Việt Nam có một “kho báu” lớn thứ 3 thế giới, là thứ gì mà cả Mỹ, Trung Quốc ưa chuộng?

Đứng thứ 3 thế giới về sản xuất quế, sau Trung Quốc và Indonesia, chiếm 17% sản lượng quế toàn cầu, chất lượng các sản phẩm quế Việt Nam được đánh giá cao.

Quế ở đâu có chất lượng nhất?

Việt Nam đang sở hữu “kho báu” quý, đó là rừng quế với diện tích khoảng 150.000ha, được trồng ở nhiều địa phương miền núi phía Bắc.

Theo đánh giá, chất lượng quế Việt Nam tốt, được nhiều thị trường ưa chuộng. Thông tin từ Hiệp hội Gỗ và Lâm sản Việt Nam cho thấy, một đối tác từ Vương Quốc Anh tìm đầu mối cung cấp có uy tín của Việt Nam để nhập 50 container sản phẩm quế Việt Nam sang thị trường Kenya, sản phẩm bao gồm quế cuộn, quế chẻ và quế vụn.

Mới đây, một khách hàng từ Arap Saudi cũng có nhu cầu nhập khẩu quế bột và quế chẻ của Việt Nam với khối lượng khoảng 5-10 tấn trong 2-3 tháng.

Tại Việt Nam, quế được trồng nhiều nhất ở Yên Bái, thương hiệu quế Yên Bái đã nổi tiếng ở nhiều nơi.

Sản phẩm quế Văn Yên (Yên Bái) đã được Cục Sở hữu trí tuệ (Bộ Khoa học và Công nghệ) chứng nhận đăng ký chỉ dẫn địa lý từ tháng 01/2010 và được Vương quốc Thái Lan bảo hộ chỉ dẫn địa lý cho sản phẩm quế vỏ tại Thái Lan từ năm 2020.

Đặc biệt, từ 1/8/2020, quế Văn Yên, tỉnh Yên Bái là một trong 39 mặt hàng của Việt Nam được EU bảo hộ khi thực thi Hiệp định Thương mại tự do Việt Nam – EU (EVFTA) .

Toàn tỉnh Yên Bái có 8 nhà máy chiết xuất tinh dầu quế quy mô lớn với tổng công suất 700 tấn/năm đặt ở các huyện có diện tích quế tập trung.

Ngoài các nhà máy chiết xuất tinh dầu quế quy mô lớn, Yên Bái còn có hơn 200 cơ sở chưng cất tinh dầu quế quy mô nhỏ lẻ hộ gia đình, sản lượng 300 – 800kg/cơ sở/năm.

Ngoài Yên Bái, cây quế cũng được trồng nhiều ở Lào Cai. Ông Tô Mạnh Tiến – Phó Giám đốc Sở NNPTNT tỉnh Lào Cai cho biết, Lào Cai hiện có 11 nhà máy chế biến quế; 1 cơ sở chế biến vỏ quế thành các sản phẩm khác (ống điếu, bột quế, sáo…); 3 HTX thu mua sản phẩm quế…

“Thị trường tiêu thụ quế Lào Cai tương đối ổn định, đã được xuất trực tiếp sang thị trường 9 nước ngoài, gồm: Singapore, Ấn Độ, Thái Lan, Malaysia, Bangladesh, Qatar, Lebanon, Israel, Thổ Nhĩ Kỳ” – ông Tiến nói.

Mỗi năm cho tổng sản lượng vỏ quế khô của tỉnh đạt 22.000 tấn; cành lá quế đạt 86.000 tấn để sản xuất ra gần 600 tấn tinh dầu quế. Ngoài ra, cho sản lượng trên 70.000 m3 gỗ quế các loại. Tổng giá trị thu lợi từ cây quế toàn tỉnh đạt trên 1.000 tỷ đồng/năm.

Chế biến và tiêu thụ sản phẩm quế đang tạo việc làm, nâng cao thu nhập cho nhiều người dân Lào Cai. Ảnh: TTXVN

Giá quế Việt Nam đắt hơn Trung Quốc, Indonesia

Đó là thông tin ông Võ Kim Cương – đại diện nhóm nghiên cứu Dự án Great đưa ra tại hội thảo Phát triển bền vững quế Việt Nam do Tổng cục Lâm nghiệp (Bộ NNPTNT) và Tổ chức Sáng kiến thương mại bền vững (IDH) tổ chức mới đây.

“Giá xuất khẩu quế Việt Nam trung bình khoảng 40USD/kg, cao hơn giá quế của Trung Quốc, Indonesia” – ông Cương nói.

Theo ông Nguyễn Văn Diện – Vụ trưởng Vụ Phát triển sản xuất lâm nghiệp, Tổng cục Lâm nghiệp, tính đến năm 2020, diện tích quế ở Việt Nam đạt khoảng 150.000ha.

Vỏ quế là sản phẩm chính, đang mang lại 76% doanh thu từ rừng quế. Trữ lượng vỏ quế Việt Nam ước khoảng 900.000 – 1.200.000 tấn, sản lượng bình quân đạt khoảng 70.000 – 80.000 tấn/năm.

Giá trị xuất khẩu quế hồi năm 2020 đạt 245,4 triệu USD, dự kiến năm 2021 giá trị xuất khẩu quế hồi đạt khoảng 291,8 triệu USD, tăng gần 20% so với năm 2020.

Sản phẩm quế Việt Nam được tiêu thụ ở rộng khắc các thị trường như Mỹ, EU, Trung Đông, Nhật Bản, Trung Quốc, Ấn Độ… Riêng tại Ấn Độ, 80% sản lượng quế nhập khẩu của nước này đến từ Việt Nam.

Đáng chú ý, ông Diện cho biết, nhu cầu sử dụng tinh dầu quế trên thế giới là rất lớn và luôn ở mức cung không đủ cầu. Lợi nhuận thu được từ chưng cất tinh dầu quế là rất cao, tuy nhiên một số nhà máy, cơ sở chế biến tinh dầu quế chưa được xây dựng theo chuẩn quy hoạch.

“Dòng sản phẩm vỏ quế của nước ta được đánh giá cao về chất lượng thô, tuy nhiên sản phẩm chế biến gặp nhiều hạn chế do công nghệ khai thác, chế biến ở mức độ kỹ thuật còn thấp kém so với thế giới và không đảm bảo an toàn vệ sinh môi trường. Do điều kiện kinh tế và chu kỳ kinh doanh dài người dân có xu hướng khai thác quế ở tuổi còn non, trồng rừng thâm canh chưa phát triển dẫn đến chất lượng sản phẩm quế còn thấp” – ông Diện nêu một thực tế.

Hiện, tổng sản lượng quế của Việt Nam chiếm 17% sản lượng toàn cầu. Đáng chú ý, nhu cầu về quế tăng nhanh hơn mức tăng nguồn cung toàn cầu đã đẩy giá quế ngày càng tăng cao, nhất là từ năm 2016 đến nay. Điều này giúp tạo việc làm, thu nhập cho người dân trồng quế nhưng cũng dễ dẫn đến tình trạng phát triển diện tích quế một cách ồ ạt.

Ông Bùi Chính Nghĩa – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Lâm nghiệp, khẳng định: “Quế là một loại lâm sản ngoài gỗ hiện có nhu cầu thị trường quốc tế ngày một gia tăng, diện tích trồng quế ở Việt Nam cũng đang mở rộng và phát triển mạnh mẽ để đáp ứng nhu cầu thị trường, do vậy nếu không có những định hướng kịp thời, sẽ có nguy cơ đối mặt với những vấn đề phát triển không bền vững”.