Vô sinh nam do lao sinh dục

Tổn thương do vi khuẩn lao gây ra có thể chỉ riêng biệt một phần của bộ máy sinh dục hay nhiều phần, thậm chí còn phối hợp cả với lao bộ máy tiết niệu.

Các bệnh lao của hệ sinh dục nam

Lao dương vật: Tổn thương có thể bắt đầu ngay từ lần đầu vi khuẩn lao xâm nhập, gây nên bệnh cảnh lao sơ nhiễm tại đây. Ở những bộ tộc châu Phi còn giữ tục lệ cắt bao quy đầu, do vệ sinh không tốt nên vi khuẩn lao đi vào qua vết cắt.
Sau một thời gian, vết cắt đã lên sẹo thì sưng trở lại rồi vỡ ra để lại một ổ loét, hạch bẹn sưng to. Đó là phức hợp sơ nhiễm. Ở thân dương vật và bìu có thể gặp các hình thái của lao da: đám thâm nhiễm có vảy, nốt lao, ổ loét. Ngoài ra còn các tổn thương lao ở mào tinh hoàn hoặc tinh hoàn vỡ ra…

Lao ống dẫn, mào và túi tinh: Ở các phần này cũng có tổn thương lao như nốt, loét… Chúng bị xơ hóa thành sẹo, làm chít hẹp các cơ quan này, gây đau khi xuất tinh, tinh dịch có máu, mủ. Khám thấy mào tinh hoàn sưng to, đau…
Lao màng tinh hoàn: Gây bệnh cảnh tràn dịch màng tinh hoàn, có thể nhầm lẫn với các nguyên nhân khác. Khám thấy tinh hoàn to, căng, nặng, mất cử động, nếu dịch nhiều thì sờ không thấy mào tinh.

Thực ra không phải là tinh hoàn to ra mà là do sự tràn dịch ở bìu, khi rọi đèn pin trong bóng tối sẽ thấy bóng tinh hoàn ở trong đám dịch này. Hiện nay, chỉ cần siêu âm là xác định được. Bệnh có thể nhầm lẫn với phù vùng da bìu trong bệnh giun chỉ.

Lao tinh hoàn: Tinh hoàn to, chắc, đau ít hoặc không đau, cần phải phân biệt với: viêm tinh hoàn cấp không do lao hoặc ung thư tinh hoàn…

Đa số trường hợp bệnh xuất hiện từ từ: đau nhẹ ở bìu, tinh hoàn to dần lên, khi bệnh nhân đến khám ở giai đoạn muộn có thể thấy rò tinh hoàn, chất bã đậu thoát ra ngoài, lỗ rò lâu lành. Trường hợp tràn dịch màng tinh hoàn khám thấy cả một bên bìu sưng to, nóng, đỏ, da bìu căng thẳng, bóng loáng, làm cho khám nghiệm khó khăn. Tuy nhiên nếu khám cẩn thận thì sờ nắn thấy mào tinh hoàn lớn, đau và có một màng mỏng tràn dịch của tinh mạc.

Nếu tổn thương lao sinh dục sâu:

bệnh có thể biểu hiện bằng rò ở vùng đáy chậu hoặc đái khó do có tổn thương ở tuyến tiền liệt hoặc túi tinh.
Thăm khám trực tràng thấy túi tinh và tuyến tiền liệt to, rắn chắc, ống dẫn tinh lổn nhổn những chuỗi hạt cứng, ấn đau.
* Thực tế lâm sàng gặp những bệnh nhân tinh hoàn to gần giống khối u, dễ nhầm với ung thư tinh hoàn hoặc có khi chỉ là bệnh cảnh viêm đường tiết niệu mạn tính. Nên kiểm tra huyết áp nếu thấy huyết áp tăng cao thì phải nghĩ đến lao tiết niệu sinh dục.

Cách điều trị và phòng bệnh

Điều trị nội khoa là chủ yếu trong mọi trường hợp lao tiết niệu sinh dục và có khả năng chữa khỏi hoàn toàn các tổn thương. Nguyên tắc điều trị lao tiết niệu sinh dục cũng giống nguyên tắc điều trị bệnh lao nói chung. Cần chú ý khi sử dụng một số thuốc như streptomycin, kanamycin, cyclocerin, viomyxin vì đã có tổn thương ở hệ thống tiết niệu sẽ độc đối thận.

- Dùng các thuốc giảm đau, giảm phù nề trong trường hợp lao sinh dục.

- Phẫu thuật cắt để loại trừ một bộ phận bị phá hủy: cắt bỏ mào tinh hoàn, hoặc phẫu thuật bảo tồn.

Trong mọi trường hợp điều quan trọng là phải phát hiện sớm và điều trị sớm, đúng nguyên tắc lao tiết niệu, sinh dục để hạn chế những phẫu thuật cắt bỏ đáng tiếc xảy ra mà hiện nay còn khá phổ biến.

Lao sinh dục cũng là một bệnh hệ thống của toàn bộ hệ tiết niệu, sinh dục, luôn đi sau hoặc phát hiện song song với lao thận. Để tránh lao sinh dục cần phát hiện sớm và điều trị đúng nguyên tắc lao thận. Ở một bệnh nhân lao sinh dục cần phải khám kỹ bìu để phát hiện sớm tổn thương mào tinh hoàn, cũng cần phải khám túi tinh vì lao túi tinh dễ lan vào mào tinh hoàn.

Theo CSTY