Vì sao đột quỵ não thường xảy ra buổi sáng?

Khi thức dậy vào buổi sáng, bạn sẽ chuyển từ tư thế nằm sang vận động, làm thay đổi nồng độ các hormone. Đồng thời, lượng nitric oxit thấp khiến đột quỵ dễ xảy ra.

Các bác sĩ khoa Cấp cứu, Bệnh viện Trung ương Quân đội 108 (Hà Nội) thực hiện một nghiên cứu trong 2 năm (2016 – 2017) với 3.907 người bệnh đột quỵ đến điều trị tại đơn vị này. Chúng tôi nhận thấy có đến 62,9% bệnh nhân bị đột quỵ diễn ra vào sáng sớm (5h-8h).

Tìm hiểu trên y văn, chúng tôi thấy rằng các nghiên cứu trước đó như tại Phần Lan, họ cũng ghi nhận số người bị khởi phát đột quỵ cao nhất vào 6-8h vào ngày làm việc và 8-10h vào ngày nghỉ.

Sáng sớm là cơ hội khởi phát đột quỵ

Chúng ta có 2 lý do để giải thích cho hiện tượng này. Lý do thứ nhất là thay đổi hormone và huyết áp của người bệnh. Khi thức dậy vào buổi sáng, bạn sẽ chuyển từ tư thế đang nằm sang vận động, làm thay đổi nồng độ hormone.

Các hormone này gây ra 2 tình trạng. Đầu tiên là tăng nhịp tim, huyết áp. Sau đó, chúng làm tăng trương lực của động mạch. Thông thường, huyết áp của cơ thể xuống mức thấp nhất vào khoảng 3h, sau đó tăng dần. Chúng sẽ tăng nhanh khi bạn thức dậy. Lúc này, cơ thể tiết ra adrenaline và các hormone gây căng thẳng khác, làm tăng áp lực máu và nhu cầu cung cấp oxy.

62,9% bệnh nhân bị đột quỵ diễn ra vào sáng sớm (5h-8h). Ảnh: Noticiasformosa.

Sau một đêm, cơ thể mất đi một lượng nước tương đối lớn. Máu sẽ trở nên cô đặc hơn, tim phải làm việc vất vả để bơm và đẩy máu đi. Khi huyết áp tăng, nhu cầu oxy cho cơ tim cũng lớn hơn. Chúng không được ổn định do chênh lệch huyết áp, tăng nguy cơ tổn thương các mảng xơ vữa động mạch. Các mảng này sẽ bị rách ra, vỡ, bong, kích hoạt tiểu cầu gây ra huyết khối gây tắc mạch não. Đây chính là nguyên nhân gây đột quỵ thiếu máu não cấp.

Lý do thứ 2 liên quan đột quỵ buổi sáng là lượng nitric oxit thấp vào lúc ngủ dậy. Nitric oxit (gọi tắt là NO) có vai trò quan trọng trong việc cầm máu. Nó tham gia vào hầu hết quá trình sinh học trong cơ thể như sự thức tỉnh, chức năng sinh dục, cảm giác đau, hài lòng, điều tiết máu và chất dinh dưỡng. Đặc biệt, sự hoạt động của NO có vai trò quan trọng trong quá trình lão hóa, mở rộng mạch máu, tăng dòng chảy đưa oxy và các chất dinh dưỡng để nuôi cơ thể. Nó còn là yếu tố quyết định đến việc bị đột quỵ, tiểu đường.

Quá trình tiêu thụ NO vào ban đêm là lớn nhất nên khi thức dậy vào buổi sáng, cơ thể thường thiếu NO. Đây cũng là nguyên nhân bị đột quỵ vào sáng sớm.

Dự phòng cơn đột quy như thế nào?

Hầu hết bệnh nhân đột quỵ não đều có yếu tố nguy cơ trước đó. Do vậy, dự phòng bằng cách điều trị, theo dõi chặt chẽ các yếu tố nguy cơ là vấn đề then chốt. Các yếu tố nguy cơ của đột quỵ não bao gồm tăng huyết áp, rung nhĩ, rối loạn chuyển hóa mỡ, đái tháo đường, bệnh van tim, suy tim, hút thuốc lá…

Hầu hết bệnh nhân đột quỵ não đều có yếu tố nguy cơ trước đó. Ảnh: Weibo.

Tuy nhiên, chúng ta có những biện pháp khá thông thường để phòng tránh các cơn đột quỵ buổi sáng như dành ít phút cho cơ thể quen dần với trạng thái mới, hoàn toàn tỉnh táo trước khi bước ra khỏi giường. Bạn có thể nằm trên giường và thực hiện một số động tác khởi động, nhẹ nhàng duỗi chân, tay, xoa mặt… Với những người có tiền sử bệnh tim mạch nên lưu ý nhiều hơn mỗi sáng.

Buổi tối trước khi đi ngủ, chúng ta nên uống một ly nước ấm. Việc này kích thích cơn buồn ngủ, tránh tình trạng háo nước vào sáng hôm sau, làm giảm độ keo nhớt của máu, bớt áp lực lên tim.

Ngoài ra, luyện tập thể dục, thể thao, tránh các yếu tố nguy cơ như thuốc lá, rượu bia cùng chế độ ăn hợp lý sẽ mang lại lợi ích rất lớn. Bạn nên tăng cường các loại thực phẩm sạch, giàu vitamin C và chất chống oxy hóa.