Vén màn bí ẩn ‘hành tinh cổ tích’ mây lấp lánh thạch anh
Kết quả quan sát của siêu kính viễn vọng không gian James Webb đã hé lộ những đặc tính không tưởng của WASP-17b, một hành tinh khổng lồ trong chòm sao Thiên Yết
Nằm cách Trái Đất 1.300 năm ánh sáng, WASP-17b được phát hiện lần đầu vào năm 2009 nhưng cho đến nay, nhờ sức mạnh vượt trội của kính viễn vọng không gian mạnh nhất thế giới, bí mật khó tin về bầu khí quyển của hành tinh này mới được tiết lộ.
Với thể tích hơn gấp 7 lần nhưng khối lượng chỉ một nửa Sao Mộc, WASP-17b là một trong những ngoại hành tinh lớn nhất và phồng to nhất từng được phát hiện.
WASP-17b có những đám mây lấp lánh thạch anh – Ảnh: NASA/ESA/CSA
Điều này xảy ra do vòng quay của hành tinh quá gần với ngôi sao mẹ loại F, biến nó thành một “Sao Mộc nóng”. Nhiệt độ cao khiến bầu khí quyển vốn đã dày đặc của hành tinh khí này phồng to thêm, như một chiếc kẹp bông.
Theo Sci-News, phát hiện độc đáo mới nhất đến từ nhóm nghiên cứu dẫn đầu bởi TS David Grant từ Đại học Bristol (Anh).
Video đang HOT
Trên “biển mây” của WASP-17b có một thứ dường như bí ẩn, là những dạng nhỏ li ti như hạt sương mù lang thang trong mây, đã được kính viễn vọng hơn 30 năm t.uổi Hubble quan sát.
Với độ phân giải cao hơn nhờ thiết bị MIRI của James Webb, các nhà khoa học nhận ra đó không phải hạt sương nhỏ, mà là tinh thể thạch anh, khiến các đám mây của hành tinh lấp lánh như trong chuyện cổ tích.
Thạch anh ở WASP-17b cũng không bị cuốn lên từ đá, mà sinh ra và tồn tại trong bầu khí quyển, cho thấy “hành tinh cổ tích” này thật ra cực kỳ khắc nghiệt.
Nhiệt độ lên tới 1.500 độ C của bầu khí quyển đã khiến thạch anh có thể hình thành chỉ với áp suất khoảng 1% áp suất trên bề mặt địa cầu.
Các điều kiện cực đoan cũng giúp tinh thể rắn kết tụ trực tiếp từ khí mà không cần trải qua phase lỏng.
Trước đó người ta đã biết bầu khí quyển của hành tinh kỳ lạ này giàu hydro và heli, có một ít oxy, hơi nước và carbon dioxide.
Phát hiện mới về tinh thể thạch anh giúp các nhà khoa học hiểu rõ hơn về kho nguyên tố đa dạng của hành tinh, cũng như cách mây luân chuyển xung quanh hành tinh, một thế giới có một nửa vĩnh viễn là ban đêm, một nửa mãi là ban ngày do bị khóa thủy triều bởi sao mẹ.
Hành tinh cũng có các cơn gió mạnh mẽ, cuốn những hạt thạch anh lấp lánh luân chuyển với tốc độ cực cao.
Tìm thấy nước trên hành tinh cách Trái đất khoảng 120 năm ánh sáng
Theo bằng chứng mới được phát hiện bởi Kính viễn vọng Không gian James Webb, nước có thể đang chảy trên bề mặt của một hành tinh khổng lồ nằm cách Trái đất khoảng 120 năm ánh sáng.
Cuộc điều tra ứng dụng kính không gian James Webb, một trong những thiết bị thiên văn học tiên tiến nhất đang hoạt động, đã tiết lộ rằng ngoại hành tinh K2-18b có thể có một số đặc điểm chính của một hành tinh có thể hỗ trợ các vùng nước và sự sống. Quay quanh ngôi sao lùn mát mẻ K2-18, ngoại hành tinh này nằm trong vùng có thể ở được của ngôi sao, hay Goldilocks, và có khối lượng gấp 8,6 lần Trái đất.
Một phân tích về các quan sát của kính viễn vọng Webb cho thấy, hành tinh này có lượng khí mêtan và carbon dioxide dồi dào trong bầu khí quyển. Theo một thông cáo báo chí của Cơ quan hàng không, vũ trụ Mỹ (NASA), sự hiện diện của các phân tử chứa carbon này, cùng với sự khan hiếm amoniac, có thể là biểu hiện cho thấy bầu không khí giàu hydro bao quanh thế giới đại dương của hành tinh này.
Carbon được coi là "vật liệu" xây dựng của các dạng sống trên Trái đất.
Trước đó, kính viễn vọng Không gian Hubble ban đầu phát hiện bằng chứng về hơi nước trong bầu khí quyển của ngoại hành tinh. Phát hiện này, được mô tả trong một nghiên cứu vào tháng 9 năm 2019, đã giúp các nhà khoa học xác định K2-18b để nghiên cứu thêm.
Hành tinh K2-18b (phài)
Kính thiên văn Webb, có thể phát hiện ánh sáng hồng ngoại mà mắt người không thể nhìn thấy, đã tìm kiếm chính xác những nguyên tố nào có trong bầu khí quyển của hành tinh này. Và những quan sát mới nhất về hành tinh này cũng gợi ý rằng một phân tử rất đặc biệt, được gọi là dimethyl sulfide, có thể có mặt trên K2-18b.
Theo NASA, trên Trái đất, dimethyl sulfide (DMS) "chỉ được tạo ra bởi sự sống". "Phần lớn DMS trong bầu khí quyển Trái đất được thải ra từ thực vật phù du trong môi trường biển" - NASA nhấn mạnh.
Các nhà nghiên cứu không hoàn toàn cho rằng K2-18b đang có sự sống ngoài hành tinh. Nhà thiên văn học Nikku Madhusudhan, giáo sư vật lý thiên văn và khoa học ngoại hành tinh tại Đại học Cambridge, cho biết cần phải nghiên cứu sâu hơn để xác nhận sự hiện diện của dimethyl sulfide. Madhusudhan là tác giả chính của một bài báo khoa học mới mô tả những phát hiện đã được chấp nhận đăng trên Tạp chí Vật lý thiên văn.
Và ngay cả khi các nhà khoa học chứng thực sự hiện diện của hợp chất hóa học, điều đó cũng không đảm bảo rằng các dạng sống tồn tại ở đó.
Nhưng bằng chứng mới này đã mở rộng hiểu biết của các nhà khoa học về các ngoại hành tinh tương tự như K2-18b.
Kính viễn vọng James Webb phát hiện hơi nước ở khu vực hình thành hành tinh đá Cơ quan hàng không vũ trụ Mỹ (NASA) cho biết kính viễn vọng không gian James Webb của cơ quan này đã phát hiện hơi nước xung quanh một ngôi sao ở xa, tại khu vực các hành tinh đá có thể đang hình thành. Hình ảnh minh họa kính thiên văn James Webb trong không gian. Ảnh: Getty Images Qua những phép...