Ung thư không còn là ‘án tử’, xin đừng bỏ cuộc!
‘Gặp lại các cháu tôi rất vui, có cháu đã đi làm, đi du học, sống khỏe mạnh, cháu điều trị sớm nhất mà tôi gặp ở đây là từ 18 năm trước và nay đã trưởng thành’ – TS Bùi Ngọc Lan, giám đốc Trung tâm ung thư Bệnh viện Nhi trung ương, nói.
Cô gái 21 tuổi (ngồi) từng có 3 năm điều trị ung thư máu tại Bệnh viện Nhi trung ương gặp các bé đang điều trị tại bệnh viện – Ảnh: L.ANH
TS Lan đã trao đổi điều này bên lề cuộc gặp hiếm hoi được tổ chức: cuộc gặp gỡ với những trẻ em từng mắc bệnh ung thư và giờ đã vượt qua bạo bệnh, trở lại cuộc sống bình thường.
Rồi ung thư sẽ không còn là “án tử”
Chỉ hai năm khi rời quê nhà Thanh Hóa vào Đà Nẵng để mong có cuộc sống tốt hơn thì năm 2010 vợ chồng chị T.T.P. (hiện 51 tuổi) nhận “tin sét đánh”: con trai chị là cháu N.H.Q., chưa tròn 3 tuổi mắc bệnh ung thư.
“Sau khi điều trị sốt xuất huyết, cháu bắt đầu có những biểu hiện lạ như bụng to, da xanh, khó ăn uống… Đưa con ra Bệnh viện Nhi trung ương, các bác sĩ kết luận cháu bị ung thư máu. Những ngày đầu là những ngày tưởng như khó vượt qua, chúng tôi đang phải thuê nhà, nay thêm con ốm nặng, tài chính rất khó khăn, con điều trị thì chân gần như liệt trong gần một năm.
Khi con đỡ rồi thì bác sĩ lại nghi mắt có vấn đề, tôi lo con đã di căn vào mắt, lo lắng nhưng chỉ dám giữ trong lòng, không dám nói với chồng sợ mọi người lo lắng…” – chị P. kể lại.
Có đợt chỉ hai ngày nữa là đến sinh nhật con trai, chị đã mua hết đồ dành tổ chức sinh nhật cho con nhưng con phải đi bệnh viện, lên xe con hỏi sao hai ngày nữa sinh nhật mà con không được ở nhà tổ chức, nước mắt chị cứ ứa ra.
Điều đặc biệt là dù khó mấy, tuyệt vọng mấy chị chưa bao giờ có ý nghĩ bỏ cuộc. Rồi ba năm dài đằng đẵng, có nhiều lúc tưởng như tuyệt vọng ấy cũng qua. Năm nay cháu Q. con chị đã vào lớp 10 và rất khỏe mạnh. Trong chín năm qua kể từ khi Q. hoàn thành điều trị, đây là lần đầu tiên mẹ con chị có dịp quay lại bệnh viện.
“Chiều 24-9 tôi đến thăm các mẹ và các cháu đang điều trị tại khoa, tặng suất ăn tối cho các mẹ, các cháu để động viên. Trước đây khi Q. bệnh, chúng tôi đã sinh thêm một cháu để dành tế bào gốc ghép cho Q. nhưng Q. không dùng đến, hai năm trước chúng tôi đã hiến tặng cho một bệnh nhân phù hợp” – chị P. kể.
A.H. là một trong số “cựu bệnh nhân ung thư” về lại bệnh viện dịp này. H. điều trị tại bệnh viện từ năm 2010 và 1-6-2013 là hết phác đồ điều trị cuối cùng, từ đó đến nay bạn vẫn tái khám hằng năm và chưa phát hiện điều gì bất thường.
“Tóc rụng rồi lại mọc, mọc rồi lại rụng, nhớ những ngày lấy ven cả hai bố con cùng khóc. Ung thư đối với tôi là một trải nghiệm, nhờ có quá trình chữa trị tôi đã trưởng thành lên, nhận ra giá trị cuộc sống. Và điều quan trọng nhất là nhận ra sự nỗ lực của bố mẹ, người thân của bệnh nhi, chính các bố mẹ mới là các chiến binh, mới cần bảo vệ và cả chữa lành” – H. chia sẻ.
Video đang HOT
Ở lần gặp mặt này, A.H. gặp lại N.T.H.Y., hiện nay 21 tuổi và đang là sinh viên năm thứ 4. Y. và H. đã có thời gian cùng điều trị. Thật hạnh phúc sau nhiều năm chỉ có thể nhắn tin chia sẻ thông tin, lần này họ được gặp mặt, mừng vui vì nhìn thấy nhau (và 10 bạn khác cùng điều trị trong thời gian đó) giờ đây khỏe mạnh và trở lại cuộc sống.
Đừng bỏ cuộc!
Theo TS Bùi Ngọc Lan, trong nhiều năm điều trị bệnh nhi ung thư, chị đã gặp hàng ngàn bệnh nhi, và lần này là một trong những “ngày vui cuộc đời” khi chị gặp lại các cháu vì khi gặp chị có cháu mới 1 tuổi, có cháu mới 3 tuổi.
“Gặp lại các cháu tôi sung sướng lắm, nhiều cháu đã trưởng thành tôi không nhận ra nữa mà chỉ nhận ra bố mẹ” – TS Lan nói.
Quá trình điều trị ung thư rất vất vả, ít nhất cũng kéo dài 6 tháng nếu phát hiện bệnh ở giai đoạn sớm, còn lại nhiều cháu phải điều trị 3 – 3,5 năm, thậm chí có cháu phải điều trị tới 8 năm.
“Ở các nước phát triển, có đến 80% bệnh nhi ung thư khỏi bệnh, nhưng ở các nước đang phát triển con số này chỉ là 20%, lý do chính là nhiều gia đình bỏ cuộc.
Có những gia đình khi nhận được kết quả con mắc ung thư là xin về, không làm gì thêm. Nhưng cha mẹ chưa biết tiến bộ của khoa học kỹ thuật đã giúp hiệu quả điều trị ung thư hiện nay tốt hơn rất nhiều, như trước đây ung thư gan rất khó cứu thì nay có thể ghép gan cho các cháu, các bác sĩ cũng có thể điều trị bảo tồn nhãn cầu, ghép tế bào gốc điều trị ung thư máu…” – TS Lan chia sẻ.
Những năm 2000, có đến 20% gia đình bỏ cuộc trong quá trình điều trị ung thư, nhưng hiện nay con số này dưới 10%.
“Đừng bỏ cuộc” là điều TS Lan mong mỏi nhất và chị cho rằng dù có khó khăn vất vả, cơ hội chữa trị cho bệnh nhi ung thư còn nhiều. Quan trọng nhất trong quá trình điều trị là chăm sóc dinh dưỡng, chăm sóc tinh thần, chống nhiễm khuẩn cho các cháu, đồng hành cùng các bác sĩ” – TS Lan nói.
280.000
Đó là số trẻ dưới 19 tuổi trên thế giới mắc ung thư mỗi năm, trong đó có nhiều trẻ em ở Việt Nam.
Tháng 9 hằng năm được Hiệp hội Ung thư trẻ em quốc tế lấy làm tháng nâng cao nhận thức về căn bệnh này, để kết nối các gia đình, chia sẻ các câu chuyện mà trẻ và gia đình phải đối mặt trên toàn cầu, thúc đẩy những nỗ lực tìm ra phương pháp điều trị mới.
Gần đây, Sáng kiến toàn cầu dành cho ung thư trẻ em được thành lập, với mong muốn hỗ trợ các nước đạt tỉ lệ 60% trẻ em mắc ung thư được cứu sống và giảm đau đớn cho trẻ em mắc ung thư. Bệnh viện Nhi trung ương là một trong số bệnh viện tham gia sáng kiến này.
Bệnh cũ, chủng cũ nhưng dịch vi rút adeno liên tục tăng sau COVID-19
Mặc dù là chứng bệnh rất cũ, chủng vi rút cũng cũ, nhưng những ngày gần đây số trẻ em mắc vi rút adeno liên tục gia tăng, tại Bệnh viện Nhi trung ương đã có sáu trẻ tử vong.
Các chuyên gia cảnh báo có thể xuất hiện dịch do vi rút adeno.
Trẻ mắc bệnh liên quan đến đường hô hấp được điều trị tại Bệnh viện Thanh Nhàn (Hà Nội) - Ảnh: NAM TRẦN
Số ca mới gia tăng theo tuần và những tuần gần đây ghi nhận có tuần tăng trên hai lần so với tuần liền kề trước đó.
Nguy cơ dịch gia tăng
Bệnh viện Nhi trung ương thông tin đến ngày 12-9 tổng số ca nhiễm vi rút adeno được ghi nhận tại bệnh viện là 412 ca, nhiều hơn tổng số ca bệnh cả năm 2021 và tăng hơn 44,1% so với cùng kỳ. Trong đó đã có sáu trường hợp bệnh nhân tử vong có nhiễm vi rút này.
Tương tư, tại khoa nhi của Bệnh viện Thanh Nhàn, Bệnh viện Bệnh nhiệt đới trung ương, Bệnh viện Bạch Mai cũng ghi nhận số trẻ mắc các bệnh liên quan đến đường hô hấp, tiêu hóa với những triệu chứng như nôn, sốt, tiêu chảy, đau họng, ho (các triệu chứng của adeno) gia tăng trong thời gian gần đây.
Theo BS Lê Thị Hồng Hanh - giám đốc Trung tâm hô hấp Bệnh viện Nhi trung ương, vi rút adeno gây viêm đường hô hấp trên, viêm phổi có xu hướng gia tăng. "Viêm đường hô hấp do vi rút là bệnh thường gặp. Bệnh có thể xảy ra quanh năm, tuy nhiên thường có xu hướng gia tăng vào tháng giao mùa như xuân - hạ, thu - đông. Bệnh có thể gặp ở mọi lứa tuổi khác nhau nhưng thường gặp nhất là trẻ 6 tháng đến 5 tuổi.
Bên cạnh đó, nhiều nghiên cứu của các nước trên thế giới cho thấy viêm phổi do vi rút adeno có thể trở thành dịch và những dịch này thông thường hay tăng lên sau các đợt dịch sởi, cúm. Việt Nam vừa trải qua dịch COVID-19 và cúm A, vì vậy khả năng tỉ lệ viêm phổi do adeno cũng gia tăng" - BS Hanh nhận định.
Đối với các trẻ đã tử vong do nhiễm vi rút adeno, BS Hanh cho biết thông thường bệnh nhân điều trị trong 10 ngày đến 2 tuần sẽ khỏi bệnh. Những bệnh nhân tử vong rất ít xảy ra và xảy ra trên bệnh nhân có cơ địa đặc biệt như mắc các bệnh nền: suy dinh dưỡng, còi xương, tim bẩm sinh, suy giảm hệ miễn dịch, bệnh phổi mãn tính...
Hiện trung tâm đang điều trị cho 25 bệnh nhân viêm phổi do nhiễm vi rút adeno, trong đó khoảng 15 bệnh nhân thở oxy, nhưng không có bệnh nhân nào nặng, với những người có cơ địa khỏe mạnh mắc vi rút adeno có thể tự khỏi.
Theo BS Trần Văn Phúc (Bệnh viện Xanh Pôn), trong một số trường hợp hiếm hoi, tình trạng bệnh sẽ nặng hơn nếu nhiễm adeno như viêm phổi, viêm cơ tim, viêm não, viêm gan... Nếu để muộn có thể tử vong.
"Cha mẹ khi thấy con bị mắc bệnh, hãy quan sát tình trạng của trẻ, nếu có ít nhất một trong ba biểu hiện sau thì cần đưa con đi khám kịp thời: sốt cao kéo dài (có thể trên 40oC, hơi thở nặng nề, da tái nhợt, lơ mơ, ho khan dữ dội. Còn lại, đa số trường hợp nhẹ là không cần thiết xét nghiệm truy tìm vi rút và các bác sĩ chỉ cần khám lâm sàng, kê đơn thuốc cho về nhà điều trị và theo dõi", BS Phúc nói.
Chủ yếu điều trị triệu chứng
Theo khuyến cáo của Cục Y tế dự phòng (Bộ Y tế), vi rút adeno chủ yếu lây từ người qua người, thời gian ủ bệnh từ 5 đến 12 ngày và trung bình là 8 ngày, nhưng cũng có thể dài hơn 12 ngày. Bệnh bắt đầu lây truyền vào cuối thời kỳ ủ bệnh và kéo dài đến 14 ngày sau khi phát bệnh, hoặc có thể lâu hơn khi cơ thể vẫn còn đào thải vi rút ra ngoài.
Theo các bác sĩ, Tổ chức Y tế thế giới (WHO) chưa có khuyến cáo dùng một số thuốc kháng vi rút cho đồng loạt trẻ nhiễm vi rút adeno và vắc xin phòng bệnh này cũng đang được nghiên cứu. Vì vậy, hiện nay chủ yếu là điều trị triệu chứng và sử dụng các biện pháp phòng bệnh.
BS Nguyễn Thành Nam, giám đốc Trung tâm nhi khoa Bệnh viện Bạch Mai, cho biết hiện bệnh viện đang điều trị nhiều bệnh nhi mắc viêm hô hấp, tiêu chảy, nôn, sốt... Hầu hết các trẻ đều khỏi bệnh sau thời gian điều trị.
"Khi bệnh nhân mắc vi rút adeno nhập viện sẽ được cách ly nhằm tránh lây nhiễm trẻ khác và chủ yếu điều trị triệu chứng. Cụ thể, bệnh nhân sốt cao sẽ được dùng hạ sốt kịp thời, suy hô hấp sẽ được hỗ trợ. Bệnh nhân được điều trị kháng sinh khi có viêm nhiễm phổi nặng. Phụ huynh tuyệt đối không tự ý sử dụng kháng sinh cho trẻ khi chưa có chỉ định của bác sĩ. Bên cạnh đó, việc xét nghiệm loại vi rút trẻ bị nhiễm chỉ cần thiết trong một số trường hợp, không phải bệnh nhi nào cũng cần phải xét nghiệm", BS Nam cho hay.
Chăm sóc trẻ như thế nào?
Theo các bác sĩ, phương thức lây truyền bệnh do tiếp xúc trực tiếp giữa người với người qua đường hô hấp; có thể lây qua niêm mạc do bơi lội hoặc nguồn nước rửa bị ô nhiễm dịch tiết từ mắt, mũi, qua phân của bệnh nhân hoặc tiếp xúc gián tiếp qua đồ dùng của bệnh nhân bị nhiễm vi rút adeno.
BS Nam khuyến cáo, để phòng bệnh lý hô hấp nói chung và viêm phổi do vi rút adeno nói riêng, cần đảm bảo vệ sinh và chế độ dinh dưỡng cho trẻ. Hướng dẫn trẻ hình thành thói quen rửa tay thường xuyên, rửa tay bằng xà phòng dưới vòi nước. Giữ gìn vệ sinh ăn uống cho trẻ, ăn chín, uống sôi. Nếu trẻ có biểu hiện bất thường về hô hấp, cha mẹ cần đưa trẻ đến cơ sở y tế để được khám, chẩn đoán và điều trị kịp thời, tránh các biến chứng có thể xảy ra.
"Trong thời điểm có tỉ lệ nhiễm vi rút adeno cao, gia đình hạn chế đưa trẻ dưới 2 tuổi đến nơi đông người, khi tiếp xúc cần chú ý giữ khoảng cách an toàn, không tiếp xúc với người bệnh", BS Nam nhấn mạnh.
Nhiễm vi rút adeno có phải do từng mắc COVID-19?
Nhiều người cho rằng việc nhiễm vi rút adeno là do nhiều trẻ từng mắc COVID-19. Về vấn đề này, BS Hanh khẳng định hiện chưa có nghiên cứu giữa tương quan nhiễm COVID-19 ở trẻ và viêm phổi do vi rút adeno.
Trước khi có dịch COVID-19, Bệnh viện Nhi trung ương cũng tiếp nhận các ca mắc vi rút adeno đến khám và điều trị. Tuy nhiên, theo các nghiên cứu trên thế giới, ca mắc vi rút adeno cũng có thể tăng ở nơi có dịch như sởi, cúm. Vì khi bệnh nhân đã mắc các bệnh do vi rút khác gây phá vỡ hàng rào đường hô hấp thì dễ dẫn đến nhiễm vi rút adeno.
Bệnh nhi nhiễm vi rút adeno tăng đột biến, đã có sáu trẻ tử vong Bệnh viện Nhi trung ương cho biết số ca bệnh nhi nhiễm vi rút adeno tăng đột biến, tính đến 12-9 ghi nhận 412 ca bệnh, trong đó đã có 6 bệnh nhi tử vong. Hiện tại ở Việt Nam chưa có vắc xin phòng ngừa vi rút này. Bệnh nhi nhiễm vi rút adeno đang được điều trị tại Trung tâm Hô...