Vợ con người quay phim kẻ cưỡng ép phụ nữ sợ hãi, không dám rời nhà
Vợ con anh H. (người quay clip) cho Zing biết họ sợ đến nỗi không dám đứng trước cửa hay ra khỏi nhà sau những bình luận đe dọa, chỉ trích của dân mạng.
Ngày 19/4, Trương Gia Huy (21 tuổi) đến công an đầu thú vì hành vi khống chế, giở trò đồi bại với một phụ nữ có biểu hiện tâm thần, lang thang ở TP.HCM.
Cùng lúc đó, anh T.C.H. (43 tuổi, trú tại đường Lão Tử, quận 5), người đã quay được hành động của tên này và đưa lên mạng xã hội, đã nhận nhiều chỉ trích vì không trực tiếp can thiệp, giải vây cho nạn nhân.
Trước những tranh cãi của cộng đồng mạng, gia đình anh H. nhiều lần lên tiếng giải thích. Tuy nhiên, khi nghi phạm mới đây đã đầu thú, các bằng chứng đã được giao nộp đầy đủ cho phía công an, anh H. và người thân chỉ muốn mọi việc nhanh chóng lắng xuống.
“Hãy thử đặt mình vào hoàn cảnh trước khi phán xét”
Đọc những bình luận không hay trên mạng, vợ anh H. cảm thấy vừa buồn lẫn bức xúc. “Nếu là mọi người, thử hỏi có ai dám truy hô hay mở cửa lúc đó. Hãy thử đặt mình vào hoàn cảnh trước khi phán xét chồng tôi”, vợ anh H. nói với Zing.
Theo người nhà anh H. vụ việc xảy ra tại hẻm số 10 đường Lão Tử từ 1h sáng đến 1h30 sáng ngày 18/3. Trong khi đang ngủ trên gác lửng, anh H. vội thức dậy quan sát khi nghe tiếng động lạ vì con hẻm lâu nay nhiều trộm cắp.
Nơi xảy ra vụ việc người đàn ông cưỡng ép cô gái lang thang.
Nghe có tiếng người cãi vã, ban đầu anh H. tưởng đó là cặp tình nhân đang giằng co. Tuy nhiên, khi thấy sự việc không đơn giản như vậy, anh vội lấy điện thoại quay phim đề phòng chuyện không hay và làm bằng chứng.
Càng lúc càng thấy không bình thường khi người đàn ông bắt đầu có hành động bạo lực, anh H. đã lên tiếng cảnh cáo người đàn ông và dừng quay phim ở phút thứ 6.
Anh H. giải thích nếu mình hô hoán ngay từ đầu có thể gây hại cho nạn nhân. Thứ hai, anh cũng lo lắng hung thủ có đồng phạm và nghi ngờ đây có thể là nhóm người dàn cảnh để trộm cướp, đặc biệt trong mùa dịch đường phố rất vắng vẻ.
Ngoài ra, cửa sổ gác lửng nhà anh H. là loại cửa sổ kéo gồm 3 lớp (lớp cửa kính mờ, lớp lưới và khung sắt) cao chưa đầy 15 cm. Người bình thường không thể chui đầu qua, vì vậy không thể ném đồ vật vào người hung thủ như dân mạng bình luận.
Ngay tối xảy ra vụ việc, anh H. đã đến trình báo Công an phường 11 (quận 5). Sáng hôm sau, công an đã đến xác minh, lấy lời khai của anh H. Với mong muốn nhanh chóng tìm ra hung thủ và cảnh báo bạn bè, anh H. cũng chia sẻ đoạn clip lên trang cá nhân.
“Những ngày qua chúng tôi rất mệt mỏi”
Hiện tại, anh H. và người nhà không dám nghe điện thoại sau khi liên tục nhận những cuộc gọi từ người lạ. Khi có quá nhiều người tới hỏi thăm về vụ việc, anh H. và vợ con thậm chí phải lánh mặt sang nhà người quen.
“Những ngày qua chúng tôi rất mệt mỏi. Tôi quá nhức đầu vì những câu hỏi, thắc mắc của mọi người”, anh H. nói.
Phía trước hẻm 10, đường Lão Tử (quận 5, TP.HCM) sát nhà anh H.
Video đang HOT
Trong khi đó, vợ con của anh H. cho biết họ sợ đến nỗi còn không dám đứng trước cửa hay ra khỏi nhà sau những bình luận đe dọa, chỉ trích nặng nề của dân mạng.
Anh H. hiện sống cùng vợ, 2 con nhỏ và mẹ lớn tuổi. Gia đình có tiệm kinh doanh đồ gỗ ngay tại nhà. Sau vụ việc, vợ chồng anh vừa lo lắng cho sự an toàn của bản thân lẫn việc kinh doanh của gia đình.
“Nhà thì bán buôn mà người lạ cứ ra vào hỏi thăm liên tục. Thực sự chúng tôi rất khó sống, giờ chỉ muốn làm ăn yên ổn”, người nhà anh H. nói.
Sau khi công an vào cuộc điều tra, nghi phạm cũng đã đầu thú, gia đình anh H. hy vọng mọi chuyện nhanh chóng lắng xuống. Nói về những ý kiến tiêu cực trên mạng, anh H. cho biết bản thân cũng không còn muốn quan tâm nữa vì “việc mình làm không hổ thẹn với lương tâm”.
Con trai lớn của anh H. nói thêm: “Đối với tôi bố làm việc tốt là được. Chúng tôi đâu muốn nổi tiếng nên cũng không muốn chịu thêm áp lực từ dư luận và mạng xã hội”.
Vì sao quay phim mà không can thiệp?
Tranh cãi xung quanh việc quay phim, chụp hình hành vi tội phạm đã xảy ra từ lâu, tại nhiều nơi trên thế giới. Nhiều người cho rằng nhân chứng chỉ biết đứng nhìn tội ác diễn ra, có một phần trách nhiệm.
Theo Sarah Ben-David, nhà tội phạm học tại Đại học Ariel, Israel, có thể chia nhân chứng thành 2 loại. Loại một, những người có thể cứu nạn nhân nhưng không làm gì. Loại hai, những người không thể cứu nạn nhân dù có làm gì hay không.
Trương Gia Huy (21 tuổi) đến công an đầu thú vì hành vi khống chế, giở trò đồi bại với một phụ nữ lang thang. Ảnh cắt từ video.
Loại thứ nhất được xem là có lỗi còn loại thứ hai được nhận định là vô tội. Tuy nhiên, việc phân biệt ai là loại một, ai là loại hai thực sự khó khăn, thậm chí không thể. Không thể biết được chắc chắn liệu một hành động từ người ngoài có góp phần ngăn chặn tội ác hay không, nên chẳng thể kết luận chính xác nhân chứng có lỗi hay vô tội.
Chính vì sự mơ hồ đó, con người đôi khi cảm tính trong việc nhận định.
Ngoài ra, trong cuốn sách “Regarding the Pain of Others” (tạm dịch: Nỗi đau của người khác), nhà văn Susan Sontag lập luận rằng mọi người quay lưng lại với sự đau khổ của người khác không phải vì họ vô tâm, mà vì họ cảm thấy bất lực và sợ hãi.
Thực tế, việc lao vào giúp một người trong tình huống nguy hiểm không hề đơn giản, nhiều người đã trở thành nạn nhân tiếp theo, thậm chí bị hiểu nhầm là thủ phạm.
Huệ Lâm và Yến Nhi
'Vì sao quay phim kẻ cưỡng bức phụ nữ lang thang mà không can thiệp?'
Những người chứng kiến hành vi xấu nhưng không giúp nạn nhân hoặc ngăn chặn hành động đó được gọi chung là "hiệu ứng người ngoài cuộc" hay "hiệu ứng bàng quan".
Rạng sáng 18/4, video dài 6 phút, quay trọn cảnh Trương Gia Huy (21 tuổi) có hành vi khống chế, giở trò đồi bại với một phụ nữ có biểu hiện tâm thần, lang thang ở TP.HCM, được đăng lên mạng xã hội.
Biết mình không thể thoát tội, Huy đến công an đầu thú.
Trong hàng trăm bình luận dưới các bài viết đưa tin của Zing, bên cạnh việc lên án hành vi bệnh hoạn của gã trai trẻ, nhiều người thắc mắc về hành động của tác giả đoạn clip dài 6 phút.
"Tại sao người quay phim không kêu lên từ đầu để việc đó không diễn ra mà vẫn đứng quay, trong khi người quay đứng trên cửa sổ quay xuống, rất an toàn, chứ không phải ở gần mà sợ nguy hiểm. Vẫn kiên trì quay hết clip mặc cô gái đó bị hại, để lấy được một clip dài up lên mạng kiếm like sao?"
"Sao lại đứng quay mà không can thiệp? Đọc thấy clip dài 6 phút cơ mà, thật quá vô tâm".
Tranh cãi xung quanh việc quay phim, chụp hình hành vi tội phạm đã xảy ra từ lâu, tại nhiều nơi trên thế giới.
Các chuyên gia đã có nhận định, giải thích về hành vi này. Vào năm 1968, hai nhà tâm lý học xã hội người Mỹ John Darley và Bibb Latané đã gọi hiện tượng người chứng kiến bỏ rơi nạn nhân là "hiệu ứng người ngoài cuộc".
Trương Gia Huy giở trò đồi bại với người phụ nữ lang thang ở TP.HCM. Ảnh cắt từ clip.
Hiệu ứng bàng quan
Tháng 3/2017, một bà mẹ ở Chicago, Mỹ đến báo cảnh sát về việc cô con gái 15 tuổi của bà bị một nhóm đàn ông khoảng 5-6 tên hiếp dâm, phát trực tiếp cả quá trình trên mạng xã hội Facebook.
Đáng nói, có tới 40 người theo dõi đoạn video cô gái bị làm hại nhưng không ai báo cảnh sát.
Trước đó không lâu, một vụ hiếp dâm tập thể ở Thụy Điển cũng được phát trực tiếp trên Facebook. Có tới 200 người đã theo dõi diễn biến vụ việc, nhưng chỉ duy nhất có một người gọi điện báo cảnh sát.
Tháng 6/2017, khi người đàn ông 49 tuổi ở Florida, Mỹ đang ngồi ở ghế trước một chiếc xe tải gục xuống do bị bắn vào ngực, có ít nhất 10 người đã tập trung quanh ông. Tuy nhiên, thay vì gọi xe cứu thương hoặc sơ cứu nạn nhân, một số lấy điện thoại ra và bắt đầu quay phim.
Sau khi vất vả đưa người đàn ông nặng gần 135 kg lên xe cứu thương, viên cảnh sát bất lực hét lên với một người trong đám đông: "Sao không tắt điện thoại đi và giúp ông ấy?".
"Hiệu ứng người ngoài cuộc" có thể xảy ra ở bất cứ đâu. Ảnh: Getty.
"Hiệu ứng người ngoài cuộc" có thể xảy ra ở bất cứ đâu: hiện trường tai nạn giao thông nghiêm trọng, trận ẩu đả sứt đầu mẻ trán, nơi một người tuyệt vọng muốn nhảy lầu tự vẫn...
Theo Bộ Tư pháp Mỹ, người ngoài cuộc có mặt ở 70% các vụ tấn công và 52% các vụ cướp. Tỷ lệ những người giúp đỡ nạn nhân rất khác nhau, tùy theo loại tội phạm, môi trường và các yếu tố khác.
Theo một nghiên cứu của Giáo sư tâm lý học Dacher Keltner và Jason Marsh, khi chỉ có một "người ngoài cuộc" chứng kiến vụ việc, có khoảng 75% sẽ quyết định giúp đỡ nạn nhân vì cho rằng người đó đang gặp rắc rối.
Tuy nhiên khi có 6 người cùng chứng kiến, chỉ có khoảng 31% quyết định giúp đỡ. Nói cách khác, càng nhiều người chứng kiến, càng ít khả năng ai đó hỗ trợ.
Sao không giúp?
"Khi tôi 10 tuổi, tôi và cô bạn thân Tracy thường cùng nhau tới thư viện công cộng vào cuối tuần. Khi đang chuẩn bị lấy xe đạp, có vài cô gái tuổi teen đang hút thuốc trên băng ghế gần đó tiến tới, bắt đầu quấy rối chúng tôi.
Họ bắt đầu giật lấy chiếc xe đạp của Tracy, lôi sách vở trong cặp ra xé nát, dùng đầu thuốc lá châm lên tay Tracy và nói nhiều lời tục tĩu. Lúc ấy, tôi không dám làm gì, chỉ lùi lại và bám chặt vào hai chiếc quai cặp như thể đó là mạng sống của tôi. Tôi lầm bầm 'dừng lại, dừng lại' nhưng khi có một cô gái tiến về phía tôi, hỏi tôi có muốn chịu cảnh tương tự, tôi chỉ biết lắc đầu, im lặng. Tôi sợ".
Đó là lời chia sẻ của nhà văn, giáo sư văn học Sarah Henstra (Anh) trong bài đăng trên Salon. Mãi cho đến khi trưởng thành, đọc cuốn "The Bully, The Bullied and the Bystander" của Barbara Coloroso (tạm dịch: Kẻ bắt nạt, kẻ bị bắt nạt và kẻ đứng nhìn), Sarah mới nhận ra thái độ im lặng của bản thân khi đó cũng là vấn đề, chứ không chỉ là khuyến khích, xúi giục hay tham gia như những người kia.
Nhiều người không dám lên tiếng giúp đỡ vì sợ bản thân trở thành nạn nhân tiếp theo. Tranh: Lovecall.
Nỗi sợ trở thành mục tiêu bị hại tiếp theo cũng là một trong những lý do khiến người ngoài cuộc không giúp đỡ nạn nhân, theo Healthline.
Bên cạnh đó, các lý do phổ biến khác là: sợ gây hại đến tính mạng bản thân; sợ bị trả đũa; cảm thấy bản thân không đủ sức mạnh hoặc khả năng để giúp đỡ; cho rằng ai đó có khả năng tốt hơn sẽ ra tay; theo dõi phản ứng của các nhân chứng khác, thấy mọi người không hành động nên cho rằng tình huống không nghiêm trọng.
Ngoài ra, theo Darley và Latané, một yếu tố khác ngăn người ngoài cuộc giúp nạn nhân là "tâm lý sợ bị đánh giá". Trong tình huống nguy cấp, nhiều người thường đấu tranh tư tưởng: "Chẳng may người đó không cần ai giúp đỡ?", "Nếu tôi giúp người ta, tôi sẽ trở thành kẻ ngốc hoặc bị đánh giá là kẻ xấu".
Ở khía cạnh khác, trong một nghiên cứu về đạo đức xã hội, Jan L. Jacobowitz, giảng viên khoa Luật của Đại học Miami, Mỹ nhận định nhiều người "chỉ đơn giản là không muốn tham gia" một vụ ẩu đả "không phải chuyện của mình".
Đạo đức lương tâm
Trong cuốn sách "Regarding the Pain of Others" (tạm dịch: Nỗi đau của người khác), nhà văn Susan Sontag lập luận rằng mọi người quay lưng lại với sự đau khổ của người khác không phải vì họ vô tâm, mà vì họ cảm thấy bất lực và sợ hãi.
Nhưng nếu ai cũng sợ, ai cũng nghĩ "chắc sẽ có người khác lo" thì quả là một điều đau lòng đối với nạn nhân.
Ở Việt Nam và nhiều nước, hành vi bỏ mặc nạn nhân bị coi là phạm luật.
Theo luật sư Đặng Văn Cường (Đoàn luật sư Hà Nội), mọi công dân khi nhìn thấy người khác ở tình trạng nguy hiểm đến tính mạng, nếu có điều kiện cứu giúp mà không cứu dẫn đến nạn nhân thiệt mạng thì sẽ bị truy cứu trách nhiệm hình sự.
Chỉ mất vài giây để gọi báo cảnh sát hoặc cơ quan chức năng cứu người bị nạn. Ảnh: Unplash.
Trong những năm qua, nhiều quốc gia trên thế giới như Ấn Độ, Trung Quốc, Mỹ, Pháp đã ban hành "Luật Người tốt" (Good Samaritan Laws) nhằm khuyến khích hành động giúp đỡ người lạ mặt gặp nạn mà không sợ vướng phải kiện tụng. Đây được xem là một trong những nỗ lực để đẩy lùi "căn bệnh vô cảm" trong xã hội.
Đạo luật Cứu hộ Phần Lan quy định rõ việc giúp đỡ người bị nạn là "nghĩa vụ chung" và "phải tham gia hỗ trợ theo khả năng". Bộ Luật Hình sự nước này quy định người có hành vi bỏ mặc nạn nhân có thể bị phạt tù tối đa 6 tháng, theo Finlex.
Giữa thời đại công nghệ số, ai cũng dắt theo chiếc điện thoại thông minh bên mình, sẵn sàng ghi lại mọi diễn biến của cuộc sống. Khi chứng kiến hành vi phạm tội, thay vì đứng nhìn làm ngơ, chỉ mất vài giây để gọi báo cảnh sát hoặc cơ quan chức năng.
Mai An
Cư dân mạng quan tâm: Ô tô 'bay' khiến hai người đứng bên đường gặp nạn Clip ghi lại cảnh một người đàn ông đi xe máy chở theo một người phụ nữ đang dừng đỗ bên đường thì bất ngờ bị một chiếc ô tô 7 chỗ phóng tới đâm mạnh từ phía sau khiến cả 2 bị thương khá nặng. Ảnh: cắt từ clip và trên mạng xã hội Được biết vụ việc xảy ra hôm qua...