiều kỹ thuật xăm hiện đại, hình xăm có thể sẽ tồn tại mãi mãi trên cơ thể, việc xóa xăm tốn kém gấp hàng nhiều lần chi phí xăm, thậm chí không thể xóa hết được.

Thậm chí, nhiều biến chứng do những hình xăm mang lại còn nghiêm trọng hơn nữa. Khi thực hiện xăm hình lên cơ thể, nghệ sĩ xăm hình sẽ dùng các thiết bị có kim chọc thủng da. Mỗi khi thiết bị này tạo ra một lỗ, nó sẽ bơm mực vào lớp hạ bì – lớp da thứ hai bên dưới da.Hình xăm có thể làm hỏng da và có thể gây ra các biến chứng.Các bác sĩ BV. Da liễu (TP.HCM) cảnh báo, thời gian gần đây, BV tiếp nhận không ít trường hợp bệnh nhân xăm hình bị nhiễm trùng, dị ứng mực xăm, phát ban… đến khám và điều trị.

Điển hình như trường hợp bệnh nhân nam N.T.A (25 tuổi, TP.HCM) đến khám trong tình trạng vết xăm hình ở cánh tay phải bị sưng, vùng da xăm bị dộp nước, đau và ngứa, nóng sốt… Qua thăm khám, các bác sĩ chẩn đoán bệnh nhân bị nhiễm trùng do xăm hình.

ThS.BS. Lê Thảo Hiền, khoa Thẩm mỹ Da (BV. Da liễu TP.HCM) cho biết xăm hình ẩn chứa rất nhiều nguy cơ.Một số phản ứng xảy ra tức thì sau khi xăm, một số phản ứng xuất hiện sau vài tuần hoặc nhiều năm sau đó mà bệnh nhân không biết nguyên nhân.

“Bình thường, sau xăm hình, khi da lành bạn sẽ có cảm giác ngứa và da bong vảy.Tất cả những dấu hiệu này là phản ứng da bình thường sau khi xăm hình. Tuy nhiên, nếu da bị nhiễm trùng sẽ có các biểu hiện sau: da đỏ, sưng, đau, vùng da xăm hình bị rộp nước, sốt, ớn lạnh và run người, da nổi mủ, loét da. Nhiễm trùng hình xăm thường xuất hiện ngay sau khi xăm hoặc sau vài ngày thậm chí vài tháng”, BS.Thảo Hiền cảnh báo.

Hơn thế nữa, qua vết xăm không an toàn và không đảm bảo vô trùng, bạn có thể bị nhiễm chẳng hạn như nhiễm tụ cầu khuẩn hoặc bệnh lao; nhiễm các bệnh lây truyền qua đường máu, như viêm gan b, viêm gan C, HIV và uốn ván; những tác nhân gây bệnh có thể cư trú trên những kim chích đã qua sử dụng mà không được vệ sinh vô trùng.

Các bác sĩ da liễu khuyến cáo, một trong những phản ứng khác có hại cho cơ thể thường gặp nữa là dị ứng mực xăm, có thể xuất hiện ngay lập tức hoặc sau vài tuần, thậm chí vài năm sau. Một số người xuất hiện phản ứng dị ứng sau khi điều trị một bệnh lý khác, chẳng hạn như sau khi bắt đầu điều trị bằng thuốc kháng virus HIV hoặc phẫu thuật thay khớp. Hầu hết mọi người đều bị dị ứng với một màu mực cụ thể. Màu đỏ thường gây dị ứng nhiều nhất. Tuy nhiên, bất kỳ mực xăm màu nào cũng có thể gây dị ứng. Các dấu hiệu dị ứng mực xăm: da vùng xăm bị đỏ và sưng; phát ban, ngứa; có những mảng hoặc nốt gồ lên da; da rộp nước; da rỉ dịch, đóng mài…

Nhưng tiềm ẩn những nguy cơ như nhiễm trùng vết xăm (nguồn: BV. Da liễu TP.HCM)

“Phát ban cũng có thể xảy ra trong lúc xăm hình hoặc sau 3 tuần và thường gặp ở mực xăm màu đen. Chất gây dị ứng có trong mực xăm màu đen thường là PPD. Khi đó, dấu hiệu dị ứng có thể là vùng da xăm đỏ và sưng; ngứa dữ dội; đau; nhiều nốt nhỏ; mảng da gồ bề mặt, tróc vảy; rộp nước, rỉ dịch; mất màu da; sẹo; một số người có thể bị chóng mặt, ngất xỉu hoặc đau bụng”, BS. Hiền nói.

Những ảnh hưởng lâu dài của mực xăm và màu sắc vẫn chưa được biết. Cho đến gần đây, không có cơ quan quản lý chính phủ nào kiểm tra chặt chẽ sự an toàn của mực xăm. Hơn 50 màu được sử dụng trong hình xăm đã được phê duyệt để sử dụng trong mỹ phẩm, nhưng nguy cơ tiêm chúng dưới da là không rõ ràng. Cho đến nay, cục Quản lý Thực và Dược phẩm Hoa Kỳ (FDA), chỉ xem xét liệu các sắc tố này có an toàn khi sử dụng bên ngoài chứ không phải tiêm dưới da. Không có màu xăm nào đã được chính thức phê duyệt để tiêm dưới da.

Việc xăm mình còn có thể gây ra khởi phát các bệnh lý về da như bệnh vảy nến, viêm da cơ địa (bệnh chàm), bạch biến, sẹo lồi, ung thư da… Các bệnh lý da có thể xuất hiện sớm nhất là 3 ngày, hoặc trong vòng 10 – 20 ngày sau khi xăm.Đôi khi, chúng có thể xuất hiện nhiều năm sau đó. Làn da bị can thiệp đó sẽ trở nên vô cùng nhạy cảm, một số người sau khi xăm dễ bị dị ứng ánh nắng trên vùng da xăm hình. Phản ứng này có thể xảy ra mỗi khi ánh nắng chiếu vào hình xăm của bạn. Phát ban dị ứng này có thể xuất hiện trong vòng vài phút khi mặt trời chiếu vào hình xăm của bạn hoặc vài giờ sau đó với các dấu hiệu như: sưng và đỏ xung quanh hình xăm; phát ban ngứa; rộp nước hoặc nổi mảng phù ngứa.

Hiếm gặp hơn là ảnh hưởng đến việc sử dụng một số kỹ thuật xét nghiệm sau khi xăm.Một số người đã bị phỏng vùng da xăm hình trong khi chụp MRI.Vì vậy, khi cần phải chụp MRI, bạn cần thông báo với kỹ thuật viên chụp MRI rằng bạn có hình xăm trên da.Yêu cầu dừng chụp MRI ngay nếu bạn cảm thấy nóng rát hoặc châm chích ở vùng da xăm hình.

Lời khuyên của thầy thuốc

Để tránh các biến chứng khi xăm

- Hạn chế ra ngoài khi trời nắng gắt. Thoa kem chống nắng với chỉ số SPF 30 trở lên, phổ rộng và chống nước.Chọn lựa vải che hình xăm khi đi ra ngoài đường là loại vải dày, tối màu, có khả năng chống nắng tốt.

- Nếu bạn đã từng bị sẹo lồi, hãy suy nghĩ lại về việc xăm mình. Sau khi xăm, nếu thấy có các dấu hiệu của bệnh ngoài da hoặc bị sẹo, hãy đến gặp bác sĩ da liễu, để cải thiện tình trạng vết sẹo, chẩn đoán và điều trị sớm các bệnh ngoài da.

- Bị dị ứng (khó thở, đánh trống ngực, tức ngực, chóng mặt hoặc chóng mặt, đau bụng, sưng phù nhiều, đau dữ dội, da đỏ bừng hoặc nổi mảng phù ngứa) cần đến ngay cơ sở y tế gần nhất để được xử trí kịp thời.

- Đặc biệt, sau khi xăm, mực xăm thường lan đến các hạch bạch huyết sau khi vùng da xăm lành lại, gây sưng vùng hạch gần với vùng da xăm hình, thường ở vùng cổ, nách và bẹn. Các hạch bị sưng có thể là dấu hiệu của nhiễm trùng hoặc một bệnh lý khác, nên nếu bạn cảm thấy sưng đau kéo dài ở bất kỳ vùng hạch nào, hãy đến gặp bác sĩ ngay lập tức.

AN QUÝ

Theo suckhoedoisong.vn