Vì sao những quyển sách cũ lại có mùi rất đặc trưng?

Khi bạn bước vào một cửa hàng sách cũ, bạn sẽ gọi thứ mùi bạn cảm thấy tràn ngập khắp trong đó là mùi gì? Mùi của những cuốn sách cũ có gợi cho bạn cảm giác nhớ về những câu chuyện xưa cũ không?

Những cuốn sách cũ có mùi khác nhau do hóa chất trong giấy sách phân hủy theo thời gian.

Một số người có thể sẽ nói ngay đó là mùi mốc, người khác có thể sẽ tưởng tượng phong phú hơn và mô tả kỹ càng hơn. Đa số những người dừng lại một chút để nghĩ xem mùi đó là gì thì thường nói rằng nó giống mùi socola, mùi da, mùi cỏ tươi bị cắt và mùi va ni, còn một số ít thì nói về những cảm giác và ký ức mà mùi sách gợi cho họ nhớ đến.

Trên thực tế, mùi của sách cũ được cho là rất có giá trị. Vì thế, vào năm 2001, Bộ Môi trường Nhật Bản đã đưa mùi của thị trấn sách cũ Kanda, gần Tokyo, vào danh sách 100 địa điểm đẹp có mùi hương thú vị nhất.

Sách sẽ hỏng dần theo thời gian

Con người đã làm ra và sử dụng sách từ hơn 4.500 năm nay. Ban đầu, sách làm bằng những cuộn giấy cói, sau đó được cải tiến theo thời gian thành sách bìa mềm rồi cuối cùng ngày nay chúng ta có cả sách điện tử.

Tiến sĩ Karl Kruszelnicki, nhà bình luận khoa học người Úc, nói rằng sách cũ có mùi khác lạ là vì các hóa chất dùng trong giấy, mực và hồ dán biến đổi và phát thải ra các loại khí.

Ông nói “sách cũ có nhiều mùi, từ hơi chua cho đến mốc. Có rất nhiều người mô tả về mùi của những cuốn sách và nhiều người cho rằng chúng có mùi như sôcôla, mùi cũ kỹ, mùi cháy khét và thậm chí cả mùi bít tất thối. Trong quá trình sản xuất giấy và in sách, có nhiều hóa chất được đưa vào giấy sách và không phân hủy hết mà vẫn ở lại trong giấy. Mùi của sách tùy thuộc vào các loại giấy khác nhau, các hóa chất được sử dụng và thời gian cuốn sách đó ra đời”.

Một cuốn sách hào nhoáng được dùng để đọc trong những giờ giải lao bên tách cà phê có mùi rất khác so với một cuốn sách bìa mềm đen trắng giá rẻ.

Cuốn sách ra đời vào thời gian nào và phương pháp làm sách vào thời đó ra sao cũng ảnh hưởng rất nhiều đến tuổi thọ của cuốn sách.

Tiến sĩ Karl nói rằng “bạn có thể đọc 1 cuốn sách có từ 150 năm trước và bạn cũng có thể đọc một cuốn sách ra đời từ 1.000 năm trước. Nhưng những cuốn sách ra đời vào đầu những năm 20 của thế kỷ trước thì ngày nay bạn không thể đọc được vì chúng được làm từ loại giấy rẻ tiền để cho nhiều người có thể mua được. Để giảm giá thành, người ta chỉ việc để acid lại trong giấy mà không cần khử, vì thế nhiều cuốn sách thời đó không giữ được lâu vì chúng hỏng dần khá nhanh”.

Vì sao những cuốn sách cũ lại gợi nhiều kỷ niệm?

Các cửa hàng sách thường gợi lên nhiều ký ức do sách có mùi rất riêng.

Đối với nhiều người, mùi của một cuốn sách cũ sẽ làm họ ngập tràn trong những ký ức, kỷ niệm và cảm giác dễ chịu. Tiến sĩ Karl nói ký ức ùa về khi người ta ngửi thấy mùi của một cuốn sách cũ là do bản năng cơ bản của chúng ta.

Cảm nhận mùi không được kích thích bởi phần não trước mà ở phần đại não. Mùi rất quan trọng vì tất cả mọi sinh vật sống cho đến một con vi khuẩn cũng có khứu giác để cảm nhận mùi.

Một mùi hương bạn đã từng ngửi trong quá khứ có thể gợi lại những ký ức như là mùi nước hoa mẹ bạn đã xức vào những dịp đặc biệt hay mùi trên một chiếc xe mà gia đình bạn đã cùng nhau đi vào một lần nào đó chẳng hạn.

Một cuốn sách cũ có thể bạn cầm trên tay lần đầu nhưng mùi xưa cũ của nó gián tiếp đưa bạn nhớ lại những sự việc đã xảy ra trong quá khứ hoặc những liên tưởng đến những sự vật, hiện tượng khác của thời đã qua.

Phạm Hường