Về Cà Mau săn ‘cá leo cây’

Cà Mau – mảnh đất nơi cuối trời Tổ quốc những năm qua trở thành điểm đến yêu thích của nhiều người.

Rừng U Minh, biển Khai Long, chợ nổi hay đầm Thị Tường đều là những vẻ đẹp bình dị, mộc mạc nhưng chắc chắn sẽ làm nao lòng khách phương xa.

Vẻ đẹp Đất Mũi nhìn từ trên cao.

Theo chân thợ săn “cá leo cây”

Theo đường Hồ Chí Minh, quãng đường từ TP Cà Mau về Đất Mũi dài 120km, xe chạy khoảng 90 phút là đến điểm dừng chân Tư Tỵ (khóm Tam Hiệp, thị trấn Rạch Gốc, huyện Ngọc Hiển, Cà Mau). Với nụ cười thân thiện, hiền hòa, anh Tư Tỵ (Lê Minh Tỵ – chủ cơ sở điểm dừng chân Tư Tỵ) ra tận xe đón khách.

Đã vài lần ghé thăm, tôi được biết nơi đây có nhiều hoạt động trải nghiệm vô cùng thú vị như giăng lưới bắt cá dưới vuông tôm, đặt rập cua, câu cá thòi lòi (hay cá leo cây) và thưởng thức các loại đặc sản tươi ngon của vùng đất này. Khi biết chúng tôi muốn trải nghiệm bắt cá thòi lòi, anh Tư Tỵ choàng tay qua vai tôi rồi cười hiền nói: “Chuyện nhỏ, em đợi anh xíu nghen…”.

Chưa kịp uống xong ly nước, anh Tư Tỵ từ đằng sau vỗ vào vai, khiến tôi giật mình, anh bảo: “Thay đồ đi với anh”. Tôi hỏi ngược lại: “Đi đâu vậy anh”, “Đi săn cá thòi lòi chứ đi đâu em trai”, anh Tư Tỵ nói và giới thiệu cho tôi “thợ săn cá thòi lòi”: ông Nguyễn Văn Bá (còn gọi là ông Bảy Bá, ngụ xã Tân Ân Tây, huyện Ngọc Hiển).

Khởi hành chuyến săn cá thòi lòi từ lúc 6h sáng, ông Bảy Bá mang theo khoảng 20 bộ “đồ nghề” săn cá thòi lòi bằng những chai nhựa đi dọc theo các tuyến sông khi con nước ròng dần cạn. Ông Bảy Bá đã ngoài 80 tuổi nhưng còn rất nhanh nhẹn chỉ mất khoảng 30 phút có thể đặt xong 20 chiếc bẫy cá.

Với kinh nghiệm khoảng 60 năm đặt bẫy cá thòi lòi, ông Bảy Bá cho hay, tùy từng địa phương, mỗi nơi lại có cách riêng để bắt cá thòi lòi, như đào hang, cắm câu vào ban ngày hay soi đèn ban đêm… Thế nhưng, cách bắt cá thòi lòi phổ biến nhất mà cha ông chỉ dạy là dùng “sà di”.

“Do đã nắm được đặc tính và thói quen của cá thòi lòi, hễ hang nào bóng loáng là chắc chắn có cá ở, rồi cứ thế mà đặt bẫy ở miệng hang, đến giờ đi thăm là dính cá. Ngày xưa, bộ đội thường dùng sà di được làm bằng lá dừa nước để làm bẫy cá, vừa nhàn lại rất hiệu quả. Hôm nào vô mánh cả đoàn hành quân ăn không hết”, ông Bá kể chuyện rất duyên.

Theo lời ông Bảy Bá, cá thòi lòi chủ yếu sống ở những vùng có nhiều đầm lầy, ẩm ướt, nơi thủy triều thường xuyên lên xuống. Mỗi khi nước rút cạn thì chúng ẩn mình trong hang sâu, đến khi nước lên là thời điểm cá thòi lòi chui ra ngoài để tìm kiếm thức ăn.

“Loài cá này rất tinh quái, di chuyển rất nhanh và khi bị động chúng thường chui tọt vào hang, thủ sẵn nhiều hang phụ để thoát thân” – ông Bảy nói.

Săn cá thòi lòi cùng ông Bảy Bá.

Đặc sản cá “kỳ lạ nhất hành tinh”

Ông Bảy Bá cho biết thêm, sở dĩ, cá thòi lòi được lọt vào danh sách các loài động vật “kỳ lạ nhất hành tinh” là nhờ có các đặc điểm có một không hai của mình. Ngay từ hình dáng, cá thòi lòi đã tỏ ra “dị hợm” so với các loài cá thông thường khác bởi đôi mắt lồi ra như ai gắn 2 hòn bi trên đỉnh đầu. Cái tên gọi “thòi lòi” có lẽ cũng bắt nguồn từ chính đôi mắt lồi ra quá cỡ của nó. Đây có thể nói là một loài cá đa năng, bởi nó có thể nhảy, bò, chạy trên cạn, bơi dưới nước, lại cũng có thể leo lên cây.

Mất cả buổi sáng lội bùn, lượm bẫy, cái nào cũng dính cá thòi lòi, theo nhẩm tính, với 3kg cá thu hoạch được, ông Bảy Bá sẽ kiếm gần 200.000 đồng. Nhìn sản phẩm sau một ngày bắt được – những con cá thòi lòi béo ngậy, trong lòng chúng tôi ai nấy đều hứng khởi. Cứ nghĩ đến món thòi lòi nướng muối ớt được đãi sau những giờ săn cá vất vả, mà háo hức.

Cá thòi lòi có thể chế biến thành rất nhiều món ăn như, thòi lòi nấu mẻ, nướng muối ớt, rang muối, kho tộ và làm khô. Mỗi món ăn có hương vị đặc trưng riêng khiến cho du khách đến đây một lần nhớ mãi.

Anh Nguyễn Chí Điển, du khách đến từ Trà Vinh chia sẻ, mỗi dịp đến Cà Mau, ghé dừng chân tại các nhà hàng tôi thường hay gọi món cá thòi lòi nướng, vì chúng vừa ngon, lạ miệng, lại giá lại rẻ và chỉ ăn một lần là nhớ. Đến Cà Mau ăn cá thòi lòi, trải nghiệm săn cá cùng ông Bảy Bá, những cảm xúc thật khó quên.

Ngoài đặt bẫy cá thòi lòi, ở điểm dừng chân Tư Tỵ còn bố trí dịch vụ câu cá thòi lòi. Đây là cách bắt cá thòi lòi kiểu mới, đỡ nhọc công, nhọc sức mà rất hiệu quả, lại đầy tính hấp dẫn của thú đi câu. Chỉ cần một cây cần câu dài cỡ 3m, sợi dây gắn lưỡi câu nhỏ (loại lưỡi câu cá rô, cá chốt) và mồi tép sống là có thể trải nghiệm thú câu cá thòi lòi.

Anh Lê Trung Nguyên (con trai lớn của anh Tư Tỵ) chia sẻ: “Thòi lòi rất ham ăn, nhất là lúc đói. Mình chỉ cần ngắt từng cục mồi vừa miệng cá móc vào lưỡi câu rồi quăng nhử ngay trước đầu cá thòi lòi đang đi kiếm ăn. Chúng táp ngay, nhưng đừng giật câu vội vì thòi lòi rất khôn, chúng sẽ nhả mồi ngay tức khắc. Hãy chờ mấy giây cho thòi lòi nuốt mồi hãy giật. Bảo đảm trăm phát như một, cá sẽ mắc câu”.

Dưới ngọn lửa hồng rực, mùi muối ớt ngấm vào từng thớ thịt của con cá nướng thơm lừng, hấp dẫn vô cùng. Miếng thịt đượm vị cay, thơm lừng, trắng bóc khiến người khó tính nhất cũng không thể chê được. Như vậy đã là quá đủ để tạo nên một ấn tượng sâu sắc trong lòng người khách phương xa như tôi.