Vì sao lại có tên gọi ông Công ông Táo?

Mai Hoàng Minh18:18 08/02/2018

Nguồn gốc ông Công ông Táo bắt nguồn từ đâu không phải ai cũng biết.

Ông Công ông Táo cưỡi cá chép lên trời đúng vào ngày 23 tháng Chạp.

Hằng năm cứ đến ngày 23 tháng Chạp, người dân Việt Nam lại chuẩn bị mâm cơm cúng tiễn ông Táo về trời với nhiều tên gọi khác nhau Tết Táo Quân, Tết ông Công. Tuy nhiên, không phải ai cũng biết ông Công ông Táo là ai, vì sao lại có ngày ông Công ông Táo?

Bắt nguồn từ một một sự tích

Trao đổi với PV, TS.Trần Hữu Sơn, Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam cho biết, trong tín ngưỡng dân gian Việt Nam, Táo Quân có nguồn gốc từ ba vị thần: Thổ Công, Thổ Địa, Thổ Kỳ của Lão giáo Trung Quốc nhưng được Việt hóa thành huyền tích “2 ông 1 bà” – vị thần Đất, vị thần Nhà, vị thần Bếp núc.

Nguồn gốc ông Công ông Táo bắt nguồn từ vùng bách Việt với tích kể lại rằng Thị Nhi có chồng là Trọng Cao. Tuy ăn ở mặn nồng tha thiết với nhau, nhưng mãi không có con. Vì vậy, dần dà Trọng Cao hay kiếm chuyện xô xát dằn vặt vợ.

Một hôm, chỉ vì một chuyện nhỏ, Cao gây thành chuyện lớn, đánh Thị Nhi và đuổi đi. Nhi bỏ nhà, lang thang đến một xứ khác và sau đó gặp Phạm Lang. Phải lòng nhau, hai người kết thành vợ chồng. Phần Trọng Cao, sau khi nguôi giận thì quá ân hận, nhưng vợ đã bỏ đi xa rồi. Day dứt và nhớ quay quắt, Cao lên đường tìm kiếm vợ.

Ngày này qua tháng nọ, tìm mãi, hết gạo hết tiền, Cao phải làm kẻ ăn xin dọc đường. Tình cờ, Trọng Cao tìm xin ăn đúng nhà của Nhi, nhằm lúc Phạm Lang đi vắng. Nhi sớm nhận ra người hành khất đúng là người chồng cũ. Nàng mời vào nhà, nấu cơm mời Cao. Đúng lúc đó, Phạm Lang trở về. Nhi sợ chồng nghi oan, nên giấu Cao dưới đống rạ sau vườn.

Chẳng may, đêm ấy, Phạm Lang nổi lửa đốt đống rạ để lấy tro bón ruộng. Thấy lửa cháy, Nhi lao mình vào cứu Cao ra. Thấy Nhi nhảy vào đống lửa, Phạm Lang thương vợ cũng nhảy theo. Cả ba đều chết trong đám lửa.

Thượng đế thương tình thấy 3 người sống có nghĩa có tình nên phong cho làm vua bếp hay còn gọi là Định phúc Táo Quân và giao cho người chồng mới là Thổ Công trông coi việc trong bếp (ông Công), người chồng cũ là Thổ Địa (ông Táo) trông coi việc trong nhà, còn người vợ là Thổ Kỳ trông coi việc chợ búa.

Táo Quân có vai trò ngăn chặn xâm phạm của ma quỷ vào thổ cư, giữ bình yên cho mọi người trong nhà.

Video đang HOT

Cũng theo TS.Trần Hữu Sơn, để tỏ lòng biết ơn, người dân sắm lễ vật cúng Táo Quân gồm có: mũ ông công ba cỗ hay ba chiếc (hai mũ đàn ông và một mũ đàn bà).

Bên cạnh đó, người Việt bày mâm cỗ mặn, bánh kẹo, rượu, trầu cau, hoa quả, quần áo vàng mã… đặc biệt, không thể thiếu cá chép. Bởi cá chép là một phương tiện để ông Công ông Táo cưỡi, bay về trời báo cáo công việc trong gia đình của một năm cũ vào ngày 23 tháng Chạp.

Sau khi báo cáo, đến đêm Giao thừa, Táo quân lại trở về trần gian để trông coi việc bếp lửa của mỗi nhà.

Cúng ông Công ông Táo vào giờ nào là tốt nhất?

TS Trần Hữu Sơn cho biết, theo quan điểm dân gian, các gia đình thường cúng ông Công ông Táo vào đúng ngày 23 tháng Chạp thì ngày nay, do bận rộn nhiều công việc mà mỗi gia đình tự lựa chọn cách cúng Táo Quân khác nhau.

Cũng theo TS.Trần Hữu Sơn, quan niệm dân gian cho rằng, từ 11h – 13h là giờ Ngọ và đây thời điểm các thần quy tụ để chuẩn bị về trời.

Nhà nghiên cứu văn hóa Trần Hữu Sơn.

Tuy nhiên, hiện nay do ngày 23 tháng Chạp có khi vào đúng ngày gia đình đi làm hết không kịp chuẩn bị thì giờ chuẩn nhất để cúng ông Công ông Táo là từ 7h sáng đến 21h tối ngày 22 tháng Chạp.

Không nhất thiết phải cúng ông Công, ông Táo vào lúc giữa trưa, mà có thể cúng vào bất kỳ lúc nào thuận tiện và được trước khi ông Táo bay về trời báo cáo Ngọc hoàng, tức là trước 12h trưa ngày 23 tháng Chạp. Vì vậy, tùy theo điều kiện thời gian, công việc của từng nhà có thể cúng ông Táo vào trưa, tối ngày 22 tháng Chạp hoặc sáng ngày 23 tháng Chạp.

Nếu gia chủ vì vướng bận công việc quan trọng thì cũng nên hoàn thành việc cúng ông Công ông Táo trước 12 giờ trưa ngày 23 tháng Chạp. Nếu cúng muộn quá, ông Công ông Táo sẽ không kịp giờ để các thần lên thiên đình.

Theo Danviet

Nên thả cá chép thật hay cá chép giấy để tiễn ông Công ông Táo?

Có người cho rằng, chỉ cần thành tâm, thả cá chép giấy ông Công ông Táo vẫn về trời. Nhưng lại có quan điểm phải cá chép sống mới đưa tiễn được Táo quân.

Trong ngày cúng ông Táo người dân có thể dùng cá chép thật hoặc cá chép giấy.

Theo quan niệm dân gian, ngày 23 tháng Chạp (tháng 12 Âm lịch) là ngày Táo quân về trời để báo cáo công việc đã xảy ra dưới trần gian trong vòng một năm qua. Bởi vậy, vào ngày này các gia đình đều thành tâm chuẩn bị lễ vật tiễn ông Công, ông Táo về trời.

Tuy nhiên, hiện nay có nhiều tranh luận về việc thả cá chép. Có người cho rằng, chỉ cần thành tâm, thả cá chép giấy ông Công ông Táo vẫn về trời. Có người cho rằng, phải cá chép sống (cá thật) mới đưa tiễn được Táo quân.

Có thể "thả" cá chép bằng giấy

Trao đổi với PV, TS. Trần Hữu Sơn, Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam cho rằng, thay vì thả cá chép thật, có thể đốt cá chép bằng giấy miễn là gia chủ thành tâm.

"Theo tôi, tùy điều kiện, hoàn cảnh. Nếu có điều kiện thì thả cá sống còn không đốt cá giấy cũng được", TS.Trần Hữu Sơn nói.

Theo Phó Chủ tịch Hội Văn nghệ dân gian Việt Nam, thả cá chép là nét đẹp trong văn hóa Việt Nam nói chung và của Phật giáo nói riêng. Vào ngày 23 tháng Chạp, người dân thường chuẩn bị một đôi hoặc 3 con cá chép sống, thả trong chậu nước, cúng cùng các đồ lễ khác. Sau khi cúng xong sẽ đem phóng sinh ở sông, ao, hồ, nghĩa là để đưa ông Táo về trời.

Ngoài ra, trong tâm thức người Việt, "cá vượt Vũ môn" hay "cá chép hóa rồng" còn mang ý nghĩa của tinh thần vượt khó, sự kiên trì, bền chí chinh phục tri thức để đi tới thành công, biểu trưng cho nhân cách thanh cao tiềm ẩn hoặc hướng đến một kết quả tốt đẹp. Ngoài ra, tục thả cá chép trong ngày 23 tháng Chạp còn thể hiện sự từ bi quý báu của người Việt.

"Khi thả cá chép là phóng sinh, người ta tự hứa sẽ không sát sinh, giải phóng cho muôn loài", TS. Trần Hữu Sơn chia sẻ.

Người dân mang cá chép đi thả để tiễn ông Công, ông Táo lên chầu trời

Đồng quan điểm, GS Ngô Đức Thịnh - Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu và Bảo tồn văn hóa tín ngưỡng Việt Nam cũng cho biết, trong ngày cúng ông Táo người dân có thể dùng cá chép thật hoặc cá chép giấy để cúng đều được. Tuy nhiên, theo quan niệm dân gian, cá chép thật sau khi làm lễ được thả phóng sinh mang rất nhiều ý nghĩa. Ngoài việc đưa ông Táo bay về trời thì tục lệ phóng sinh sẽ giúp tất cả muôn loài, kể cả con người hướng thiện hơn. Phóng sinh là khơi lòng hiếu sinh, thương yêu của con người, cần phát xuất từ lòng từ bi, vì sự sống của cá. Nhưng ở đô thị, ao hồ bị san lấp hết, không còn chỗ để thả cá nên giờ người ta dùng cá giấy để cúng xong hóa mã cá chép. Đó cũng là một cách giản tiện hóa tập tục cho phù hợp với cuộc sống hiện đại.

Thả cá chép thế nào cho đúng?

Hòa thượng Thích Thiện Tâm - Phó Chủ tịch Hội đồng trị sự giáo hội Phật giáo Việt Nam cho biết, cá chép là một trong những loài vật được sử dụng để phóng sinh (trong đạo Phật, thả bất kỳ con vật nào ra cũng được coi là phóng sinh). Do đó, thả cá chép sẽ khiến người tư tưởng con người hướng tới "không sát sinh", chúng sinh thoát khỏi cái chết.

Chính vì vậy, thả cá chép cũng phải đúng cách, bằng cả cái tâm chứ không nên theo phong trào. Nếu thả cá chép sai cách sẽ không tỏ được lòng thành kính trọn vẹn, gây thêm nghiệp chướng.

Theo Đại đức Thích Đức Thiện - Trụ trì chùa Phật Tích (Bắc Ninh), muốn thả cá chép đúng, người dân cần lưu ý những điều sau:

Người dân ra chợ chọn cá khỏe mạnh, không nên mua cá nhiều lần ở một cá nhân, địa điểm, tránh cá bị đánh bắt lại vì như vậy sẽ tạo thêm nghiệp chướng cho người bán và giảm phần công đức của người thả.

Thả cá phóng sinh cũng không phụ thuộc vào cá to hay cá nhỏ. Khi thả, cần thao tác nhanh gọn trong thời gian ngắn - tính từ khi mua cá về để tránh việc cá bị chết trước khi được phóng sinh, không cần chọn ngày giờ tốt, xấu mới thả cá bởi đó là mê tín. Lưu ý, khi phóng sinh cá, càng nhanh càng tốt nếu không cá sẽ bị tù túng. Mọi người cũng lưu ý, không nhất thiết thả ở ao hồ gần chùa (nhất là chùa đô thị sẽ làm người tham đánh bắt lại).

Khi đi thả cá, tâm thái cần vui vẻ, thoải mái, luôn tâm niệm phóng sinh cá là việc thiện lành, phúc đức; Thả cá chép phải thả từ từ, nhẹ nhàng xuống ở nhiều nơi, không tập trung một chỗ, để tránh những va chạm mạnh có thể làm cá chết. Thả cá mang theo sự thành kính chứ không phải làm cho có lệ.

Không nên cầm cả xô cá đổ xuống ao hồ; Không nên để cá nguyên trong túi nilon rồi ném xuống nước... vì như thế cá dễ chết. Không phóng sinh cá ở những nơi môi trường bị ô nhiễm vì cá sẽ ít cơ hội để sống sót.

Sau khi thả cá nên lưu lại xem cá đi chưa, tránh tình trạng cá mắc kẹt hoặc lưu luyến chưa muốn rời đi.

Theo Danviet

Phóng sinh cá chép tiễn ông Táo: Vừa được thả đã bị "tóm" Nhiều người đã dùng câu hoặc vợt để vớt lại những con cá vừa được người dân phóng sinh. Như thông lệ, sáng 20.1 (tức 23 tháng Chạp), nhiều người dân lại tìm tới các bờ sông, ao hồ, kênh rạch để phóng sinh cá chép, tiễn ông Táo về trời. Tại TP.HCM, ghi nhận tại kênh Nhiêu Lộc (quận Tân Bình), từ...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Vụ dụ dỗ người dân tu tập mê tín: Một bị hại phải bán 3 căn nhà ở Hà Nội01:02

Thực hư clip xe cứu thương chế còi "cố lên, sắp tới rồi" chạy ở TPHCM00:28

Xác minh clip 2 tài xế ô tô cầm kiếm dọa chém nhau giữa đường ở TPHCM00:52

Đột ngột chuyển sai hướng, ô tô gây tai nạn liên hoàn ở Đắk Lắk00:50

Thông tin về clip CSGT quật ngã người đàn ông ở TPHCM07:30

Vụ trâu húc 2 người nhập viện ở Bình Chánh: Do nạn nhân chọc ghẹo trâu09:16

Hằng Du Mục 'đối đầu' nhóm chống phá, tuyên bố lập vi bằng, 'nhá' loạt chứng cứ?04:05

Vụ mất con ở BV Phụ Sản Trung ương: người nhà tố 1 câu đắng lòng?03:19

Phạm Thoại tung hiện trạng bé Bắp, mẹ bé Bắp nghi lấy tiền cứu con làm răng sứ?03:10

Tiktoker qua Singapore gặp mẹ Bắp, để lọt 1 thứ sốc chưa nói trên livestream?03:36

TP.HCM: Bảo vệ phố đi bộ Nguyễn Huệ bị người dắt chó đánh trọng thương09:39

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Chuẩn bị sẵn sàng cho APEC 2027 tại Phú Quốc

10:24:22 04/03/2025

Thủ tướng Phạm Minh Chính nhấn mạnh, việc tổ chức Hội nghị APEC 2027 tại TP.Phú Quốc (Kiên Giang) là sự kiện quan trọng.

Bình Phước cần đảm bảo an ninh trật tự tại 5 cơ sở cai nghiện

09:57:03 04/03/2025

Thứ trưởng Bộ Công an Nguyễn Văn Long đề nghị Công an tỉnh Bình Phước nâng cao hiệu quả cai nghiện và đảm bảo nghiêm ngặt tình hình an ninh trật tự tại 5 cơ sở cai nghiện ma túy mới tiếp nhận.

Vượt ô tô tải tông trúng xe bồn chở xăng, 2 thanh niên tử vong

09:24:48 04/03/2025

Sáng 4/3, lãnh đạo xã Hữu Kiệm, (huyện Kỳ Sơn, tỉnh Nghệ An) cho biết, ở địa bàn vừa xảy ra vụ tai nạn nghiêm trọng khiến 2 thanh niên tử vong.

Nam thanh niên đánh tới tấp người đàn ông sau va chạm giao thông

17:15:32 03/03/2025

Ngày 3/3, mạng xã hội lan truyền đoạn clip ghi lại cảnh nam thanh niên liên tục đánh tới tấp một người đàn ông sau va chạm giao thông trên đường Nguyễn Ái Quốc (thuộc phường Hố Nai, TP Biên Hòa, tỉnh Đồng Nai).

Tỉnh có diện tích nhỏ nhất ở Việt Nam, từng vào "tầm ngắm" sáp nhập

14:40:46 03/03/2025

Bắc Ninh , Bắc Bling đang là từ khóa tìm kiếm hot trên mạng xã hội. Tỉnh này có diện tích nhỏ nhất ở Việt Nam, với 822,70km2, đã từng vào tầm ngắm sáp nhập tỉnh.

Ông Nguyễn Hồ Nam bị khởi tố, Bamboo Capital nói gì?

08:31:39 03/03/2025

Về các vấn đề liên quan đến vụ việc này, tập đoàn trên nêu sẽ thực hiện công bố thông tin một cách minh bạch theo đúng quy định pháp luật nhằm bảo vệ quyền lợi của cổ đông.

Ra khỏi nơi dừng đỗ không xi nhan, tài xế ô tô bị phạt đến 600.000 đồng

08:15:43 03/03/2025

Theo Luật Trật tự, an toàn giao thông đường bộ, người điều khiển phương tiện tham gia giao thông đường bộ khi ra, vào vị trí dừng đỗ xe phải có tín hiệu báo.

Su-30MK2 sẽ trình diễn bẫy nhiệt trên bầu trời TPHCM dịp 30/4

07:58:59 03/03/2025

Các biên đội tiêm kích Su-30MK2 và trực thăng Mi-8, Mi-17 được điều động vào miền Nam để bay trình diễn phục vụ lễ kỷ niệm 50 năm Ngày thống nhất đất nước.

Điều tra vụ cháy 5 ngôi nhà trong đêm ở Vĩnh Phúc

07:01:15 03/03/2025

Công an tỉnh Vĩnh Phúc đang phối hợp với các cơ quan liên quan điều tra nguyên nhân vụ cháy 5 ngôi nhà ở thị trấn Thổ Tang (huyện Vĩnh Tường) vào đêm 28/2.

Chính phủ yêu cầu bỏ thẩm quyền xử phạt vi phạm hành chính của 6 chức danh

09:07:24 02/03/2025

Đối với 6 chức danh Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã có ý kiến nhất trí bỏ thẩm quyền xử phạt hành chính, Phó Thủ tướng yêu cầu các bọ, ngành, địa phương thực hiẹn theo kết luận.

Điểm lại loạt vụ tai nạn thảm khốc trên QL6, bất ngờ vì một lý do

08:02:25 02/03/2025

Hàng loạt vụ tai nạn giao thông thảm khốc trên QL6 qua các tỉnh Hòa Bình, Sơn La khiến nhiều người thiệt mạng, quá trình điều tra, cơ quan chức năng đã phát hiện nguyên nhân chính.

Thủ tướng được quyết các biện pháp cấp bách vì lợi ích quốc gia

07:35:12 02/03/2025

Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 chính thức có hiệu lực từ ngày 1/3. Điều 13 Luật Tổ chức Chính phủ năm 2025 quy định nhiệm vụ và quyền hạn của Thủ tướng Chính phủ.