Vấn đề quyết định đến an ninh năng lượng của châu Âu trong mùa Đông
Châu Âu có thể phải đối mặt với giá rét vào tháng 12 năm nay và thời tiết lạnh giá có thể ảnh hưởng đến an ninh năng lượng của lục địa này.
Mùa Đông khắc nghiệt có thể khiến an ninh năng lượng của châu Âu bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Ảnh: DW
Theo hãng tin Reuters, các nước châu Âu đang mua khí đốt với giá cao và tìm cách hạn chế sử dụng năng lượng để tránh thiếu nhiên liệu trong mùa Đông này, nhưng các dự báo thời tiết cho thấy nguy cơ một đợt rét đậm có thể làm tăng nhu cầu.
Giá khí đốt và điện ở châu Âu tăng cao đang gây ra lạm phát, cản trở hoạt động công nghiệp và khiến người tiêu dùng phải trả các hóa đơn điện cao kỷ lục trước mùa Đông ở châu Âu.
Bất chấp mức lưu trữ khí đốt cao và dòng khí đốt tự nhiên hóa lỏng (LNG) ổn định, lục địa này vẫn phải đối mặt với nguy cơ thiếu điện, mất điện và việc phân bổ hạn chế năng lượng có thể làm trầm trọng thêm “nỗi đau” kinh tế.
Dự báo đầu mùa Đông do Trung tâm Dự báo Thời tiết châu Âu (ECMWF) đưa ra cho thấy châu Âu có thể phải đối mặt với một đợt lạnh giá vào tháng 12 năm nay, dẫn đến nhu cầu tiêu thụ năng lượng tăng lên trong bối cảnh các nước tìm cách đối phó với nguồn cung khí đốt khan hiếm từ Nga và giá năng lượng cao ngất ngưởng.
Carlo Buontempo, Giám đốc Cơ quan Biến đổi Khí hậu Copernicus tại ECMWF, nói: “Vẫn có một nguy cơ rất lớn khi xảy ra đợt lạnh. Nếu nhiệt độ giảm, nhu cầu năng lượng để sưởi ấm sẽ tăng lên”.
Trong vài tuần tới, thời tiết ở Tây Âu dự báo ôn hòa nhờ gió Tây ấm áp từ Bắc Đại Tây Dương. Nhưng dữ liệu của ECMWF cho thấy khả năng áp suất cao trên khắp châu Âu vào tháng 12 sẽ dẫn đến không khí lạnh từ Siberia và Trung Á tràn vào và nhiệt độ có thể giảm thêm vài độ.
Video đang HOT
Dự báo trên là một cảnh báo sớm cho các công ty và chính phủ đang tìm cách đánh giá lượng khí đốt cần thiết để sưởi ấm trong các hộ gia đình.
Một đợt lạnh tăng cường có thể làm tăng nhu cầu khí đốt. Đợt lạnh vào cuối tháng 9 vừa qua đã chứng kiến mức tiêu thụ khí đốt trong các hộ gia đình và ngành công nghiệp nhỏ của Đức tăng vọt lên 14,5% so với mức trung bình trong một tuần trong 4 năm qua.
Cuneyt Kazokoglu, Giám đốc kinh tế năng lượng của công ty tư vấn FGE cho biết: “Nhu cầu từ các hộ gia đình sẽ là một dấu hỏi lớn”. Các kho lưu trữ khí đốt ở châu Âu sẽ có ích, nhưng không phải cho mọi tình huống thời tiết.
Các nước EU đã tích đầy các kho chứa khí đốt ở mức trung bình khoảng 92% công suất, bằng cách mua khí đốt không phải từ Nga với giá cao kỷ lục trong những tháng gần đây để đảm bảo nguồn cung dự phòng.
Tuy nhiên, một số nhà phân tích cảnh báo rằng điều này sẽ không bù đắp được sự thiếu hụt và một mùa Đông lạnh giá sẽ khiến điều này trở nên tồi tệ hơn. Khí đốt của Nga hiện chỉ chiếm chưa đến 8% nguồn cung của châu Âu, giảm so với khoảng 40% trước khi Moskva tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine và Brussels đã cảnh báo việc cắt nguồn cung hoàn toàn là có thể xảy ra.
“Châu Âu đang có nguy cơ thiếu khoảng 7-8% nhu cầu trong mùa Đông, tương đương khoảng 20 tỷ mét khối khí đốt. Một mùa Đông khắc nghiệt có thể làm tăng gấp đôi con số đó”, Emmanuel Dubois-Pelerin, Giám đốc điều hành tại S&P Global Ratings, cảnh báo.
Về phần mình, nhà phân tích Leon Izbicki của Energy Aspects cho biết một mùa Đông lạnh giá ở châu Âu có thể làm tăng thêm 8 tỷ mét khối khí nhu cầu khí đốt của châu Âu.
Nhưng không chỉ vấn đề thời tiết mới là thách thức của châu Âu. Khi nguồn cung của Nga ngày càng giảm, châu Âu đã dựa vào LNG để giúp lấp đầy khoảng trống – tìm kiếm nguồn cung trên các thị trường toàn cầu, nơi họ cạnh tranh với người mua châu Á.
Nếu châu Á cũng phải đối mặt với một mùa Đông lạnh giá và cần nhiều khí đốt hơn để sưởi ấm, thì châu Âu có thể phải đối mặt với nguồn cung hạn chế và kết thúc mùa Đông với lượng dự trữ chỉ đầy 18%, mức độ mà chuyên gia Izbicki cho biết có thể gây ra tình trạng thiếu nhiên liệu trong khu vực.
Nếu thời tiết lạnh giá làm cạn kiệt mức dự trữ khí đốt trong mùa Đông năm nay, châu Âu sẽ cần phải bổ sung cho mùa Đông năm sau trong bối cảnh lượng khí đốt của Nga ít hơn nhiều.
Trong khi đó, những thiệt hại vào tháng trước đối với các đường ống Nord Stream chạy dưới Biển Baltic dường như đã làm tiêu tan mọi hy vọng rằng các dòng khí đốt từ sẽ tiếp tục được bơm trở lại châu Âu. Vì vậy, như Marina Tsygankova, Giám đốc nghiên cứu hàng hóa tại Refinitiv, nhận định: “Châu Âu sẽ phải xoay sở để nạp đầy kho dự trữ kịp thời cho mùa Đông tới”.
Đức tự gây khó trong cuộc khủng hoảng năng lượng ở châu Âu?
Một cuộc khủng hoảng ở Đức sẽ là cuộc khủng hoảng đối với toàn châu Âu, làm rung chuyển toàn bộ EU và nhiều nền kinh tế xung quanh.
Đức và EU đã tự làm tổn thương chính mình trong cuộc khủng hoảng năng lượng đang diễn ra ở châu Âu. Ảnh: AP
Chuyên gia nghiên cứu tại Trung tâm Kinh tế Áo Weimin Chen ngày 19/9 nhận định trên trang web của Viện MISES rằng, cuối tháng 9/2021, dự án Nord Stream 2 (Dòng chảy phương Bắc 2) đã thành hiện thực sau nhiều năm gặp thách thức. Vào thời điểm đó, chỉ còn một số rào cản pháp lý nữa để Đức và Nga ký kết thỏa thuận về đường ống dẫn khí đốt tự nhiên đã được chờ đợi từ lâu và gây nhiều tranh cãi. Điều này đáng ra sẽ là một dấu mốc quan trọng trong hợp tác năng lượng giữa hai nước, nhưng dự án đã bị đóng băng bởi cuộc xung đột ở Ukraine, đẩy Đức và châu Âu rơi vào một tương lai đầy bất ổn, nguy hiểm.
Trong những tuần đầu của cuộc xung đột, Đức cùng với phần còn lại của châu Âu, cảm thấy họ bị "dồn vào chân tường" liên quan đến nguồn cung năng lượng khi các lệnh trừng phạt của phương Tây cắt đứt các tuyến đường và liên kết trong các cơ sở hạ tầng tài chính và năng lượng đã được thiết lập trong khu vực. Tập đoàn Gazprom của Nga gần đây đã cắt giảm dòng khí đốt qua Nord Stream 1 sang Đức xuống chỉ còn 20% công suất.
Điều này diễn ra trong bối cảnh các nhà máy điện hạt nhân của Đức hầu như không hoạt động, với ba cơ sở hiện chỉ cung cấp 13% điện năng của nước này, so với 69% của Pháp. Giờ đây, nền kinh tế lớn nhất châu Âu đang phải đối mặt với thách thức nghiêm trọng với những khó khăn ngày càng tăng.
Mối lo ngại trên đã được phản ánh trong dư luận theo một cuộc thăm dò gần đây cho thấy, gần 50% số người Đức cho rằng nước này đang gây hại cho chính mình nhiều hơn là ảnh hưởng đến các mục tiêu chính trị của Nga thông qua các lệnh trừng phạt cứng rắn. Cảm nhận sâu sắc của công chúng Đức về điều này cho thấy thực tế rằng các lệnh trừng phạt của Đức đối với khí đốt và năng lượng tự nhiên nói riêng, cũng như các lệnh trừng phạt của phương Tây nói chung, có những tác động tự gây hại cho mình hơn là cho Nga.
Khoảng một nửa số hộ gia đình ở Đức dựa vào khí đốt để sưởi ấm trong khi khí đốt cũng chiếm một phần ba năng lượng của ngành công nghiệp nước này. Trong những năm gần đây, một nửa lượng khí đốt đó đến từ Nga.
Chi phí năng lượng tăng rõ ràng đang ảnh hưởng đến các hộ gia đình nghèo hơn và những đối tượng thu nhập thấp hơn, do đó chắc chắn họ sẽ trải qua một mùa đông khó khăn. Chính phủ Đức đã bắt đầu khuyến khích người dân cắt giảm và tiết kiệm năng lượng để đề phòng tình trạng thiếu hụt. Đối mặt với thực tế này, một số người Đức thậm chí đang hạn chế sử dụng cơ sở hạ tầng năng lượng hiện đại, chuyển sang tích trữ gỗ, củi để đảm bảo sưởi ấm trong mùa Đông này. Đây là một tác động không nhỏ đối với mức sống của một trong những quốc gia phát triển nhất trên thế giới.
Các nhà lãnh đạo của các ngành công nghiệp lớn có ảnh hưởng trong nền kinh tế Đức thậm chí cảnh báo về những vấn đề nghiêm trọng đối với sản xuất khi lĩnh vực năng lượng đang bị tổn thương. Người đứng đầu công ty kỹ thuật và công nghệ Bosch tuyên bố rằng việc sản xuất có thể bị tạm dừng tại các nhà máy của họ.
Trong khi đó, Giám đốc điều hành của Siemens giải thích rằng dòng khí đốt tự nhiên ổn định là điều kiện để một số ngành công nghiệp Đức như sản xuất thủy tinh tồn tại. Người đứng đầu tập đoàn BASF cũng đưa ra nhận xét tương tự về việc sản xuất các sản phẩm hóa học quan trọng liên quan đến các lĩnh vực nông nghiệp, dược phẩm và công nghệ sinh học. Điều này sẽ gây nguy hiểm đối với việc làm của tất cả những người lao động trong các ngành công nghiệp trên cũng như những ngành nghề liên quan.
Bắt đầu từ tháng 10 này, Đức dự kiến sẽ thực hiện đánh thuế đối với tất cả các khách hàng tiêu thụ khí đốt để bù đắp những khó khăn mà các nhà cung cấp năng lượng trong nước đang gặp phải khi họ chuyển hướng sang các nguồn thay thế. Theo Bộ trưởng Kinh tế Đức Robert Habeck, mức thuế sẽ lên tới 1.000 euro mỗi năm đối với một hộ gia đình 4 người.
Trong Chính phủ Đức, những lời chỉ trích và nghi ngờ về lập trường cứng rắn của liên minh cầm quyền chống Nga cũng đang gia tăng. Cho đến gần đây, các đảng chính thống - từ Đảng Dân chủ Xã hội cánh tả của Thủ tướng Olaf Scholz và các đối tác liên minh, Đảng Xanh và Dân chủ Tự do, đến những người bảo thủ đối lập, vẫn ủng hộ các lệnh trừng phạt cứng rắn của phương Tây áp đặt lên Nga sau khi nước này tiến hành chiến dịch quân sự ở Ukraine.
Nhưng lo ngại về tác động trực tiếp của các lệnh trừng phạt, Bộ trưởng Nội vụ Đức Nancy Faeser cảnh báo có thể xảy ra các cuộc biểu tình cực đoan, trong khi Bộ trưởng Ngoại giao Annalena Baerbock cho biết việc cắt toàn bộ khí đốt của Nga có thể dẫn đến "các cuộc nổi dậy".
Mới đây, một số nhà lãnh đạo phe bảo thủ đã bày tỏ sự hoài nghi về chiến lược của phương Tây. Michael Kretschmer, nhà lãnh đạo bảo thủ của vùng miền Đông Sachsen, nói với tờ Die Zeit trong một cuộc phỏng vấn: "Toàn bộ hệ thống kinh tế của chúng ta có nguy cơ sụp đổ. Nếu chúng ta không cẩn thận, nước Đức có thể trở nên phi công nghiệp hóa. Nếu chúng ta nhận ra rằng bây giờ chúng ta không thể từ bỏ khí đốt của Nga, thì đó là điều cay đắng nhưng lại là thực tế, và chúng ta phải hành động cho phù hợp".
Thực tế về tác động tiêu cực mà các chính sách chống Nga gây ra cho Đức đang thúc đẩy các lực lượng chính trị có lập trường ủng hộ việc nới lỏng hạn chế để giảm bớt áp lực đang đe dọa đến an ninh năng lượng của Đức và phần còn lại của châu Âu. Đây cũng có thể là cơ hội để Đức khẳng định vị trí lãnh đạo và ra quyết định của mình về chính trị tại châu Âu và bằng cách này, Đức có thể chọn cách giải thoát cho châu Âu những đau đớn về kinh tế do lập trường diều hâu chủ yếu do Mỹ định hướng đối với EU. Ngoài ra, sự thay đổi trong chính sách về Nga của Đức sẽ thể hiện một sự "xoay trục" khỏi chính sách của Washington.
Nga đóng van khí đốt, EU đặt kỳ vọng vào đâu để chống lại mùa Đông giá rét Từ cuối tháng 8 đến nay, tập đoàn Gazprom của Nga đã khóa đường ống dẫn khí đốt Dòng chảy phương Bắc I (Nord Stream 1), đẩy giá khí đốt tại châu Âu tăng vọt 30% vào đầu tháng 9. Năng lượng đã trở thành chủ đề nóng nhất tại châu Âu lúc này. Hệ thống đường ống dẫn khí đốt Dòng chảy...