VAFI: “Cổ tức bằng cổ phiếu không thể coi là thu nhập từ đầu tư vốn và không nên bị áp thuế”

VAFI cho rằng việc trả cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu thưởng ngoài việc làm tăng tính thanh khoản của cổ phiếu, còn ghi nhận sự tăng tài sản, tăng vốn điều lệ doanh nghiệp nhờ kinh doanh có lãi. Do đó, việc đánh thuế cổ phiếu thưởng là điều không hợp lý.

Ngày 5/12 tới đây, Nghị định 126/2020/NĐ-CP hướng dẫn thi hành luật quản lý thuế sẽ chính thức có hiệu lực. Một nội dung đáng chú ý trong Nghị định 126 là việc nhà đầu tư bán chứng khoán được chia thưởng, được trả cổ tức sẽ bị khấu trừ thuế thu nhập cá nhân.

Về vấn đề này, Hiệp hội các nhà đầu tư tài chính Việt Nam (VAFI) mới đây đã đưa ra ý kiến phản đối việc áp thuế với cổ phiếu thưởng bởi sẽ gây thiệt hại cho nhà đầu tư.

Theo VAFI, trả cổ tức bằng cổ phiếu không phải là hình thức phân phối lợi nhuận sau thuế hay chia tiền mặt cho cổ đông. Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu không làm thay đổi vốn chủ sở hữu của doanh nghiệp tại thời điểm chia, không làm giảm lợi nhuận chưa phân phối của doanh nhiệp như trường hợp chia cổ tức bằng tiền mặt, không làm tăng giá trị cổ phiếu về mặt sổ sách và thị giá (lý thuyết song trên thực tế sau chia tách thì thị giá cổ phiếu có thể giảm hoặc tăng tùy thuộc nhiều yếu tố), nên khi cổ đông nhận được cổ phiếu thì khoản này không được coi là thu nhập từ đầu tư vốn.

Điều 3 Điểm 3 Luật thuế thu nhập cá nhân 2014 có qui định thu nhập từ đầu tư vốn bao gồm tiền lãi cho vay, lợi tức cổ phần, thu nhập từ đầu tư vốn dưới các hình thức đầu tư khác.

VAFI cho rằng trả cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu thưởng không thể coi là thu nhập từ đầu tư vốn vì những nghiệp vụ này doanh nghiệp không mất một đồng trả cho nhà đầu tư. Việc trả cổ tức bằng cổ phiếu hay cổ phiếu thưởng ngoài việc làm tăng tính thanh khoản của cổ phiếu, còn ghi nhận sự tăng tài sản, tăng vốn điều lệ doanh nghiệp nhờ kinh doanh có lãi. Do đó, việc đánh thuế cổ phiếu thưởng là điều không hợp lý.

VAFI ví dụ trường hợp các cổ đông góp vốn ban đầu 10 tỷ đồng thành lập công ty chăn nuôi bò lấy sữa, ban đầu có 100 con bò, sau 5 năm làm ăn phát đạt, lợi nhuận luôn luôn tăng trưởng nhưng doanh nghiệp không trả cổ tức bằng tiền mặt mà dùng phần lợi nhuận này để tiếp tục mua thêm bò sữa mỗi năm và sau 5 năm có tổng cộng 1.000 con bò, đồng thời vốn điều lệ cũng tăng gấp 5 lần lên 50 tỷ đồng.

Như vậy, đàn bò sữa công ty tăng thêm 900 con, vốn tăng thêm 40 tỷ, số lượng cổ phần của cổ đông tăng gấp 5 lần nhờ tài sản và vốn công ty tăng lên nhưng không thể đánh thuế thu nhập vào sự tăng tài sản này, tài sản là tài sản chứ không phải là thu nhập từ tài sản.

VAFI cho biết đang soạn thảo văn bản gửi khẩn cấp cho Bộ trưởng Bộ Tài chính để trước mắt không áp dụng thuế thu nhập đánh vào cổ phiếu thưởng, cổ phiếu trả cổ tức, sau đó là sửa đổi nghị định 126 để không còn tồn tại sắc thuế đó.

Cùng với việc phản đối áp thuế đối với cổ tức bằng cổ phiếu, VAFI cũng phản đối đề xuất mới đây của HoSE khi tăng lô giao dịch tối thiểu từ 10 lên 100. Lý do VAFI đưa ra là việc tăng lô giao dịch lên gấp 10 lần sẽ hạn chế mạnh sự tham gia đông đảo của các nhà đầu tư mới và nhà đầu tư nhỏ lẻ, đồng thời cũng giảm mạnh dòng vốn từ các nhà đầu tư F0 vào các cổ phiếu Bluechips do những loại cổ phiếu này trở nên rất đắt đỏ.