Vấn vương xôi xíu thành Nam

Xôi là thức quà sáng phổ biến ở khắp mọi nơi, nhưng đến với Nam Định, xôi xíu được nâng lên tầm món ăn “níu chân khách về”. Vì vậy, nếu đến Nam Định mà chưa được ăn xôi xíu thì thật uổng phí.

Xôi xíu Thành Nam

Xôi xíu Nam Định không phải là một món ăn mang tính lịch sử của vùng miền nhưng lại là một món ăn mà hễ ai là người Nam Định cũng hết sức tự hào vì mang một hương vị riêng. Xôi dẻo, thơm, được làm bằng gạo nếp trắng hòa quyện với thịt xíu mềm, đậm đà, hơi mặn mặn nhưng nếu thiếu nước sốt thì xôi xíu đã mất đi một nửa phần ngon. Nước sốt được làm từ nước xương và nước của xá xíu sền sệt dải đều lên bề mặt của xôi, ăn vừa dẻo vừa thơm lại chút béo ngậy.

Đối với người dân Nam Định, xôi xíu ngày nào từ một món quà sáng dân dã, phổ thông thì nay đã thành món ăn của Nam Định. Xôi xíu Nam Định có mặt trên tất cả các con phố, ngóc ngách, có những quán thâm niên đã gần nửa thế kỷ đến nay vẫn giữ được hương vị gia truyền không lẫn vào đâu được.

Cô Liên, chủ quán xôi xíu Thái Liên nức danh ở Tp. Nam Định chia sẻ, để làm được xôi xá xíu, trước hết phải chọn được nguyên liệu tốt, yếu tố này quyết định 50% độ ngon của xôi xíu. Đầu tiên, đó là phải chọn được gạo nếp đầu mùa, hạt tròn, mẩy, mà gạo vùng Hải Hậu là ngon nhất. Thịt lợn có thể là ba chỉ hoặc nạc thăn tùy vào ý thích của mỗi người, chỉ không nên chọn thịt mỡ quá cùng các loại gia vị phổ biến.

Thịt lợn thái thành miếng dài và to rồi đem ướp cùng gia vị gồm tỏi, ngò nhuyễn, ướp ít nhất 8 giờ thì gia vị mới thấm và không bị bay mùi khi đun chín. Sau đó, bắc chảo lên bếp rồi cho vào một muỗng dầu, đợi dầu nóng gắp thịt cho vào rán sơ qua hai mặt khoảng 3 phút. Tiếp tục đổ hết nước sốt ướp thịt cùng nước trắng, đậy nắp rim với lửa nhỏ. Trong lúc rim, thỉnh thoảng lật thịt để thịt thấm nước và chín đều, quan sát thấy sốt sánh là tắt bếp. Phần nước sốt có thể để vào chén ăn kiểu bánh mỳ kẹp và chấm xá xíu, phần thịt thái mỏng là đã xong phần xíu.

Khâu chế biến gạo có lẽ đơn giản hơn và nhiều người đã quá thành thạo với những chõ xôi tuổi thơ bên bà. Gạo nếp vo sạch, cho vào nồi cơm điện cùng ít muối, nấu như nấu cơm hàng ngày. Tất nhiên nếu được đun bằng xoong gang và lửa củi sẽ cho một hương vị “quê” hơn. Cuối cùng là cho xôi ra đĩa và xếp xíu lên, trét mỡ hành, hành phi cùng ít củ cải chua ngọt, có thể thêm chút hạt tiêu hoặc ớt tươi tùy vào ý thích mỗi người.

Một bát xôi xíu bốc đầy hơi ấm trong màu trắng tinh khôi của gạo nếp đầu mùa, của lạp xưởng đỏ hồng, của vị nước sốt béo ngậy sẽ xua tan đi nhanh chóng cái đông giá mỗi buổi sáng sớm. Ăn xôi xíu Thành Nam cũng cần có “kinh nghiệm”, khách ăn cần dàn đều nước xốt khắp mặt xôi, xốt lách sâu qua các khe gạo, mỗi miếng xôi là kẹp một miếng xíu, ăn vào mà thơm dịu, vấn vương mãi không thôi.

Nếu có cơ duyên ghé qua Nam Định, hãy tranh thủ làm bát xôi xíu để thưởng thức món ngon Thành Nam.