Việt Nam sẽ trở thành “con hổ” của nền kinh tế châu Á

Nằm dọc theo một trong những tuyến đường biển quan trọng nhất thế giới với lợi thế dân số trẻ và đang phát triển, Việt Nam – một lần nữa – được cho là có cơ hội cất cánh sau nhiều năm gây thất vọng.

Bài viết mới đăng tải trên Bloombergvới nhiều nhận định lạc quan về nền kinh tế Việt Nam viết, tiền đổ vào quốc gia Đông Nam Á này từ các nhà sản xuất Samsung và Intel mang lại cho Việt Nam cơ hội lần thứ 2 trở thành “con hổ” tiếp theo của châu Á. Kể từ khi mở cửa “Đổi mới” vào những năm 1980s, nền kinh tế Việt Nam đạt mức tăng trưởng vượt 7%. Tuy nhiên, trong những năm gần đây tốc độ tăng trưởng suy yếu nhiều do ảnh hưởng của nợ xấu tại khu vực doanh nghiệp quốc doanh nền.

Theo PricewaterhouseCoopers (PwC), Việt Nam có nhiều tiềm năng để trở thành một trong những nền kinh tế phát triển nhanh nhất thế giới trong giai đoạn từ nay đến năm 2050. Không chỉ nhờ lợi thế nhân công giá rẻ đang dần thay thế quốc gia láng giềng Trung Quốc, Việt Nam còn là điểm đến lý tưởng cho các nhà đầu tư Nhật Bản trong bối cảnh căng thẳng chính trị giữa 2 nước Nhật – Trung.

“Việt Nam có thể trở thành nền kinh tế phát triển nhanh nhất châu Á”, Vikram Nehru – một chuyên gia cao cấp của Quỹ Carnegie Endowment for International Peace nhận định. Theo vị chuyên gia này, Việt Nam có tất cả các yếu tố để phát triển nhanh chóng nếu giải quyết được những thách thức trong khu vực nhà nước.

Việt Nam có thể trở thành “Ngôi sao khu vực sông Mê Kông”

Các dấu hiệu cho thấy sức mạnh của nền kinh tế đang ngày càng được cải thiện như: Trong năm 2014, Việt Nam đã vượt các đối tác trong khu vực bao gồm cả các đối thủ có truyền thống lâu đời như Thái Lan, Malaysia để vượt lên trở thành nước xuất khẩu lớn nhất vào Hoa Kỳ.

Đầu tư nước ngoài vào Việt Nam đã tăng mạnh trong 14 năm qua, giải ngân đạt 12,35 tỷ USD trong năm 2014, tăng 7,4% so với năm trước và 2,4 tỷ USD so với năm 2000. Hoạt động của Samsung tại phát triển mạnh đến mức mà Việt Nam đã cho phép doanh nghiệp này vận hành riêng một cảng vận chuyển tại sân bay quốc tế Nội Bài.

Các nhà sản xuất trên thế giới cũng đang trong xu hướng dịch chuyển từ Trung Quốc tới Việt Nam. Đơn cử có thể kể tới như Nhà sản xuất máy in của Nhật Bản là Kyocera, một đơn vị của Tập đoàn Kyocera có kế hoạch tăng gấp 4 lần công suất sản xuất máy in tại Việt Nam vào năm 2018. Theo kế hoạch, một phần hoạt động tại Trung Quốc của Kyocera cũng sẽ được chuyển tới Hải Phòng trong tháng 8 này.

“Việt Nam sẽ thay thế Thái Lan để trở thành ngôi sao của khu vực sông Mê Kông”, Tim Condon – Chuyên gia của ING Groep NV đã nhận xét như trên khi đề cập đến những nền kinh tế trong khu vực sông Mê Kông bao gồm các quốc gia Campuchia, Lào, Myanmar, Thái Lan, Việt Nam, tỉnh Vân Nam của Trung Quốc.

Xuất khẩu của Thái Lan tăng trưởng nhanh chóng trong giai đoạn trước cuộc khủng hoảng tài chính của Châu Á năm 1997-1998 nhưng đã suy giảm nhiều trong 2 năm gần đây. Ở vị thế ngược lại, trong năm 2014, xuất khẩu của Việt Nam tăng trưởng 14%.

Ngân hàng ANZ mới đây đã nâng dự báo tăng trưởng GDP lên 6,5% trong năm 2015 và những năm tới nhờ doanh số bán lẻ tăng mạnh, thúc đẩy sản xuất công nghiệp và xây dựng. “Cơ cấu kinh tế đang được chuyển đổi từ nông nghiệp sang sản xuất. Bạn có thể nhìn thấy rõ tiến trình này đang diễn ra tại Việt Nam”, bà Victoria Kwakwa – Giám đốc Ngân hàng Thế giới (WB) cho biết.

Hưởng lợi khi Trung Quốc tăng lương

“Việt Nam hưởng lợi khi Trung Quốc mất đi khả năng cạnh tranh của mình do tăng lương và đồng tiền tăng giá”, chuyên gia Frederic Neumann của HSBC Holdings Plc nhận định. “Với việc trở thành thị trường thay thế sớm nhất của Trung quốc, Việt Nam đang có lợi thế là người đi tiên phong và bắt đầu phát huy thế mạnh đó”, Frederic nói.

Theo một báo cáo của PwC, mức tăng trưởng GDP của Việt Nam có thể đạt mức trung bình 5,3% trong giai đoạn 2014-2050, chỉ thấp hơi so với Nigeria. Trong khi đó, tăng trưởng của Trung Quốc có thể giảm xuống dưới 4%. Chỉ số chứng khoán của Việt Nam đã tăng 5,5% trong năm nay, cao hơn so với 4,1% của Indonesia, 2,4% của Malaysia và 2,2% của Thái Lan.

Dân số trẻ là một lợi thế lớn cho Việt Nam. Theo Liên Hiệp quốc, khoảng 13% dân số của Trung Quốc trong năm 2012 đã trên 60 tuổi, so với Việt Nam chỉ khoảng 9%. Hơn 40% trong 90 triệu dân Việt Nam của Việt Nam đang trong độ tuổi 15-49.

Bên cạnh đó, mức lương tại Việt Nam cũng được đánh giá là khá cạnh tranh. Theo tính toán của Tổ chức Lao động quốc tế, mức lương trung bình hàng tháng ở Việt Nam là 197 USD trong năm 2013, thấp hơn so với mức 391 USD của Thái Lan và 613 USD của Trung Quốc. Mức chênh lệch lương giữa các quốc gia có xu hướng mở rộng. Theo ước tính của Economist Intelligence Unit, chi phí lao động sản xuất mỗi giờ của Trung Quốc năm 2019 sẽ cao hơn 177% so với Việt Nam, tăng từ mức 147% trong năm 2012.

Còn nhiều thách thức phải đối mặt

John Hawksworth, một trong những chuyên gia của PwC cho rằng, hệ thống ngân hàng tại Việt Nam đang chịu nhiều ảnh hưởng từ các khoản nợ xấu trong bối cảnh Chính phủ đang có nhiều nỗ lực tái cơ cấu hệ thống doanh nghiệp quốc doanh. Cơ sở hạ tầng chưa đồng bộ, thiếu kỹ năng và tiềm ẩn tình trạng tham nhũng. Việt Nam hiện đứng thứ 119 trong số 175 quốc gia và vũng lãnh thổ trong bảng xếp hạng chỉ số tham nhũng năm 2014. Trung Quốc đứng thứ 100. Trong khi đó, Việt Nam cũng phải chịu cạnh tranh từ các nước Đông Nam Á khác như Philippines và Malaysia để giành được các hợp đồng sản xuất.

“Không chắc chắn rằng Việt Nam sẽ phát huy hết tiềm năng của mình”, Hawksworth nói. “Dù có vị trí địa lý tốt nhưng Việt Nam phần nào vẫn chưa tận dụng được lợi thế đó nếu tính theo GDP bình quân đầu người”.

Phần lớn những hoạt động sản xuất được chuyển giao cho Việt Nam có giá trị gia tăng thấp như dệt may, đồ nội thất, linh kiện điện tử… Trong khi đó, Trung Quốc đang dần nâng cao giá trị của mình. “Năng suất của các ngành sản xuất tại Việt Nam rất thấp là cản trở lớn nhất cho việc phát triển hơn nữa của Việt Nam”, Karel Eloot – chi nhánh Thượng Hải Karel Eloot của McKinsey & Co nhận định.

Tuy nhiên, Chính phủ Việt Nam hiện cũng đang cố gắng giải quyết những khó khăn lớn nhất trong nền kinh tế. Theo một lãnh đạo từ Bộ Tài chính, Việt Nam sẽ chào bán một lượng lớn cổ phiếu các công ty nhà nước trong năm nay. Theo Moody’s, cổ phần của 280 doanh nghiệp nhà nước được chào bán sẽ là điểm tích cực đối với hệ thống ngân hàng của nước này.

Một trong số các điểm tích cực khác là, Việt Nam đang đàm phán hiệp định thương mại tự do với Liên minh Châu Âu (EU) và Hiệp định Đối tác Chiến lược Thương mại xuyên Thái Bình Dương (TPP).

Phương Dung

Theo Dantri/Bloomberg