Vi vu Địch Lộng
Địch Lộng (nghĩa thường là tiếng sáo thổi) là một danh thắng bậc nhất của tỉnh Ninh Bình. Nơi đây đã được vua Minh Mệnh ban tặng 5 chữ “Nam thiên đệ tam động”, tức động đẹp thứ ba ở trời Nam, sau Hương Tích và Bích Động.
| |
| Toàn cảnh quần thể chùa – động Địch Lộng nhìn từ sông Đáy – Ảnh: Tiến Thành |
Chỉ 2 tiếng từ Hà Nội theo quốc lộ 1A, chúng tôi đặt chân đến quần thể chùa – động Địch Lộng của xã Gia Thanh, huyện Gia Viễn, tỉnh Ninh Bình. Không ồn ào, náo nhiệt như Hà Nội, nhịp sống nơi đây thanh bình và yên ả với dòng sông, cánh đồng và những ngôi nhà ngói san sát thấp thoáng dưới hàng tre.
| Từ Hà Nội theo quốc lộ 1A, du khách sẽ qua cầu Đoan Vĩ, còn gọi là cầu Khuất (ranh giới giữa Hà Nam và Ninh Bình), rẽ phải đi khoảng 1km nữa là đến. |
Ấn tượng nhất là quần thể chùa – động Địch Lộng tọa lạc dưới một chân núi cao, phía trước là con sông Đáy chảy hiền hòa. Nhìn từ xa, lữ khách đã có thể cảm nhận về sự nguyên sơ, kỳ bí nơi này.
Dạo quanh một vòng kiến trúc chùa Địch Lộng, cứ ngỡ như đang lạc vào chốn thiền tịnh, an lành cửa Phật. Đầu tiên là khu vườn tháp cổ ngập tràn sắc xanh của cây cối, thoang thoảng mùi hương hoa, kế đó là chùa Hạ liền với dãy nhà t.iền đường uy nghi, tựa sát vào chân núi như con rồng canh giữ toàn bộ di tích.
Bước chân lên những bậc đá lấm tấm phủ rêu, nhìn xuống là những mái ngói mũi hài xếp cong cong uốn lượn như sóng gợn… Ấn tượng hơn cả là ngôi đình 5 gian sừng sững được gọi là đình Đá với tất cả cột, xà đều bằng đá.
Đình có 16 cột bằng đá xanh nguyên khối, tròn, to và cao hơn 4m chạm nổi hình rồng uốn lượn trong mây. Tất cả 16 cột đá này đều được đặt trên những tảng đá cao 0,6m. Những tảng đá xanh nguyên khối chạm khắc tinh xảo cho thấy sự khéo léo, tài hoa của các nghệ nhân chạm khắc đá cố đô Hoa Lư xưa.
| |
| Chùa Hạ với mái ngói cổ kính – Ảnh: Tiến Thành |
Từ chùa Hạ qua phủ Đức Ông, đi thêm 105 bậc đá thì đến cửa động. Cửa động có đề 6 chữ : Nham Sơn động, Cổ Am tự, là tên gọi xưa của Địch Lộng. Hai bên cửa động là hai tượng hộ pháp, bên trong là các ban thờ Phật bằng đá xanh. Phần vòm mái hang đá còn treo quả chuông nặng gần một tấn đúc từ thời Nguyễn.
Theo sự chỉ dẫn của người quản lý di tích, chúng tôi men theo hang sáng và hang tối trong động. Bước vào hang sáng, nhiều du khách sẽ có cơ hội chiêm ngưỡng những hình tượng Phật, voi quỳ, ngựa phục… do nhũ đá tạo thành. Đặc biệt, ở đây còn có “cổng trời” dài khoảng 50m, gió luôn thốc nhẹ vào hang nghe vi vu như tiếng sáo thổi.
| |
| Khám phá hang tối – Ảnh: Tiến Thành |
|
Video đang HOT |
| Nhũ đá phủ rêu phong ở hang tối – Ảnh: Tiến Thành |
Hang tối dài và rộng hơn hang sáng, được chia thành 3 ngăn. Nhũ đá ở đây muôn hình muôn vẻ như hình voi uống nước chum, hùm uống nước vại, khỉ cõng con, bà lão bán thuốc, cây t.iền, cây vàng, cây bạc… và đặc biệt chúng luôn thay đổi màu sắc theo ánh sáng gợi cảm giác huyền ảo, nửa hư nửa thực. Khi thử gõ vào vách hang, ghé sát tai sẽ nghe thấy những âm thanh như tiếng chuông, tiếng đàn lảnh lót…
Trong hang tối còn có những bài thơ của các vua chúa, quan lại và các bậc t.iền nhân từng du ngoạn qua đây như Lê Quý Đôn với bài thơ Vô đề, Bùi Văn Quế với Danh sơn đề bạt, Phạm Văn Nghị với bài ký Núi Địch Lộng…
Trong cảnh tranh sáng tranh tối hòa không khí man mác của hang động, tôi thử ngắm nghiền mắt lại, lắng nghe tiếng vi vu của gió, tiếng chin chít của đàn dơi trong động thấy như bao mệt nhọc đều tan biến, tâm hồn trở nên thanh tịnh.
Rời Địch Lộng, bước chân lữ khách nửa nuối tiếc nửa bồn chồn. Tiếc vì chưa được khám phá hết con đường xuống “âm phủ” nằm sâu dưới động và đường “lên trời”. Còn bồn chồn, trăn trở bởi tại sao một danh thắng xếp vào loại bậc nhất nước Nam như Địch Lộng đến nay vẫn chưa được đầu tư du lịch cho xứng tầm?
| Nhâm nhi bên chén nước vối, cụ Đinh Tiến Thoái (80 t.uổi, quản lý di tích) kể cho chúng tôi nghe về lịch sử của chùa – động Địch Lộng. Tương truyền động Địch Lộng nằm trong vùng rừng núi hoang vu rậm rạp, một người đi rừng đã phát hiện năm 1739. Đứng ở cửa động khi gió thổi vào nghe vi vu như tiếng sáo thổi liền đặt tên Địch Lộng. Thấy trong động có nhiều nhũ đá hình thù kỳ lạ, dân làng liền mở đường lập chùa thờ Phật vào năm 1740 với tên chữ Nham Sơn động Cổ Am tự. Trải qua các triều đại Lê – Nguyễn, chùa luôn có các bậc cao tăng trụ trì. Thời kháng chiến chống Pháp chùa bị tàn phá. Động được sử dụng làm kho và xưởng sản xuất vũ khí của Bộ Quốc phòng, là cơ sở của sư đoàn 320 trong chiến dịch phá phòng tuyến sông Đáy của địch năm 1953. Sau khi đất nước thống nhất, năm 1988 chùa mới bắt đầu được tôn tạo lại. |
| |
| Chùa Miễu – hang Soi, một di tích cách mạng nằm trong quần thể Địch Lộng vẫn còn ít người biết – Ảnh: Tiến Thành |
|
|
| Vườn Quan Âm – Ảnh: Tiến Thành |
|
|
| Phủ Đức Ông để lên động – Ảnh: Tiến Thành |
|
|
| Cổng trời ở hang sáng – Ảnh: Tiến Thành |
|
|
| Vòm động là những nhũ đá phủ màu xanh – Ảnh: Tiến Thành |
|
|
| Sự xen kẽ giữa sáng và tối khiến cảnh vật trong động nửa hư nửa thực – Ảnh: Tiến Thành |
Chiêm ngưỡng 'mắt thần' núi
Núi Mắt Thần còn được gọi là Phja Piót, theo tiếng dân tộc Tày có nghĩa núi Thủng, còn dân thích vi vu thì gọi đây là "tuyệt tình cốc".
Cảnh quan núi Mắt Thần mùa thu - Ảnh: Phạm Ngọc Khoa - Hoàng Khuyến
Mùa mưa, dãy núi Mắt Thần nổi lên giữa hồ nước trong xanh, đẹp khó tả. Sang mùa khô, nước rút làm lộ ra bãi đất nhấp nhô để khách dạo chơi hoặc cắt rừng, vượt dốc đặt chân tới hang Thủng - công trình thiên tạo độc nhất vô nhị ở Công viên địa chất non nước Cao Bằng.
Đèo Mã Phục trên 7 tầng dốc huyện biên giới Trà Lĩnh, Cao Bằng chào đón chúng tôi bằng cơn gió lạnh lẽo của những ngày cuối năm, mang theo đám sương mù mờ ảo, rồi phút chốc tan biến, bầu trời hiện ra sáng bừng. Từ đây phóng xe sang tỉnh lộ 205 thêm 10km là đến xóm Bản Danh, xã Quốc Toản - một làng cổ xưa của người dân tộc Tày.
Chúng tôi tản bộ về hướng đông bắc trên con đường độc đáo len giữa hai bên bờ rào toàn đá tai mèo được xếp đặt khéo léo dài hàng cây số men theo những mảnh vườn, chuồng trại gia súc của người bản địa. Những phụ nữ dân tộc Tày đang làm đất chuẩn bị xuống giống khoai lang gặp chúng tôi đều cởi mở chào hỏi.
Dân bản địa còn thấy lạ
Không lâu sau đó, trước mắt chúng tôi hiện ra một thung lũng mênh mông với nhiều hồ nước đã cạn trơ đáy bên cạnh những bãi cỏ xanh mượt, là nơi hằng ngày lũ ngựa, trâu bò thong dong gặm cỏ. Xa xa là núi Mắt Thần hình tam giác, trên đỉnh lộ diện một hang động xuyên thủng quả núi.
Đứng từ chân núi nhìn lên có thể thấy mảng xanh cây rừng trong lòng hang. Vẻ đẹp hoang dã nơi đây còn được điểm tô bởi dòng thác Nậm Trá cách núi thủng khoảng 1km về phía đông, dù mùa khô nhưng nước trong lòng núi vẫn chảy cuồn cuộn theo con mương sâu hoắm trong thung lũng trước khi biến mất dưới hang ngầm Pác Sắp (với người địa phương có nghĩa là nước chảy xuống hang ở dãy núi đối diện).
Núi Mắt Thần còn được gọi là Phja Piót, theo tiếng dân tộc Tày có nghĩa núi Thủng, còn dân thích vi vu thì gọi đây là "tuyệt tình cốc". Nó nằm trong khu vực Thang Hen gồm 36 hồ nước lớn nhỏ và đầy hang sụt lún, tạo nên hệ thống dòng chảy nước ngầm liên thông nhau, là một hiện tượng hiếm gặp trên thế giới.
Trong đó hang ngầm Pác Sắp dài khoảng 1km, địa hình phức tạp cùng những hốc đá chung quanh rất lý tưởng cho các loài cá trú ẩn sinh sôi. Hằng năm, vào mùa mưa từ tháng 6 đến tháng 8, nước ở đầu nguồn đổ xuống đầy ắp cả thung lũng, hình thành một hồ rộng lớn khoảng 15ha cùng tên Nậm Trá. Đây là lúc từng đàn cá chép, cá nheo có con nặng 5-7kg nối đuôi nhau từ hang ngầm bơi lên mặt hồ kiếm ăn, thu hút người dân bản địa tấp nập chèo chống bè mảng, thuyền nan giăng câu, thả lưới đ.ánh bắt đặc sản trời cho này.
Qua tháng 9, mặt hồ nước bỗng ùng ục nổi bong bóng, rồi nước đồng loạt rút nhanh xuống lòng đất một cách bí ẩn chỉ trong vài ba tiếng đồng hồ. Hiện tượng mực nước khi vơi khi đầy thường xảy ra theo mùa, nhưng cũng có lúc diễn biến khá đột ngột, tạo nên một sự huyền bí khó tả.
"Trời đã trở lạnh nhưng đường lên núi, cây cỏ vẫn còn ẩm ướt, vì vậy khi đi lại trên núi cần cột chặt ống quần lại để chống côn trùng và lũ vắt đói" - ông Hoàng Văn Hợp cảnh báo khi làm hướng đạo cho chúng tôi lên hang Mắt Thần. Ông Hoàng Văn Lê, trưởng xóm Bản Danh, đi cùng chúng tôi với một lý do khá vui: tiện thể đi cho biết bởi từ trước đến nay dân bản cũng chẳng mấy ai lên đây!
Hóa ra để lên hang phải đi vòng ra sau trái núi, bởi đường dốc thấp nhưng không kém phần gian nan dù nhìn trực diện từ thung lũng đến hang rất gần. Đổi lại, chúng tôi được mục sở thị toàn bộ núi Mắt Thần.
Cảnh quan núi Mắt Thần mùa xuân.
Lâng lâng trong "Mắt Thần" núi
Sau một tiếng đồng hồ hì hục leo trèo, hang Thủng cao khoảng 45m, rộng 50m, chiều dài xuyên suốt gần 100m hiện ra sau một tảng đá khổng lồ nằm chênh vênh. Nét độc đáo của Mắt Thần trên núi là rừng cây nghiến mọc tràn lan trong lòng hang, phía dưới gốc là chùm rễ ôm trùm những tảng đá vôi hoặc trườn mình trên nền hang chẳng khác đàn rắn bò lổn nhổn.
Dù vậy, rừng không rậm tới mức che chắn ánh nắng mặt trời nên không gian nơi đây thông thoáng, những khối nhũ đá trắng tinh khôi từ trần hang rủ xuống lơ lửng, lung linh.
Không có gì thi vị bằng ngồi trên tảng đá lớn giữa hang, phóng tầm mắt nhìn hai phía: cửa hang hướng đông nam thuộc xã Quốc Toản, cảnh sắc rộng mở với nhiều quả đồi thấp nhấp nhô xanh mướt trải dài ngút mắt đến tận dãy núi mờ sương; nếu nhìn cửa hướng tây bắc thuộc địa phận xã Cao Chương sẽ thấy những nếp nhà gỗ đơn sơ của người Mông nằm yên lặng, nhỏ nhoi giữa núi non trùng vây.
Theo ông Hoàng Văn Lê, kể từ lúc núi Mắt Thần được ngành du lịch Cao Bằng quảng bá và đưa vào danh sách 9 điểm du lịch trong Công viên địa chất non nước Cao Bằng, lượng khách đến đây đông hơn (dẫu phần lớn chỉ đứng phía dưới nhìn ngắm ngọn núi lạ) nhưng chưa đáng kể. Đơn giản bởi điều kiện ở đây còn thiếu thốn, người dân chưa quan tâm việc khai thác dịch vụ du lịch cộng đồng ngoài vài hộ dân làm tự phát như vận chuyển khách dạo chơi trên hồ Nậm Trá để lấy t.iền công hoặc buôn bán vặt.
Nếu cảnh quan đèo Mã Pì Lèng, hẻm vực Tu Sản là điểm nhấn của cao nguyên đá Đồng Văn (Hà Giang) thì núi Mắt Thần và quần thể 36 hồ lớn nhỏ cùng những hang ngầm, thác Nậm Trá trong hệ thống hồ lớn Thang Hen là điểm xuất sắc trong Công viên địa chất toàn cầu Cao Bằng - một vốn quý có thể giúp du lịch Cao Bằng cất cánh.
Top những trải nghiệm được yêu thích khi du lịch Cao Bằng Nhắc đến Cao Bằng, các tín đồ xê dịch sẽ nghĩ ngay đến vùng đất phía Bắc với thiên nhiên hùng vĩ, giữ trọn nét nguyên sơ cùng khí hậu mát mẻ suốt 4 mùa trong năm. Nếu đang có kế hoạch vi vu Cao Bằng, bạn hãy "bỏ túi" ngay top địa điểm dưới đây: Thác Bản Giốc Thác Bản Giốc từng...