Vấn đề người di cư: Châu Âu tìm cách giải quyết khác biệt về Công ước Nhân quyền

Ngày 11/12, quan chức châu Âu đã nhóm họp tại Strasbourg (Pháp) để giải quyết những khác biệt về hiệp ước nhân quyền của lục địa này, qua đó hóa giải các thách thức từ vấn đề người di cư.

Phiên họp Nghị viện châu Âu tại Strasbourg, Pháp. Ảnh: THX/TTXVN

Phát biểu với các phóng viên, Tổng thư ký Hội đồng châu Âu Alain Berset – người đã triệu tập cuộc họp của các bộ trưởng tư pháp và các quan chức chủ chốt khác – nhấn mạnh châu Âu đang đối mặt với những thách thức thực sự lớn và vấn đề di cư là một trong những mối quan ngại đó. Ông nhấn mạnh cuộc thảo luận tại Strasbourg không phải nhằm “thay đổi” Công ước Nhân quyền châu Âu, văn kiện đóng vai trò trụ cột trong việc lục địa này phản ứng với làn sóng di cư thời gian qua. Thay vào đó, nhiệm vụ của các nước là giữ cho công ước “mạnh mẽ và phù hợp”, bảo đảm cân bằng giữa tự do và an ninh, công lý và trách nhiệm.

Các cuộc thảo luận tại Strasbourg dự kiến đề cập các vấn đề phức tạp như trấn áp nạn buôn người, quy định về “trung tâm tiếp nhận” ngoài châu Âu và cơ chế áp dụng Điều 8 (quyền gia đình) và Điều 3 (cấm đối xử vô nhân đạo) vốn thường được viện dẫn trong các trường hợp liên quan đến di cư. Theo truyền thông, cuộc họp sẽ hướng tới một tuyên bố chính trị vào mùa Xuân tới và làm rõ cách áp dụng công ước trong các trường hợp di cư. Nếu đạt được đồng thuận, đây có thể là một trong những cải cách quan trọng nhất trong 75 năm kể từ khi văn kiện này ra đời.

Trước thềm cuộc họp, ít nhất 27 quốc gia – hơn một nửa số thành viên của Hội đồng châu Âu – đã kêu gọi Tòa án Nhân quyền châu Âu xem xét lại cách giải thích hiệp ước. Các phán quyết của Tòa án Nhân quyền châu Âu về vấn đề di cư đã gây tranh cãi với một số chính phủ, bao gồm cả các lệnh khẩn cấp ngăn chặn trục xuất vào phút cuối. Các quốc gia đặc biệt lo ngại cách giải thích liên quan đến quyền về đời sống riêng tư và gia đình trong công ước này, cũng như nguy cơ các quyền này sẽ bị lợi dụng để ngăn chặn việc trục xuất những cá nhân được đánh giá là không có quyền cư trú.

Theo phóng viên TTXVN tại London, ngày 10/12, Thủ tướng Anh Keir Starmer kêu gọi các lãnh đạo châu Âu thúc đẩy cải cách Công ước Nhân quyền châu Âu nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn cho việc trục xuất người di cư bất hợp pháp. Lời kêu gọi được đưa ra trong bối cảnh đảng Bảo thủ và Reform UK kêu gọi Anh rút hoàn toàn khỏi công ước này, nhưng ông Starmer cho rằng việc cập nhật công ước là cần thiết để đối phó với các thách thức từ tình trạng di cư quy mô lớn.

Quan điểm của Chính phủ Anh, trong đó có Tổng Chưởng lý Lord Hermer và Phó Thủ tướng, Bộ trưởng Tư pháp David Lammy, cho rằng định nghĩa về “đời sống gia đình” không nên được diễn giải quá rộng để ngăn việc trục xuất những người không có quyền lưu trú. Ông Lammy cho rằng công ước là “nền tảng vì hòa bình, ổn định và an ninh tại châu Âu” nhưng không phải là “bất biến theo thời gian”.

Trước đó đã có 9 quốc gia thành viên Hội đồng châu Âu, do Italy và Đan Mạch dẫn đầu, kêu gọi cải cách Công ước Nhân quyền châu Âu.