Ukraine đang sử dụng học thuyết ‘kháng chiến’ của đặc nhiệm Mỹ như thế nào
Khi cuộc xung đột ở Ukraine đã qua mốc 6 tháng, các quan chức Mỹ và châu Âu cho biết Kiev đã sử dụng thành công các phương pháp “ kháng chiến” do các lực lượng đặc nhiệm Mỹ phát triển để chống lại Nga.
Lửa khói bốc lên sau vụ cháy nổ tại căn cứ không quân Saki của Nga trên bán đảo Crimea. Ảnh: Times
“Khái niệm Hoạt động Kháng chiến” (Resistance Operating Concept- ROC) được quân đội Mỹ phát triển vào năm 2013 sau cuộc chiến Nga – Gruzia vài năm trước đó nhưng giá trị của nó chỉ được nhận ra sau khi Nga sáp nhập bán đảo Crimea vào năm 2014. Khái niệm này cung cấp một kế hoạch chi tiết cho các quốc gia nhỏ hơn để chống lại một cách hiệu quả trước một nước láng giềng lớn hơn.
Việc Nga sáp nhập Crimea gần như không mất một viên đạn đã khiến Ukraine và phương Tây choáng váng. Họ phải tăng cường nghiên cứu cách xây dựng kế hoạch phòng thủ tổng thể không chỉ bao gồm quân đội mà còn cả dân sự.
Học thuyết ROC – cung cấp một cách tiếp cận sáng tạo và độc đáo đối với chiến tranh và phòng thủ tổng lực – đã hướng dẫn không chỉ cho quân đội Ukraine mà còn thu hút sự tham gia của dân thường vào cuộc kháng cự phối hợp chống lại quân đội Nga.
Trung tướng Mark Schwartz, người từng giữ chức Tư lệnh Bộ Chỉ huy Các chiến dịch Đặc biệt châu Âu, cho biết: “Họ đang sử dụng mọi nguồn lực và một số phương tiện rất độc đáo để chống lại quân đội Liên bang Nga.”
Lập kế hoạch kháng cự toàn quốc
Bị đối thủ vượt trội về quân số, vũ khí, Ukraine vẫn đang tiếp tục chiến đấu chống lại lực lượng Nga vốn ban đầu tin rằng họ sẽ tấn công được phần lớn nước láng giềng chỉ trong vòng vài tuần, nếu không phải vài ngày.
Tướng Schwartz nói: “Đây [học thuyết ROC] là một cách để lật ngược tình thế trước một cường quốc thế giới. Thật không thể tin được khi chứng kiến những gì ý chí phản kháng và quyết tâm kháng cự có thể làm được, bất chấp những tổn thất sinh mạng và hy sinh không thể tưởng tượng nổi”.
Kho đạn dược của quân đội Nga bốc cháy ở Crimea đầu tháng 8.
Sau một loạt các vụ tấn công và nổ gần đây tại các vị trí quân sự của Nga ở Crimea, ông Kevin D. Stringer, Đại tá quân đội Mỹ đã nghỉ hưu, người lãnh đạo nhóm phát triển học thuyết “kháng chiến”, đã nhận thấy dấu hiệu của việc Ukraine sử dụng nó.
“Do không thể làm điều đó theo cách thông thường, bạn sẽ sử dụng các lực lượng đặc nhiệm và những lực lượng đó sẽ cần hỗ trợ kháng cự – như thông tin tình báo, nguồn lực, hậu cần – để tiếp cận những khu vực này.”
Một báo cáo của chính phủ Ukraine mà CNN có được, đã thừa nhận Ukraine đứng sau các cuộc tấn công vào các căn cứ của Nga và một kho đạn dược ở Crimea. Các cuộc tấn công, vốn đ.ánh vào phía sau chiến tuyến của đối phương, nằm ngoài tầm b.ắn của các vũ khí mà Mỹ và những đồng minh khác đã công khai gửi tới Ukraine, trong khi các video về vụ nổ dường như không cho thấy bất kỳ tên lửa hoặc máy bay không người lái nào đang bay tới. Vì thế, giới quan sát đã suy đoán về bàn tay của các lực lượng đặc nhiệm Ukraine ở địa phương.
Video đang HOT
“Khả năng cao là các nguyên tắc của ROC đang phát huy tác dụng trong xung đột thực tế ngay lúc này”, ông Stringer nói.
Hồi đầu tháng 4, Tướng Richard Clarke, Tư lệnh Bộ Chỉ huy Các Chiến dịch Đặc biệt Mỹ, phát biểu trong cuộc điều trần của Ủy ban Các lực lượng Vũ trang Thượng viện rằng Mỹ đã giúp đào tạo các “nhóm kháng chiến” ở Ukraine có sự tham gia của các lực lượng đặc biệt trong 18 tháng qua.
Quốc kỳ Ukraine tung bay trong một khu dân cư bị hư hại ở thành phố Borodianka, phía tây bắc thủ đô Kiev.
Cuộc kháng cự ở Ukraine
Từ đầu cuộc xung đột, chính phủ Ukraine đã lập một trang web giải thích các phương cách khác nhau để người dân kháng cự. Trang web mô tả các cách sử dụng các hành động bất bạo động, bao gồm tẩy chay các sự kiện công cộng, đình công và thậm chí cả cách sử dụng sự hài hước và châm biếm. Mục đích là vừa phá vỡ năng lực cầm quyền của các chính quyền được Nga hậu thuẫn vừa nhắc nhở người dân về chủ quyền hợp pháp của Ukraine.
“Học thuyết kháng chiến” cũng đề xuất các hành động bạo lực, bao gồm sử dụng bom xăng để phóng hỏa, hoặc cho hóa chất vào bình xăng để phá hoại phương tiện của đối phương.
Học thuyết cũng kêu gọi một chiến dịch nhắn tin rộng rãi để tường thuật về cuộc xung đột, ngăn chặn thông điệp của đối phương và duy trì đoàn kết trong nhân dân.
Các video về các cuộc tấn công của Ukraine chống lại xe tăng Nga, thường đặt trên nền nhạc pop hoặc heavy metal, đã được lan truyền mạnh mẽ, xen kẽ là các clip binh sĩ Ukraine giải cứu động vật bị lạc chủ. Cho dù có chủ ý hay không, đây cũng trở thành một phần của cuộc kháng cự, cho phép Ukraine làm nổi tiêu đề có lợi cho mình trên các phương tiện truyền thông phương Tây.
Dân thường tham gia khóa huấn luyện quân sự vào ngày 19/2/2022 tại Kiev, Ukraine. Ảnh: CNN
Đi đầu trên mặt trận kháng cự là Tổng thống Ukraina Volodomyr Zelensky, người đã kiên trì với những bài phát biểu hàng đêm và thường xuyên xuất hiện trên trường quốc tế. Các chuyến thăm của ông gần chiến tuyến làm cho tin tức lan đi khắp thế giới, trong khi Tổng thống Nga Vladimir Putin hiếm khi được nhìn thấy bên ngoài Điện Kremlin hoặc khu nghỉ mát ở Sochi.
Khả năng phục hồi và sức kháng cự
Nhìn chung, “học thuyết kháng chiến” của Mỹ cung cấp một khuôn khổ để tăng khả năng phục hồi của một quốc gia, đó là khả năng chống chọi với các áp lực bên ngoài và lập kế hoạch kháng chiến, được định nghĩa là nỗ lực của cả nước nhằm tái lập chủ quyền trên các vùng lãnh thổ bị chiếm đóng.
Thay vì cung cấp cho mỗi quốc gia một bộ kế hoạch giống nhau, học thuyết được thiết kế để phù hợp với dân số, khả năng và địa hình của mỗi quốc gia. Nó không nhằm mục đích tạo ra hoặc hỗ trợ một cuộc nổi dậy; mà mục tiêu là thành lập một lực lượng do chính phủ phê chuẩn, sẽ thực hiện các hoạt động chống lại lực lượng nước ngoài chiếm đóng với mục tiêu khôi phục chủ quyền.
Lúc đầu, chỉ có Estonia, Litva và Ba Lan bày tỏ sự nhiệt tình thực sự với học thuyết mới. Nhưng sau khi Nga sáp nhập Crimea vào năm 2014, sự quan tâm đến phương pháp kháng chiến của Mỹ đã tăng lên nhanh chóng.
Lực lượng Vệ binh quốc gia Latvia tham gia tập trận chiến thuật đơn vị nhỏ vào tháng 6/2020 trong quá trình thực hiện “học thuyết kháng chiến” với các đồng minh và đối tác NATO gần Iecava, Latvia. Ảnh: CNN
Kể từ khi ROC được phát triển, ít nhất 15 quốc gia đã tham gia một số hình thức đào tạo về học thuyết kháng chiến này – theo Nicole Kirschmann, phát ngôn viên của Bộ Chỉ huy Hoạt động Đặc biệt Châu Âu của Mỹ.
Vào giữa tháng 11/2022, khi chính quyền Tổng thống Biden đưa ra những cảnh báo công khai đầu tiên về khả năng Nga tấn công Ukraine, Hungary đã tổ chức một hội nghị về học thuyết “Hoạt động Kháng chiến”. Gần chục quốc gia khác, bao gồm chỉ huy các Lực lượng Hoạt động Đặc biệt của Ukraine đã có mặt tại hội nghị.
Lực lượng kháng cự Ukraine tấn công du kích vào một cây cầu bắc qua sông Dnipro ở Vùng Kherson, miền nam đất nước.
Vào tháng 5, gần ba tháng sau khi Nga mở chiến dịch tại Ukraine, quốc hội Litva đã thông qua một chiến lược mới cho cuộc kháng chiến dân sự rộng hơn nhiều so với cuộc kháng chiến nghiêm ngặt chống lại một sự chiếm đóng tiềm tàng.
Đối với Estonia, quốc gia có dân số khoảng 1,3 triệu người giáp biên giới phía Tây Bắc Nga, phản kháng dân sự luôn nằm trong kế hoạch phòng thủ. Estonia thường xuyên cập nhật và phát triển các kế hoạch quốc phòng của mình, có sự tham gia của cả dân thường và lực lượng tình nguyện. Các quan chức nước này đã nghiên cứu cuộc xung đột ở Ukraine để rút ra bài học về những gì đã chứng minh hiệu quả chống lại đối phương.
Gói vũ khí mới cho Ukraine hé lộ chiến thuật phản công mới?
Mỹ đang gửi vũ khí và thiết bị mới cho Ukraine để chuẩn bị cho cuộc phản công với một chiến thuật mới, được cho là ở cự ly gần hơn.
Binh sĩ Australia b.ắn s.úng trường không giật Carl Gustaf trong cuộc huấn luyện năm 2014. Mỹ đang cung cấp cho Ukraine 2.000 viên đạn dùng cho loại s.úng này. Ảnh: Thủy quân lục chiến Mỹ
Theo tờ Washington Post, Lầu Năm Góc đang gửi loạt vũ khí và thiết bị quân sự mới cho phép quân đội Ukraine chuẩn bị tốt hơn trong chiến đấu ở cự ly gần hơn. Điều này có khả năng báo hiệu rằng Kiev và đồng minh nhìn thấy cơ hội giành lại các vùng lãnh thổ sau nhiều tuần giao tranh dọc chiến tuyến.
Tờ báo cho biết các quan chức Ukraine đã công khai thảo luận về một cuộc tấn công vào thành phố cảng chiến lược Kherson do Nga nắm giữ, nhưng có rất ít bằng chứng dọc theo t.iền tuyến cho thấy Ukraine chuẩn bị thực hiện một chiến dịch đòi hỏi số lượng lớn binh sĩ, xe bọc thép và vũ khí áp sát hỏa lực mạnh để vượt qua đối thủ vượt trội về số lượng.
Gói vũ khí gần 800 triệu USD được công bố cuối tuần trước dường như là một bước đầu tiên nhằm giải quyết một phần thiếu hụt về vũ khí, vì một cuộc tấn công thành công sẽ bao gồm khả năng tấn công từ nhiều khoảng cách khác nhau.
Gói vũ khí được Mỹ công bố ngày 20/8 sẽ bao gồm 40 xe chống bom được trang bị các con lăn giúp kích nổ mìn, cũng như các loại pháo nhẹ hơn, dễ di chuyển hơn các loại pháo hạng nặng mà Mỹ đã gửi trước đó. Khoản viện trợ cũng sẽ bao gồm s.úng trường không giật có tầm b.ắn vài trăm mét và bệ phóng tên lửa giới hạn dưới 3 dặm - gần hơn nhiều so với khoảng cách hiện tại giữa các đơn vị Ukraine và Nga ở nhiều nơi.
Một quan chức quốc phòng cấp cao của Mỹ nói với các phóng viên cùng ngày 20/8 rằng: "Các phương tiện rà phá bom mìn là một ví dụ thực sự rõ về việc người Ukraine sẽ cần đến loại năng lực này để có thể thúc đẩy lực lượng của họ tiến lên và giành lại lãnh thổ. Đây là những vũ khí nâng cao khả năng di chuyển của người Ukraine khi họ đối mặt môi trường rất thách thức này, đặc biệt là ở miền nam".
Các xe bọc thép kháng bom mìn gọi tắt là MRAP - một phương tiện chủ chốt trong các cuộc chiến tranh Iraq và Afghanistan - sẽ che chắn cho binh sĩ khỏi các vụ nổ và hỏa lực vũ khí nhỏ, trong khi kích nổ mìn bằng các con lăn phóng từ phía trước giống như râu tôm hùm.
Xe kháng mìn, chống phục kích (MRAP) MaxxPro với các con lăn rà mìn đi trước, từng được Mỹ gửi cho Iraq. Ukraine sẽ nhận loại tương tự. Ảnh: U.S Army
Viện trợ an ninh của Mỹ trong những tháng gần đây đã tập trung vào tên lửa tầm xa và các loại pháo như hệ thống tên lửa phóng loạt chính xác, được gọi là HIMARS, để hỗ trợ Ukraine trong cuộc chiến pháo binh khốc liệt ở Donbas, miền đông nước này. Những vũ khí đó đã có hiệu quả trong việc nhắm mục tiêu chính xác vào các sở chỉ huy và kho đạn của đối phương, đồng thời làm giảm quy mô các cuộc pháo kích của Nga. Nhưng chúng đã không thể thay đổi được chiến tuyến.
"Chúng tôi chưa thấy hoạt động chiếm lại lãnh thổ đáng kể nào, nhưng chúng tôi nhận thấy sự suy yếu đáng kể của Nga ở nhiều địa điểm", quan chức cấp cao Ukraine nói trên cho biết.
Quân đội Ukraine đã phải chật vật để thúc đẩy tấn công các khu vực do Nga kiểm soát, chẳng hạn như một nỗ lực gần Vùng Kherson vào tháng 6 đã giải phóng một số ngôi làng. Các lực lượng Ukraine đã không đạt được nhiều tiến bộ kể từ đó và bị "lộ sườn" ở địa hình bằng phẳng khi quân đội Nga điều động các đơn vị pháo binh vào khu vực và thực hiện trinh sát để thăm dò hệ thống phòng thủ của Ukraine.
Các tên lửa chống tăng TOW được Mỹ gửi tới Ukraine có thể được đặt trên một giá ba chân (tripod) hạng nặng hoặc chất lên phía sau của một phương tiện như Humvee. Kiểu thiết lập đó cho phép quân đội phóng tên lửa rồi nhanh chóng thoát khỏi địa điểm để tránh b.ị b.ắn trả - một kỹ thuật được gọi là "bắn rồi chuồn".
Những chiếc Humvee cũng có thể được sử dụng để vận chuyển các loại pháo cỡ nòng 105mm mới được cung cấp, cung cấp sức mạnh và tầm b.ắn vừa đủ để dễ vận chuyển và cơ động so với các loại pháo M777 nặng hơn mà Mỹ đã gửi.
Các binh sĩ Mỹ trong Lực lượng Vệ binh Quốc gia bang Vermont b.ắn tên lửa TOW từ một chiếc Humvee vào năm 2017. Ảnh: Vệ binh Quốc gia Mỹ
Gói này cũng bao gồm 2.000 viên đạn cho s.úng trường không giật Carl Gustaf. Các loại vũ khí được bộ binh mang theo để b.ắn đạn 84mm nhằm vào các xe quân sự và vị trí chiến đấu của đối phương trong phạm vi vài trăm mét.
Rob Lee, một thành viên cấp cao của Viện Nghiên cứu Chính sách Đối ngoại và là chuyên gia về quân đội Nga, cảnh báo rằng gói vũ khí gần đây nhất của Lầu Năm Góc không phải là bằng chứng cho thấy một cuộc tấn công sắp xảy ra. Lô vũ khí này có thể có các mục đích sử dụng khác và một số loại, chẳng hạn như MRAP, có thể không lý tưởng cho cận chiến vì hình dáng và tầm nhìn cao của chúng, nhưng vẫn tốt hơn so với lựa chọn xe tải không bọc thép.
Theo ông Lee, một số vũ khí trong gói này cho thấy rằng Lầu Năm Góc có lẽ muốn lấy từ các kho mà họ không sử dụng nhiều, thay vì tiếp tục vét từ kho dự trữ quan trọng và làm tổn hại đến năng lực sẵn sàng của quân đội Mỹ. Lầu Năm Góc đã tính đến việc cho "nghỉ hưu" các phương tiện như Humvee, MRAP và vũ khí như TOW.
"Tôi sẽ không ngạc nhiên nếu có yếu tố kinh tế trong vấn đề này", ông Lee nhận xét. Một số vũ khí mới được cung cấp cũng có thể hữu ích trong cuộc chiến pháo binh ở miền đông hoặc cuộc phản công ở phía nam, chẳng hạn như sử dụng song song máy bay không người lái ScanEagle và tên lửa dò tìm radar để tìm và phá hủy các hệ thống phòng không của Nga. Loại bỏ những vũ khí đó khỏi chiến trường sẽ cho phép quân đội Ukraine khai thác sức mạnh máy bay không người lái của riêng họ trong một cuộc phản công và di chuyển tự do hơn xung quanh chiến trường.
Chuyên gia Lee nói thêm, một cuộc phản công theo phương thức cổ điển với rất nhiều quân và phương tiện có thể không phải là chiến lược tốt nhất. Ukraine đã thành công trong việc b.ắn phá vào lực lượng Nga bằng tên lửa tầm xa và phá hoại các vị trí ở Crimea, làm xói mòn niềm tin rằng người Nga ở xa chiến trường vẫn an toàn.
"Tôi không biết liệu họ có đủ lực lượng để làm điều đó hay không", ông Lee nói về một cuộc tấn công ở Kherson. Theo ông, một chiến lược tiêu hao sẽ "có ý nghĩa nhất đối với Ukraine."
Phá hoại ngầm ở Crimea – tín hiệu Ukraine triển khai đ.ánh du kích? Các cuộc tấn công phá hoại thành công vào căn cứ không quân Saki của Crimea là 'câu trả lời' âm thầm của Kiev cho chiến thuật 'máy xay thịt' của Nga Ảnh chụp vệ tinh sân bay quân sự Saki trên bán đảo Crimea, với nhiều máy bay bị phá hủy sau vụ cháy nổ ngày 9/8/2022. Ảnh: NDTV Theo tờ The...