Việt Nam vẫn có lợi thế đường bộ khi xuất khẩu nông sản sang Trung Quốc

Theo ông Mai Xuân Thìn, Giám đốc Công ty TNHH sản xuất thương mại dịch vụ Rồng Đỏ, Việt Nam nên đa dạng phương thức xuất khẩu nông sản, bằng cả đường sắt, đường biển, nhưng vẫn nên chú trọng vào xuất khẩu đường bộ.

Việt Nam vẫn có lợi thế đường bộ khi xuất khẩu sang Trung Quốc

Chia sẻ thông tin tại Diễn đàn thúc đẩy liên kết giữa sản xuất, chế biến và tiêu thụ rau quả do Bộ NNPTNT tổ chức mới đây, ông Mai Xuân Thìn, Giám đốc Công ty TNHH sản xuất thương mại dịch vụ Rồng Đỏ cho rằng, với thị trường Trung Quốc, Việt Nam có lợi thế về đường bộ hơn hẳn so với các quốc gia khác khi xuất khẩu vào đại lục.

“Việt Nam nên đa dạng phương thức xuất khẩu, bằng cả đường sắt, đường biển, nhưng vẫn nên chú trọng vào xuất khẩu đường bộ, qua cửa khẩu/lối mở biên giới” – ông Thìn nói.

Với kinh nghiệm 15 năm xử lý đóng gói xuất khẩu trái cây tươi vào EU, Mỹ, Úc,… ông Mai Xuân Thìn cho rằng, cần sớm kích hoạt gấp thực hiện “Thực hành kiểm soát mối nguy sinh học, cụ thể là Covid-19, thực hiện 5K, bao tay, test nhanh lực lượng lao động trong chuỗi giá trị, test nhanh thành phẩm, bán thành phẩm với mục tiêu là không phát hiện virus trên thành phẩm hay vỏ thùng hàng”.

“Đây là hành động khẩn thể hiện thiện chí và cách kiểm soát nghiêm túc của nông dân, nhà đóng gói, vận tải và chính quyền địa phương” – ông Thìn nhấn mạnh.

Bên cạnh đó, cần thúc đẩy mời gọi đội tàu charter lạnh/đông lạnh/(C.A), mục đích là vừa phục vụ xuất khẩu, vừa phục vụ thị trường nội địa khi cần thiết.

“Mong các Bộ Ngoại giao, Bộ Công Thương, Bộ NNPTNT, Bộ Giao thông Vận tải, Bộ Kế hoạch và Đầu tư cùng UBND các tỉnh quan tâm đến “tàu riêng lạnh/đông lạnh/lạnh có kiểm soát không khí” phục vụ phát triển bền vững cho nông sản Việt Nam đi thị trường tất cả các nước nói chung và Trung Quốc nói riêng”, ông Mai Xuân Thìn đề xuất.

Các container hàng hóa tại Cảng Quốc tế Lạch Huyện (Hải Phòng). Ảnh: TTXVN

Ông Lê Duy Hiệp (ảnh), Chủ tịch Hiệp hội doanh nghiệp dịch vụ Logistic Việt Nam chia sẻ: Việc chuyển từ xuất khẩu tiểu ngạch sang chính ngạch cần phải có thời gian vì liên quan tới rất nhiều vấn đề như thủ tục thông quan, Logistic…

Hiện nay, trong vấn đề xuất khẩu, chúng ta đang thiếu một số vấn đề so với các nước trên thế giới như: Chuyển dần sang đường biển; xây dựng trung tâm bảo quản, sơ chế tại nguồn; cải tiến công nghệ quản trị sau thu hoạch (làm lạnh, làm sạch, phân loại, đóng gói).

Về vấn đề vận tải, hiện có trên 30 hãng tàu, trong đó có 20 hãng tàu phục vụ khu vực nội vùng châu Á, còn lại là các tàu chạy tuyến xa như Mỹ, châu Âu…

Tuy nhiên, các hãng tàu này nắm tới 96-97% thị phần vận tải quốc tế, nhất là container, nên các đơn vị xuất khẩu vẫn đang phải phụ thuộc vào những hãng tàu này.

Thay đổi tư duy, giảm thiểu rủi ro khi xuất khẩu sang Trung Quốc

Theo ông Trần Thanh Hải – Phó Cục trưởng Cục Xuất nhập khẩu (Bộ Công Thương), đối với đường biển, Việt Nam xuất hàng hóa, nông thủy sản cần sử dụng container lạnh.

Ngược lại, nhập hàng khô từ Trung Quốc bằng container thường nên gây ra mất cân đối, thiếu vỏ container lạnh, bắt buộc phải nhập vỏ container lạnh rỗng từ Trung Quốc hoặc từ những nơi khác về.

Bên cạnh đó, hàng hóa vận chuyển bằng container lạnh đòi hỏi phải có ổ cắm điện trên tàu cũng như ở cảng, bãi để duy trì nhiệt độ thấp. Khi nhu cầu xuất khẩu cao, số lượng ổ cắm điện sẽ không đủ để đáp ứng. Đây là những vấn đề mà các doanh nghiệp Việt Nam cần tính toán theo hướng lâu dài.

Ông Trần Thanh Hải thông tin, tháng 11/2021, Việt Nam xuất khoảng 1.400 container lạnh từ TP.HCM đi Trung Quốc. Tháng 12/2021 tăng lên trên 4.000 container.

“Nhu cầu vận chuyển dịch chuyển đến từ việc ùn tắc đường bộ nên các doanh nghiệp chuyển sang đường biển. Đó là tín hiệu rất mừng vì các doanh nghiệp đã bắt đầu quan tâm chuyển sang đường biển. Tuy nhiên trong bối cảnh khó khăn chung của vận tải biển trên toàn thế giới, các chủ tàu thường ưu tiên hàng khô hơn hàng lạnh vì hàng khô giá trị cao hơn, lại không phải bảo quản nghiêm ngặt như hàng lạnh”- ông Trần Thanh Hải cho biết.

Còn đối với xuất khẩu đường sắt đi Trung Quốc, từ tháng 2/2020, đường sắt Việt Nam đã khai thác tàu container lạnh liên vận quốc tế từ ga Yên Viên lên ga Đồng Đăng sang ga Bằng Tường. Bình quân mỗi tháng vận chuyển được 100 container, có tháng đạt 180-200 container.

Ông Hải cho biết, dù đi đường bộ, đường biển hay đường sắt, các mặt hàng của Việt Nam đều phải đáp ứng được những yêu cầu từ phía Trung Quốc. Đó là vấn đề về: An toàn thực phẩm; kiểm dịch thực vật; truy xuất nguồn gốc (vùng trồng, cơ sở đóng gói); đóng gói, nhãn mác.

Theo đó, để có thể chuyển đổi xuất khẩu từ đường bộ sang đường biển một cách hiệu quả, đại diện Cục Xuất nhập khẩu cho rằng, người nông dân cũng như người tiêu dùng Việt Nam cần thay đổi tư duy, từ bỏ thói quen để tiêu thụ ổn định, giảm bớt rủi ro.