Viêm dạ dày có chuyển sang ung thư?

Nhiều bệnh nhân viêm dạ dày đến gặp bác sĩ với tâm trạng lo sợ bệnh sẽ diễn biến thành ung thư dạ dày. Điều này có đúng không và chúng ta nên làm gì?

Bác sĩ Bệnh viện Nguyễn Tri Phương nội soi dạ dày – Ảnh: TRẦN LƯU

Ở người bình thường, mặt trong của dạ dày được bao phủ bởi một lớp áo rất trơn láng, hồng hào và rất đẹp. Khi lớp áo phủ này không còn đẹp đẽ nữa mà trở nên sần sùi như da gà, trầy xước, sưng phù lên, thậm chí xuất huyết lốm đốm như ban đỏ. Lúc đó chúng ta bị mắc bệnh viêm dạ dày.

Còn ung thư dạ dày là khối u ác tính xuất phát từ lớp áo phủ bên trong dạ dày.

Có thể chứ không phải chắc chắn

Quá trình viêm dạ dày diễn tiến chậm qua nhiều năm, qua nhiều giai đoạn trung gian với sự biến đổi tế bào của lớp áo phủ bên trong dạ dày trước khi hình thành ung thư dạ dày.

Các giai đoạn trung gian này (còn được gọi là tiền ung thư) bao gồm teo niêm mạc dạ dày (lớp áo phủ bị mỏng đi), chuyển sản ruột (lớp áo phủ bên trong dạ dày bị biến đổi thành loại khác, hiểu đơn giản là lấy vải kaki may áo sơmi), nghịch sản (lớp áo phủ dạ dày đã có những thay đổi quá nhiều theo hướng thoát khỏi sự kiểm soát của cơ thể, giống như con cái mới lớn không muốn nghe lời cha mẹ mà chỉ muốn nghe lời bạn xấu).

Những yếu tố nào khiến viêm dạ dày “không vâng lời kiểm soát của cơ thể”, chuyển biến thành ung thư dạ dày?

Đây là một loạt sự phối hợp của nhiều yếu tố cùng tác động, trong đó vai trò của nhiễm vi trùng Helicobacter Pylori trong dạ dày là chính yếu. Ngoài ra, còn có nhiều yếu tố khác phối hợp như:

- Chế độ ăn nhiều muối (rau muối, cá muối, các loại thịt hun khói), nhiều chất nitrate (có nhiều trong các loại thịt nguội), nhiều thức ăn khét cháy đen.

- Hút thuốc lá.

- Yếu tố di truyền: trong gia đình, bà con ruột thịt có người đã từng bị ung thư dạ dày.

- Đã phẫu thuật cắt bỏ 1 phần dạ dày trước đó làm thay đổi độ pH bình thường trong dạ dày có thể dẫn đến ung thư về sau.

- Béo phì, nhất là béo bụng làm cho dễ bị ung thư vùng nối dạ dày – thực quản

- Nhiễm phóng xạ.

Phương pháp chẩn đoán

Nội soi dạ dày qua đường miệng là phương pháp duy nhất để chẩn đoán bệnh

Hiện tại, để phát hiện sớm ung thư dạ dày, chúng tôi nội soi và đánh giá theo phương pháp mới (phương pháp kimura) giúp chẩn đoán được những bệnh nhân bị teo niêm mạc dạ dày ngay từ giai đoạn nhẹ, từ đó có chế độ theo dõi thích hợp hơn nhằm phát hiện sớm ung thư dạ dày khi nó vừa mới xuất hiện trên những vùng dạ dày bị teo mỏng này.

Điều trị

Việc điều trị viêm dạ dày cần kiên trì vì bệnh dễ tái phát và thuốc chỉ góp phần có 60-70%, phần còn lại là ăn uống kiêng cữ rượu bia, thuốc lá, sinh hoạt điều độ chừng mực.

Nếu không may chuyển sang ung thư dạ dày giai đoạn sớm thì ở VN hiện đã áp dụng phương pháp “cắt hớt niêm mạc dạ dày qua nội soi”, không cần phải phẫu thuật cắt bỏ dạ dày mà cơ hội khỏi bệnh lên đến 99%. Tỉ lệ lành bệnh hoàn toàn sau 5 năm cũng lên đến 90%. Do đó, việc phát hiện bệnh từ giai đoạn sớm đóng vai trò cực kỳ quan trọng.

Phòng ngừa

Không nên chủ quan mà nên đi khám bệnh và nội soi khi có các triệu chứng rối loạn tiêu hóa thoáng qua như ăn không ngon, đầy bụng đặc biệt là khi đã bước vào lứa tuổi 40 và nhất là trong gia đình có người đã từng bị viêm loét dạ dày hay ung thư dạ dày.

Những người có tiền sử bị viêm loét dạ dày nên kiểm tra và điều trị triệt để nhiễm trùng do vi khuẩn Helicobacter Pylori.

Bỏ hút thuốc lá.

Tránh ăn các thức ăn nhiều muối hoặc ăn quá nhiều các loại jambon, giò chả, thịt nguội.

Chú ý ăn nhiều các loại rau xanh, thực phẩm nhiều vitamin C như cà chua, cam, bưởi…

Những bệnh nhân đã được chẩn đoán teo niêm mạc dạ dày dù nhẹ cũng nên tư vấn với bác sĩ chuyên khoa tiêu hóa để có chế độ điều trị và theo dõi thích hợp nhằm tránh diễn tiến nặng hơn. Đặc biệt, những người bệnh teo niêm mạc dạ dày độ nặng cần được nội soi dạ dày kiểm tra định kỳ mỗi 1-2 năm để phát hiện sớm những tổn thương tiền ung thư dạ dày.

Theo nghiên cứu, tỉ lệ chuyển biến thành ung thư dạ dày hằng năm ở người có teo niêm mạc dạ dày chỉ khoảng 0,1%, chuyển sản ruột 0,25%, nghịch sản nhẹ 0,6% và nghịch sản nặng 6%.

BS CKII TRẦN NGỌC LƯU PHƯƠNG (BV Nguyễn Tri Phương)

Theo tuoitre