Vịnh Hạ Long và Quần đảo Cát Bà – Di sản Thiên nhiên Thế giới
Lần đầu tiên, hai Di sản thiên nhiên thế giới được công nhận trở thành Di sản thế giới thuộc địa bàn hai tỉnh, thành phố của Việt Nam.
Vào hồi 17h40 ngày 16/9/2023 giờ địa phương (tức 21h40 ngày 16/9/2023 giờ Việt Nam) tại Thủ đô Riyadh, nước Cộng hòa Ả rập Xê út, Ủy ban Di sản Thế giới UNESCO đã chính thức gõ búa công nhận Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà là Di sản Thiên nhiên Thế giới.
Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà được UNESCO công nhận Di sản Thế giới, bởi nơi đây chứa đựng các khu vực có vẻ đẹp thiên nhiên bao gồm các đảo đá vôi có thảm thực vật che phủ và các đỉnh nhọn núi đá vôi nhô lên trên mặt biển cùng với các đặc điểm karst liên quan như các mái vòm và hang động. Cảnh trí ngoạn mục không bị tác động của các đảo có thảm thực vật che phủ, hồ nước mặn, đỉnh nhọn núi đá vôi với các vách dựng đứng nhô lên trên biển. Với 1.133 hòn đảo đá vôi muôn hình, muôn vẻ (775 đảo đá vôi thuộc Vịnh Hạ Long và 358 đảo đá vôi thuộc Quần đảo Cá Bà) được bao phủ bởi thảm thực vật phong phú trên mặt nước lấp lánh màu ngọc bích, Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà hiện lên như một bàn cờ bằng đá quý; nước non trùng điệp, thanh bình; những bãi cát trắng mịn, tinh khôi.
Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà được xem là bảo tàng địa chất, chứa đựng những di sản với giá trị nổi bật toàn cầu, nơi chứng kiến những thay đổi đặc trưng trong lịch sử phát triển của Trái đất. Vùng biển Hạ Long – Cát Bà gồm nhiều hệ tầng trầm tích lục nguyên và cacbonat, có tuổi từ nguyên đại Cổ sinh đến Tân sinh. Nhiều hệ tầng trầm tích ở khu vực này chứa đựng các vết tích cổ sinh vật dưới các dạng hóa thạch khác nhau, trong đó có những nhóm ngành động, thực vật đã tuyệt diệt hoặc gần như tuyệt diệt trên trái đất. Sự hiện diện của rừng nguyên sinh, vịnh và những hòn đảo trên vịnh là những minh chứng độc đáo về quá trình vận động, phát triển liên tục của dạng địa hình karst, hệ fengcong (cụm đỉnh chóp nón) và fenglin (các đặc điểm tháp bị cô lập) hình thành qua hàng triệu năm trong điều kiện nhiệt đới, ẩm, diễn tiến lớn từ các dãy núi cao xuống đến biển, nơi địa hình karst cuối cùng đạt tới mực xâm thực cơ bản.
Với sự giao thoa của núi rừng và biển đảo, Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà là một khu vực tiêu biểu, có mức độ đa dạng cao của Châu Á khi sở hữu 7 hệ sinh thái biển – đảo, nhiệt đới, cận nhiệt đới liền kề, kế tiếp nhau phát triển bao gồm: hệ sinh thái rừng mưa nhiệt đới nguyên sinh; hệ sinh thái hang động; hệ sinh thái rừng ngập mặn; hệ sinh thái bãi triều; hệ sinh thái rạn san hô; hệ sinh thái đáy mềm; hệ sinh thái hồ nước mặn. Các hệ sinh thái này đại diện cho các quá trình sinh thái và sinh học vẫn đang tiến hóa và phát triển, thể hiện qua sự đa dạng của các quần xã động thực vật.
Vẻ đẹp thiên nhiên kỳ thú của Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà.
Video đang HOT
Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà còn là nơi chứa đựng một môi trường sống của nhiều loài động, thực vật quý hiếm. Sở hữu khu rừng trên biển lớn nhất Việt Nam với diện tích hơn 17.000ha cùng các hệ sinh thái đa dạng, Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà là điểm cư ngụ của 4.910 loài động thực vật trên cạn và dưới biển, trong số này có tới 198 loài thuộc Danh mục Đỏ IUCN, 51 loài đặc hữu. Diện tích rừng nguyên sinh khoảng 1.045,2 ha trên đảo Cát Bà là một trong những nhân tố quan trọng làm nên giá trị sinh thái và đa dạng sinh học của di sản. Đặc biệt, Voọc Cát Bà (Trachypithecus poliocephalus) là loài quý hiếm, nằm trong danh sách các loài động vật có nguy cơ tuyệt chủng cao nhất và được ghi vào Sách Đỏ thế giới. Đến nay, còn khoảng 60-70 cá thể phân bố duy nhất ở Cát Bà, không còn nơi nào khác trên thế giới xuất hiện loài này.
Tại đây đã nhiều loài thực vật đặc hữu, chỉ thích nghi sống ở các đảo đá vôi, mà không nơi nào trên thế giới có được, đó là: thiên tuế Hạ Long (Cycas tropophylla), khổ cử đài tím (Chirita drakei), cọ Hạ Long (Livistona halongensis), móng tai Hạ Long (Impatiens verrucifera), ngũ gia bì Hạ Long (schefflera alongensis), hài vệ nữ hoa vàng (Paphiopedilum concolor)… Các loài cây lá mọng hoặc trông xù xì như xương rồng Euphorbia antiquorum (Euphorb.), huyết giác Dracaena cambodiana (Liliac.), chi tuế Cycas sp. (Cycad.), và dây leo không lá tiết căn Sarcostemma acidum (Apocyn.) mang lại cho thảm thực vật ở đây một dáng vẻ chống chịu hạn của thực vật sa mạc.
Nằm cheo leo trên đỉnh núi Vườn Quốc gia Cát Bà tại khu vực “Ao Ếch” là sự xuất hiện của kiểu thảm cây ngập nước đặc thù và khá hiếm hoi. Loài cây và nước thường chỉ phát triển, phân bố ở Tây Nam Bộ, Việt Nam lại xuất hiện ở Cát Bà với quần thể gần như thuần loại. Thảm và nước dù có diện tích khiêm tốn, nhưng chứa đựng một nguồn gen loài thực vật vô cùng độc đáo.
Vịnh Hạ Long – Quần đảo Cát Bà được UNESCO công nhận tại Kỳ họp lần thứ 45 của Ủy ban Di sản Thế giới (tháng 9 năm 2023), trở thành Di sản Thế giới liên tỉnh, thành phố đầu tiên ở Việt Nam, là bài học kinh nghiệm hữu ích trong việc kết hợp quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị Di sản thế giới nói riêng, di tích lịch sử – văn hóa, danh lam thắng cảnh nói chung ở Việt Nam trong những năm tới.
Chung tay phát huy giá trị di sản liên tỉnh Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà
Năm 1994, Vịnh Hạ Long lần đầu tiên được UNESCO công nhận là Di sản thế giới. Trong suốt 30 năm qua, tỉnh Quảng Ninh không chỉ bảo vệ, làm mới những giá trị hiện có của di sản, mà còn phát hiện những giá trị mới.
Cũng vì thế, Vịnh Hạ Long tiếp tục được UNESCO ghi danh lần 2 vào năm 2000 và mới đây nhất, ngày 16/9/2023, Vịnh Hạ Long đã được UNESCO nhất trí cho mở rộng ranh giới bao gồm cả quần đảo Cát Bà (TP Hải Phòng), trở thành Di sản thế giới Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà. Như vậy, Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà là di sản thế giới liên tỉnh đầu tiên của Việt Nam.
Những siêu du thuyền có mặt tại Vịnh Hạ Long tạo nên khung cảnh tuyệt đẹp. Ảnh CTV
Theo bà Nguyễn Huyền Anh, Phó Giám đốc Phụ trách Sở Du lịch, sự kiện Vịnh Hạ Long mở rộng ranh giới, trở thành di sản liên tỉnh Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà đã tạo sức hút của di sản lớn hơn, cho phép Quảng Ninh đẩy mạnh phát triển kinh tế du lịch biển. Tuy nhiên, sự kiện này cũng đặt ra những yêu cầu mới về công tác quản lý, bảo vệ và đặc biệt là công tác phát huy giá trị của di sản.
Thực tế, ngay từ thời điểm nằm trong danh mục Di sản thế giới vào năm 1994, Vịnh Hạ Long đã mang đến cho Quảng Ninh cơ hội định vị lại giá trị của mình. Đó là, Quảng Ninh không chỉ là vùng đất của công nghiệp mỏ, mà còn là trung tâm du lịch; cơ cấu kinh tế của Quảng Ninh đã định hình là tỉnh dịch vụ - công nghiệp, đưa dịch vụ lên đầu, trong đó hạt nhân là Vịnh Hạ Long, thay vì đưa công nghiệp nặng lên đầu như trước đây.
Du khách tắm biển tại bãi tắm đảo Ti Tốp.
Thực tế, Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà đã và đang có sự kết nối trong những năm qua, thông qua 3 cách: Thứ nhất là thông qua tuyến phà Tuần Châu - Gia Luận; thứ hai là thông qua tàu du lịch chạy theo tuyến 5 cảng tàu của Quảng Ninh - đến bến Gia Luận (Cát Bà, Hải Phòng), trong đó có 4 tiếng tham quan Vịnh Hạ Long và 1 tiếng tham quan Cát Bà, đi qua các điểm động Thiên Cung, hang Đầu Gỗ, hòn Chó Đá, hang Ba Hang, hòn Đỉnh Hương, hòn Trống Mái, rồi đến vịnh Lan Hạ Cát Bà và tới bến Gia Luận; thứ ba là kết nối bằng tàu chuyên tuyến, là các tender hiện nay.
Như vậy, di sản Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà có 3 "cổng", trong đó phía Quảng Ninh có 2 "cổng" là Cảng tàu khách quốc tế Hạ Long và Cảng tàu khách quốc tế Tuần Châu, phía Hải Phòng có 1 "cổng" là bến Gia Luận, từ đó mở ra các tuyến tham quan trên 2 vịnh Hạ Long và Lan Hạ. Việc quản lý, kết nối du lịch giữa 2 vịnh thông qua "cổng" cũng chính là một tuyến du lịch trên vịnh, sẽ đảm bảo lợi ích cho cả địa phương, doanh nghiệp và khách du lịch khi đến với di sản...
Du khách tập thể dục trên boong tàu khi tham quan Vịnh Hạ Long. Ảnh CTV
Về phía Quảng Ninh, trong nhiều năm qua, dịch vụ du lịch trên Vịnh Hạ Long đã được hình thành và hoạt động sôi động, ngày càng chuyên nghiệp, hấp dẫn du khách toàn cầu. Toàn tỉnh Quảng Ninh đang có hơn 200 tàu dịch vụ du lịch trên Vịnh Hạ Long, trong đó có hơn 30 du thuyền nghỉ đêm cao cấp. Có những du thuyền rất hiện đại, điển hình như du thuyền Ambassador II có sức chứa lên tới 500 khách, hệ thống 45 cabin hạng sang, lưu trú theo giờ, sở hữu ban công riêng, đầy đủ tiện nghi, tương đương một phòng nghỉ khách sạn 5 sao. Hay như du thuyền Essence Grand Cruise 01 của Việt Thuận Group vừa được bàn giao thời gian gần đây cũng tương đương tiêu chuẩn 5 sao quốc tế với 55 phòng ngủ đêm siêu vip với sức chứa 160 khách lưu trú hoặc 320 khách tham quan.
Từ nền tảng cơ sở đội tàu du lịch như trên, trong bối cảnh Vịnh Hạ Long được mở rộng ranh giới sang quần đảo Cát Bà với vùng vịnh Lan Hạ như hiện nay sẽ là điều kiện để đội tàu phát huy năng lực phục vụ, khai thác bền vững giá trị di sản. Nhất là trong xu hướng dòng khách từ khu vực châu Á như Hàn Quốc, Nhật Bản, Ấn Độ và các nước ASEAN, vốn có tiềm năng, có khả năng chi trả cao đang ưa chuộng du lịch biển Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà, tiến tới sẽ là những dòng khách châu Âu, Mỹ sẽ đến với di sản này.
Khung cảnh tươi đẹp, non nước hữu tình của Vịnh Hạ Long.
Có thể thấy Vịnh Hạ Long mở rộng ranh giới, trở thành di sản thế giới liên tỉnh Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà là cơ hội để khai thác, phát huy giá trị, thúc đẩy kinh tế du lịch biển. Tuy nhiên, đi kèm với đó là những thách thức trong công tác quản lý, bảo vệ, gìn giữ di sản, khai thác di sản theo hướng bền vững, phù hợp sức tải môi trường của các vịnh. Điều này đòi hỏi cần có sự điều chỉnh trong công tác quản lý một cách phù hợp, nhất là trong bối cảnh hiện nay quy định quản lý các di sản thế giới liên tỉnh ở Việt Nam chưa có tiền lệ, Luật Di sản chưa quy định rõ nét, thì động thái của Quảng Ninh và Hải Phòng cũng phải cần cụ thể, quyết liệt hơn.
Được biết trước đây, BQL Vịnh Hạ Long năm nào cũng ký quy chế phối hợp với huyện Cát Hải về công tác quản lý, vệ sinh môi trường, cứu hộ, cứu nạn... trên Vịnh Hạ Long và Vịnh Lan Hạ. Mới đây, 2 địa phương cũng đã có văn bản cam kết trong việc bảo vệ toàn vẹn di sản gửi lên UNESCO, đó là tiến trình rất đáng mừng trong công tác quản lý, bảo vệ và phát huy giá trị di sản thế giới liên tỉnh Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà. Tin rằng Vịnh Hạ Long - Quần đảo Cát Bà sẽ mãi được tỉnh Quảng Ninh và TP Hải Phòng bảo vệ, phát triển, phát huy đúng cách, giữ cho thế giới một di sản quý giá đến muôn đời sau.
Vịnh Hạ Long và Sa Pa trong tốp 5 điểm đến xu hướng hàng đầu thế giới Ngày 12-1, Trung tâm thông tin của Cục Du lịch quốc gia Việt Nam (Bộ Văn hóa, Thể thao và Du lịch) cho biết, Giải thưởng Travelers' Choice Best of the Best Destinations của nền tảng du lịch trực tuyến hàng đầu thế giới Tripadvisor đã vinh danh vịnh Hạ Long và Sa Pa lần lượt ở vị trí thứ 3 và thứ...