Ứng xử với cổ phiếu quỹ

Hàng loạt doanh nghiệp (DN) niêm yết đã mua vào lượng lớn cổ phiếu quỹ trong thời kỳ đại dịch Covid-19 bùng nổ, khi thị giá nhiều loại cổ phiếu rơi sâu dưới giá trị nội tại.

Bên cạnh quyết tâm cứu giá của doanh nghiệp, hoạt động mua vào được hỗ trợ bởi việc Ủy ban Chứng khoán Nhà nước (UBCK) đẩy nhanh thủ tục xem xét hồ sơ DN đề nghị mua cổ phiếu quỹ, thay vì 7 ngày giảm xuống còn 1 ngày.

Tuy nhiên, khối cổ phiếu quỹ đang nằm tại các DN cần có hướng xử lý phù hợp do sẽ có sự thay đổi lớn về chính sách với cổ phiếu quỹ khi Luật Chứng khoán có hiệu lực vào ngày 1/1/2021 tới đây.

Theo quy định của Luật mới, công ty đại chúng sau khi mua lại cổ phiếu của chính mình (cổ phiếu quỹ) phải làm thủ tục hủy cổ phiếu quỹ và giảm vốn điều lệ tương ứng với tổng giá trị tính theo mệnh giá số cổ phiếu được công ty mua lại. Việc này phải hoàn thành trong 10 ngày kể từ ngày hoàn thành việc thanh toán mua lại cổ phiếu.

Hoạt động giao dịch cổ phiếu quỹ chỉ được thực hiện trong một số trường hợp đặc biệt, chẳng hạn, để sửa lỗi giao dịch hoặc mua lại cổ phiếu lô lẻ (với khối công ty chứng khoán), mua theo yêu cầu của cổ đông…

Trong thời kỳ đại dịch, rất nhiều doanh nghiệp đã công bố và thực hiện mua cổ phiếu quỹ với số lượng nhiều triệu cổ phiếu như Khang iền, PAN, GEX, CII, GMD, TPB, PVI, HBC… Vậy các DN này nên ứng xử như thế nào với khối cổ phiếu quỹ đã mua?

Trước sự quan tâm của nhiều DN, quan điểm của nhà quản lý cho biết, UBCK sẽ xây dựng quy định về điều khoản chuyển tiếp, theo đó, nếu DN mua cổ phiếu quỹ trước ngày 1/1/2021 thì sẽ không phải hủy ngay và giảm vốn điều lệ ngay tại thời điểm Luật Chứng khoán có hiệu lực.

DN có thể bán lại theo từng đợt khối cổ phiếu quỹ đang sở hữu, tuy nhiên, khi số cổ phiếu quỹ còn hiện diện thì DN sẽ không được mua thêm cổ phiếu của chính mình. Nội dung này được ông Bùi Hoàng Hải, Vụ trưởng Vụ Quản lý phát hành, UBCK chia sẻ đến các thành viên thị trường mới đây.

Về phía DN, câu chuyện Ngân hàng TMCP Quân đội (MB) – DN đang có 25,6 triệu cổ phiếu quỹ, vừa chốt việc sẽ chia cổ phiếu quỹ cho các cổ đông theo tỷ lệ sở hữu tương ứng, dự kiến thực hiện trong quý IV/2020 hoặc quý I/2021, có thể đáng tham khảo cho nhiều DN khác.

Theo phương án này, các cổ đông sẽ được nhận thêm cổ phiếu và DN cũng không phải giảm vốn điều lệ. Trong năm 2019, Vicostone đã dùng 3,2 triệu cổ phiếu quỹ chia lại cho các cổ đông, còn lại đa phần các DN có cổ phiếu quỹ chưa thực hiện cách này.

Cổ phiếu quỹ từng được các DN sử dụng như một công cụ để cải thiện thị giá khi thị trường định giá quá thấp, hoặc như một công cụ để kiếm lãi từ kinh doanh cổ phiếu của chính mình. Tuy nhiên, khi nền tảng pháp lý thay đổi, cách ứng xử với công cụ này cũng cần thay đổi để hợp luật và cân bằng lợi ích theo cách mới.

Nếu đại hội đồng cổ đông của các DN đang sở hữu nhiều cổ phiếu quỹ tính đến việc quyết theo hướng chia lại số cổ phiếu này cho tất cả, các cổ đông sẽ có cơ hội được nhận thêm cổ phiếu mà không bị điều chỉnh thị giá trên sàn.

Các DN cũng sẽ không bị giảm vốn điều lệ tương ứng với số cổ phiếu quỹ đang hiện hữu. Câu chuyện xử lý cổ phiếu quỹ có thể là nhỏ so với áp lực tìm giải pháp kinh doanh, kế hoạch và hướng đi nếu đại dịch quay lại, nhưng DN không nên bỏ qua trong giai đoạn chờ các văn bản hướng dẫn và Luật Chứng khoán có hiệu lực thi hành.