Ngôi mộ 28.000 năm hé lộ bí ẩn về đứa trẻ lai giữa hai loài người

Một bước ngoặt bất ngờ trong ngành khảo cổ học vừa được công bố khi các nhà khoa học cuối cùng đã xác định chính xác niên đại của ‘đứa trẻ Lapedo’ một cá thể lai giữa người hiện đại và người Neanderthal, được chôn cất tại Bồ Đào Nha từ 28.000 năm trước.

Phát hiện này không chỉ làm sáng tỏ thêm về sự giao thoa giữa các loài người cổ, mà còn đặt ra một câu hỏi hóc búa: Làm sao đứa trẻ có thể mang dòng máu của một loài đã tuyệt chủng từ 4.000 năm trước đó?

Được phát hiện vào năm 1998 tại thung lũng Lapedo, bộ xác nhanh chóng gây chấn động giới khoa học toàn cầu. Đứa trẻ chỉ khoảng 4 tuổi khi qua đời sở hữu những đặc điểm pha trộn kỳ lạ: cằm nhô ra như người hiện đại (Homo sapiens), trong khi chân lại ngắn và chắc nịch đặc trưng của người Neanderthal.

Bức tượng tái hiện “đứa trẻ Lapedo” từ ngôi mộ vừa được xác định đã 28.000 năm tuổi

Những khảo sát ADN sau đó xác nhận: đây chính là bằng chứng sống cho sự giao phối giữa hai loài người khác nhau điều từng được cho là hy hữu, nhưng nay được chứng minh là khá phổ biến trong thời kỳ đầu lịch sử loài người.

Tuy nhiên, việc xác định niên đại chính xác của bộ xác vẫn là một thách thức lớn suốt nhiều thập kỷ qua. Các phép đo carbon phóng xạ truyền thống từng được thử nghiệm bốn lần nhưng đều không đem lại kết quả đáng tin cậy, do ảnh hưởng từ sự ô nhiễm vật chất trong lòng đất sau hàng chục ngàn năm.

Chỉ đến gần đây, khi các nhà khoa học áp dụng kỹ thuật phân tích carbon phóng xạ đặc hiệu hợp chất (CSRA) một công nghệ hiện đại cho phép phân lập và đo đạc các phân tử cụ thể trong collagen xương thì bí ẩn mới được giải mã. Kết quả xác định: ngôi mộ này có niên đại khoảng 28.000 năm, sớm hơn nhiều so với ước tính ban đầu.

Phát hiện này mở ra một kho dữ liệu quý giá cho ngành nhân chủng học, giúp tái dựng lại hành trình di truyền của loài người hiện đại, cũng như cách các gen Neanderthal đã được kế thừa và bảo tồn qua hàng thiên niên kỷ.

Ngoài giá trị di truyền, nghi lễ chôn cất đứa trẻ cũng cho thấy một trình độ văn hóa cao đáng kinh ngạc. xác được đặt trong hố mộ cùng xương một con thỏ có thể là vật hiến tế xương hươu đỏ ở gần vai, và than củi dưới chân. Những chi tiết này gợi ý về niềm tin tâm linh, hoặc ít nhất là sự quan tâm đặc biệt dành cho cái chết của đứa trẻ.

Sau khi được chôn cất, khu vực này dường như đã bị con người từ bỏ trong gần hai thiên niên kỷ. Theo nhà khảo cổ João Zilhão từ Đại học Barcelona, “Cái chết của đứa trẻ có thể đã khiến nơi này trở thành vùng đất cấm, bị tránh xa bởi cộng đồng có thể vì sợ hãi, kính trọng hoặc niềm tin linh thiêng cho đến khi ký ức ấy phai mờ theo thời gian.”