USD áp trần, NHNN có “phá giá” cam kết của Thống đốc Bình?

Tỷ giá USD/VND liên tiếp leo cao và đang áp sát trần quy định 21.673 đồng của NHNN, liệu rằng cơ quan này có đưa ra quyết định điều chỉnh, thậm chí là “phá giá” “một nửa cam kết còn lại” của Thống đốc Bình?

Ảnh minh họa.

Tỷ giá áp trần và cam kết 2% của Thống đốc

Cách đây đúng một tuần, cụ thể là chiều muộn ngày 25/3/2015, trước tình trạng tỷ giá USD/VND liên tiếp leo cao (chỉ trong một thời gian ngắn chưa tới 10 ngày, giá USD hai chiều mua vào – bán ra ở các ngân hàng thương mại cũng như thị trường chợ đen đã đồng loạt vọt tăng 130 đồng, thậm chí là 150 đồng), Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) cuối cùng cũng phải tổ chức một cuộc họp báo với chủ đề (duy nhất): tỷ giá.

“Trong thời gian tới, NHNN tiếp tục điều hành tỷ giá ổn định trong biên độ đề ra từ đầu năm” – Phó Thống đốc Nguyễn Thị Hồng, người chủ trì phiên họp báo đó đã kết luận như vậy.

Lời khẳng định chắc nịch này đã ngay lập tức phát huy hiệu quả; bằng chứng, giá đô la Mỹ được các tổ chức tín dụng (TCTD) niêm yết ngày 26/3/2015 “rủ nhau hạ nhiệt” nhanh, có nơi giảm tới 30 đồng.

“Yếu tố tâm lý” đã được trấn an nhanh chóng chỉ sau một phiên họp báo già tiếng đồng hồ?

Thống đốc Nguyễn Văn Bình đã cam kết “tỷ giá 2015 sẽ không tăng quá 2%”

Mọi chuyện dường như không đơn giản là thế; bởi, tính từ đó đến nay, 26/3 lại chính là phiên giật lùi tỷ giá hiếm hoi và duy nhất; còn sau đó: 27/3 tăng 40 đồng, 28/3 tăng 15 đồng, 29/3 (ngày nghỉ), 30/3 tăng 20 đồng, 31/3 tăng 20 đồng, 01/4 tăng 20 đồng (chọn theo biên độ lớn nhất).

Chốt phiên giao dịch ngày 01/4, Vietcombank – nhà băng vốn vẫn được đánh giá là nơi yết Đô la cạnh tranh nhất thị trường đang chào giá chiều bán ở mức 21.610 đồng đổi 1 USD, tức là chỉ còn cách trần 21.673 đồng mà NHNN đề ra 53 đồng nữa và cũng là cao nhất từ trước đến nay.

Nếu gia tốc tăng vẫn được duy trì như những ngày qua, chưa hết tuần này, tỷ giá USD/VND sẽ chính thức “kịch trần”. “Kịch trần” có nghĩa rằng không gian đã trở nên bí bách và rồi có thể sẽ xuất hiện những yếu tố “lách trần”, “chọc trần”, thị trường ngoại hối cũng có thể phát sinh xung chấn…

Nếu hiện tượng này kéo dài không loại trừ khả năng NHNN sẽ phải dùng nốt “một nửa lời hứa còn lại” trong cam kết “không tăng tỷ giá quá 2%” mà Thống đốc Bình đã đề ra cho 2015, trước đó, ngày 7/1, cơ quan này đã quyết định điều chỉnh tỷ giá thêm 1% từ mức 21.246 VND/USD lên 21.458 VND/USD.

Trong khi đó, năm tài chính 2015 mới đi được chặng đường. Xét bối cảnh thế giới hiện nay, trước làn sóng nới lỏng định lượng của nhiều nền kinh tế lớn cũng như áp lực nới lỏng chính sách tiền tệ từ hàng chục NHTW khắp thế giới, lời hứa đầu năm của Thống đốc Bình nhiều khả năng sẽ phải đối diện nguy cơ “phá giá”.

Đâu là nguyên nhân?

Xét về nguyên căn, có không ít yếu tố hỗ trợ cho đồng Đô la xuôi thế để thuận dòng tăng giá.

Trước tiên, nhìn nhận diễn biến của USD trên thị trường thế giới, chỉ số ICE đo sức mạnh của USD với rổ các đồng tiền chủ chốt khác đã liên tục tăng cao trong thời gian qua. Điều này xuất phát từ sức hồi sinh mạnh của kinh tế Mỹ, quyết định tung gói kích thích kinh tế khổng lồ mà NHTW Châu Âu ECB đã đưa ra hay phần nào tự chính bản thân diễn biến cũng đầy tính tâm lý của đồng USD do những đồn đoán về bước đi tiếp theo của Cục Dự trữ Liên bang Mỹ.

Trao đổi với phóng viên ANTT.VN, chuyên gia kinh tế Cấn Văn Lực, Cố vấn cấp cao Chủ tịch HĐQT, Hàm Phó TGĐ, Giám đốc Trường đào tạo cán bộ Ngân hàng BIDV nhận định, hiện tượng leo dốc của tỷ giá USD/VND những ngày qua tiếp tục chịu sự chi phối lớn từ yếu tố tâm lý và kỳ vọng phá giá VND của một bộ phận thị trường trước làn sóng nới lỏng chính sách tiền tệ, ghìm giá nội tệ mà hàng loạt NHTW khác đã và đang tiến hành thực hiện. Cộng hưởng vào đó là doãng chênh lớn giữa giá vàng trong nước và thế giới.

TS. Cấn Văn Lực, Cố vấn cấp cao Chủ tịch HĐQT, Hàm Phó TGĐ, Giám đốc Trường đào tạo cán bộ Ngân hàng BIDV.

“Hiện tượng này cũng đồng thời phản ánh cung cầu ngoại tệ trên thị trường”, TS. Lực chia sẻ.

Theo đó, với mức nhập siêu thêm 500 triệu USD trong tháng 3, thâm hụt thương mại của Việt Nam trong quý 1 đã tăng lên 1,8 tỷ USD.

Chi tiết hơn, báo cáo mới nhất của Tổng cục Thống kê cho thấy kim ngạch nhập khẩu của cả quý 1 ước đạt 37,5 tỷ USD, tăng 16,3% so với cùng kỳ năm trước; trong khi đó, ở phía ngược lại, kim ngạch xuất khẩu của cả quý 1 lại chỉ khoảng 35,7 tỷ USD, tăng 6,9% so với cùng kỳ năm 2014. Hoạt động xuất khẩu gặp khó do việc co hẹp của các thị trường (do USD tăng giá) cũng như việc giảm giá của các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như dầu thô, dệt may….

Thêm vào đó, chốt quý, nhu cầu quyết toán một số khoản nợ ngoại tệ cũng góp phần làm gia tăng cầu USD.

Những yếu tố này lại tiếp tục thêm phần dấy lên những đồn đoán về việc NHNN sẽ điều chỉnh tỷ giá để hỗ trợ xuất khẩu, qua đó làm đậm đặc hơn “yếu tố tâm lý”.

Tuy nhiên, theo TS. Lực, việc duy trì tỷ giá ổn định như hiện nay có gây bất lợi cho hoạt động xuất khẩu hay không cũng cần phải được tính toán cụ thể và kiểm chứng theo một mô hình hợp lý.

NHNN cần phải làm gì?

“Mặc dù tỷ giá USD/VND bán ra ở một số ngân hàng đâu đó đang tiến sát đến sát trần thì tôi vẫn cho rằng diễn biến thị trường ngoại hối vẫn là tương đối ổn định.”, ông đánh giá, “Dự trữ ngoại hối vẫn được duy trì và củng cố ở mức cao, từ đầu năm, NHNN vẫn chưa phải bán can thiệp ngoại tệ, giải ngân FDI và nguồn thu ngoại tệ từ du lịch… đâu đó cũng khá tốt, do vậy, cung ngoại tệ về cơ bản vẫn chưa gặp quá nhiều vấn đề”.

Trước việc leo giá của USD trên thị trường, TS. Cấn Văn Lực khuyến nghị NHNN nên thực hiện rà soát, tổng hợp số liệu, phối hợp với các đơn vị liên quan, tính đoán, đánh giá thấu đáo tác động cụ thể của từng quyết định điều chỉnh tỷ giá để lựa chọn thời điểm và mức độ tối ưu nhất.

“Ngoài ra, NHNN cũng cần phải chú trọng tới công tác truyền thông để dư luận hiểu đúng về công tác điều hành tỷ của mình, giảm thiểu “yếu tố tâm lý” bất lợi, thiếu tích cực”, chuyên gia kinh tế của BIDV kết luận.

Theo An Ninh Tiền Tệ