Vì sao Mỹ dỡ bỏ một phần cấm vận kinh tế với Myanmar?

Mỹ đã dỡ bỏ một phần lệnh cấm vận kinh tế đối với Myanmar, mở ra cơ hội đầu tư cho doanh nghiệp Mỹ và tăng cường hỗ trợ tiến trình dân chủ của chính phủ do đảng của bà Aung San Suu Kyi lãnh đạo.

Tổng thống Mỹ Barack Obama gặp bà Aung San Suu Kyi vào năm 2014. AFP

Bộ Tài chính Mỹ ngày 17.5 thông báo dỡ bỏ lệnh cấm vận đối với 7 công ty và 3 ngân hàng quốc doanh của Myanmar, theo Bloomberg ngày 18.5. Trong số này có các công ty về lĩnh vực tài nguyên như công ty gỗ Myanmar, công ty đá quý Myanmar, cùng với ngân hàng kinh tế Myanmar, một trong những ngân hàng đứng đầu nước này.

Việc dỡ bỏ cấm vận này cho phép các doanh nghiệp Mỹ làm ăn với các công ty này lại có cơ hội thúc đẩy đầu tư, kích thích kinh tế. Tạp chí The Atlantic cho rằng sau cuộc bầu cử lịch sử hồi tháng 11.2015 và chính quyền chuyển từ quân sự sang dân sự vào tháng 4, Mỹ đã sẵn sàng dỡ bỏ cấm vận đối với Myanmar.

Trong thông báo dỡ bỏ lệnh cấm, Tổng thống Obama nhấn mạnh rằng chính phủ Myanmar đã thực hiện một tiến trình quan trọng ở nhiều lĩnh vực quan trọng từ năm 2011, bao gồm thả hơn 1.300 tù nhân chính trị, bầu cử hoà bình và cạnh tranh, ký thoả thuận ngừng bắn toàn quốc với 8 nhóm vũ trang, giải ngũ hàng trăm trẻ em khỏi quân đội. Ngoài ra, chính phủ còn có những bước nhằm cải thiện điều kiện lao động, tạo không gian cho người dân góp ý kiến đối với các vấn đề quan trọng của tương lai đất nước.

Nhìn nhận về những bước tiến tới một chính quyền dân chủ của Myanmar đã giúp chính quyền Obama dỡ bỏ cấm vận, theo The Atlantic. Tuy nhiên, những ảnh hưởng về kinh tế lẫn chính trị sau 5 thập niên cầm quyền của chính quyền quân đội vẫn tồn tại.

Tổng thống Obama cũng nói rằng mặc dù có bước tiến, Myanmar vẫn đặt ra mối đe doạ vô cũng lớn đối với lợi ích của Mỹ. Các công ty có mối liên hệ chặt với chính quyền cũ vẫn còn bị trừng phạt. Lệnh cấm nhập khẩu ngọc bích, đá ruby và nhiều loại đá quý khác vẫn giữ nguyên. Việc buôn bán vũ khí và các hoạt động liên quan cũng bị cấm.

Mỹ bắt đầu tăng cường trừng phạt Myanmar vào năm 1988 khi quân đội nắm quyền và gia tăng đàn áp đối với các nhà hoạt động vì dân chủ, theo Nikkei Asian Review. Quốc hội Mỹ năm 1997 cấm các công ty Mỹ đầu tư vào Myanmar và năm 2003 cấm nhập khẩu hàng hoá từ nước này.

Ghi nhận những bước tiến đến chính quyền dân chủ của Myanmar được cho là nguyên nhân khiến Mỹ dỡ bỏ một phần cấm vận kinh tế. REUTERS

Mọi chuyện thay đổi khi Tổng thống Thein Sein lên nắm quyền vào năm 2011, dọn đường cho cuộc chuyển tiếp sang chính quyền dân sự. Năm 2012, lãnh đạo đối lập Aung San Suu Kyi được trả tự do. Tổng thống Barack Obama năm đó cũng là tổng thống Mỹ đầu tiên đến Myanmar. Mỹ cũng bãi bỏ nhiều lệnh cấm đầu tư và thương mại đối với Myanmar.

Sau khi đảng Liên minh quốc gia vì dân chủ (NLD) của bà Suu Kyi giành chiến thắng trong cuộc bầu cử quốc hội tháng 11.2015, Mỹ đã cho phép các công ty tham gia làm ăn ở các sân bay, bến cảng lớn nhất Myanmar vào tháng 12.2015.

Tuy nhiên, Myanmar vẫn còn nhiều vấn đề về nhân quyền cần giải quyết gồm việc phân biệt chủng tộc với người Hồi giáo, cuộc xung đột với các cộng đồng thiểu số. Nhiều quan chức Mỹ cho rằng Myanmar cần cải thiện những điều này trước khi muốn được dỡ bỏ cấm vận hoàn toàn, theo Nikkei Asian Review.

Bảo Vinh

Theo Thanhnien