Vaccine và miễn dịch tự nhiên tấm khiên bảo vệ Nam Phi trước ‘cơn sóng thần’ Omicron

Bộ trưởng Y tế Nam Phi hôm 17/12 cho biết vaccine và tỷ lệ mắc COVID-19 cao trong các làn sóng dịch bệnh trước đây dường như đang bảo vệ người dân khỏi các triệu chứng nghiêm trọng khi nhiễm biến thể Omicron.

Mọi người chờ tiêm vaccine COVID-19 ở Cape Town, Nam Phi. Ảnh: AP

Theo trang The Guardian (Anh), giới chức y tế cho rằng việc từng nhiễm một biến thể khác của virus SARS-CoV-2 hoặc tiêm chủng trước đó có thể đã cung cấp kháng thể bảo vệ cơ thể khỏi mắc bệnh nặng khi bị Omicron tấn công.

Nhắc lại những phát hiện của chuyên gia về vaccine Shabir Mahdi tại Đại học Witwatersrand, Johannesburg, Bộ trưởng Y tế Nam Phi Joe Phaahla phát biểu trong một cuộc họp báo: “Chúng tôi tin rằng điều này không có nghĩa là biến thể Omicron ít độc lực hơn, mà là do mức độ bao phủ của vaccine và khả năng miễn dịch tự nhiên của những người từng mắc COVID-19 trước đó đã ngăn bệnh chuyển biến nặng hơn. Đó là lý do tại sao chúng ta thấy có ít người nhập viện hơn so với các làn sóng dịch bệnh trước đó”.

Trong những ngày gần đây, mặc dù số ca nhập viện và tử vong ở Nam Phi gia tăng do sự xuất hiện của biến thể Omicron cùng với đà lây lan rộng rãi của chủng Delta, các quan chức y tế cho biết tỷ lệ này vẫn ở mức thấp hơn so với các làn sóng trước đó.

Bà Michelle Groome, chuyên gia tại Viện Quốc gia về bệnh truyền nhiễm (NICD), cho biết: “Chúng tôi bắt đầu nhận thấy số ca tử vong trên toàn quốc tăng nhẹ, nhưng tỷ lệ này thấp hơn rất nhiều so với giai đoạn mà chúng tôi đã thấy giữa làn sóng thứ 2 và thứ 3″.

Wassila Jassat, chuyên gia tại NICD, nói rằng nhu cầu sử dụng ôxy cũng thấp hơn bất kỳ giai đoạn nào trước đây. Bà tiết lộ bệnh nhân dường như chỉ phải điều trị tại bệnh viện trong thời gian ngắn hơn.

Bộ trưởng Y tế Phaahla cho rằng có những dấu hiệu cho thấy làn sóng Omicron đã đạt đỉnh ở Gauteng, tỉnh đông dân nhất Nam Phi, nơi ban đầu đã ghi nhận số ca mắc tăng mạnh. Số liệu mới nhất từ NICD cho biết tỉnh Gauteng vẫn chiếm hầu hết các trường hợp mắc COVID-19 mới trên cả nước tính đến ngày 16/12, ở mức 27%, tiếp theo là KwaZulu-Natal với 23% và Western Cape với 19%.

Nhân viên y tế chuẩn bị một liều vaccine Pfizer ở Johannesburg, Nam Phi, ngày 4/12. Ảnh: Reuters

Tuyên bố của Bộ trưởng Y tế Nam Phi được đưa ra trong bối cảnh các nước G7 gọi biến thể Omicron là “mối đe dọa lớn nhất hiện nay đối với sức khỏe cộng đồng toàn cầu”. Họ nhấn mạnh việc các quốc gia “hợp tác chặt chẽ là điều quan trọng hơn bao giờ hết”.

Mặc dù làn sóng Omicron ở Nam Phi đã được theo dõi cẩn trọng trên khắp thế giới, song các chuyên gia cho rằng nhiều3 quốc gia có dân số già hơn và dễ bị tổn thương hơn có thể sẽ phải trải qua làn sóng dịch bệnh mới với diễn biến khác.

Với mức độ lây nhiễm của Omicron, một trong những mối quan tâm cấp bách nhất hiện nay chính là là biến thể này bùng phát rất nhanh và có thể áp đảo các hệ thống y tế.

Một số nghiên cứu đã khẳng định rằng Omicron có khả năng lây nhiễm cao hơn và có nhiều khả năng lẩn tránh được các kháng thể trung hòa do vaccine và các lần mắc COVID-19 trước đó tạo ra. Tuy nhiên, câu hỏi về các bộ phận khác trong hệ thống miễn dịch của cơ thể có giúp làm giảm bệnh nghiêm trọng hay không, vẫn chưa được làm rõ.

Theo một số chuyên gia, mặc dù Omicron có thể dễ dàng né tránh các kháng thể trung hòa quan trọng bám vào protein gai của virus, nhưng các bộ phận khác trong hệ thống miễn dịch, bao gồm tế bào T, có thể vẫn đang hoạt động hiệu quả ngăn lây nhiễm của virus.

Tại hội nghị chuyên đề của WHO về bằng chứng Omicron trốn tránh khả năng miễn dịch vào đầu tuần này, chuyên gia Wendy Burgers tại Đại học Cape Town, đã chỉ ra rằng nghiên cứu sơ bộ cho thấy phản ứng tế bào T của cơ thể vẫn mạnh mẽ chống lại Omicron. Tuy nhiên, điều đó vẫn còn là một câu hỏi bỏ ngỏ khi các chuyên gia cho rằng vẫn còn thiếu nghiên cứu về điều này.

Nam Phi đã tiêm phòng một mũi vaccine cho ít nhất 44% dân số trưởng thành, nhiều hơn hầu hết các quốc gia châu Phi khác. Khoảng 31% dân số Nam Phi đã tiêm vaccine đầy đủ, trong đó 66% người trên 60 tuổi đã được tiêm vaccine. Nam Phi đã ghi nhận trên 3 triệu ca mắc COVID-19, là nước bị ảnh hưởng nặng nề nhất châu Phi.