Ukraine cố thủ tại ‘chảo lửa’ Kursk: Đòn bẩy chiến lược trong cuộc chiến và đàm phán hòa bình

Kursk, một vùng lãnh thổ thuộc Nga nhưng đang trở thành chiến trường khốc liệt giữa quân đội Ukraine và Nga.

Theo Wall Street Journal, cuộc chiến tại đây không chỉ là cuộc đọ sức về quân sự mà còn mang tính chiến lược với tầm nhìn dài hạn, đặc biệt khi viễn cảnh Tổng thống đắc cử Donald Trump có thể thúc đẩy đàm phán hòa bình đang đến gần.

Tại Kursk, Ukraine cố gắng giữ vững từng tấc đất để tạo ra lợi thế trên bàn đàm phán, trong khi Nga liên tục gia tăng áp lực nhằm kiểm soát khu vực này trước khi cục diện chính trị toàn cầu có sự thay đổi.

Xe chiến đấu Bradley ở vùng biên giới Sumy của Ukraine – Ảnh: WSJ

Chiến trường then chốt và khốc liệt

Nằm sát biên giới phía bắc Ukraine, Kursk trở thành điểm nóng trong cuộc chiến kéo dài hai năm rưỡi qua. Theo các quan chức Ukraine, Nga đã triển khai khoảng 45.000 binh sĩ, bao gồm lực lượng tinh nhuệ, tới khu vực này. Các cuộc tấn công diễn ra gần như không ngừng nghỉ.

“Họ tấn công liên tụcsáng, trưa, tối”, Geniy, một chỉ huy tiểu đoàn thuộc lữ đoàn cơ giới số 47 của Ukraine, mô tả tình hình tại đây:

Nga sử dụng mọi loại hình tấn công từ bom lượn nặng một tấn nhằm phá hủy đường tiếp tế, đến các cuộc tấn công bộ binh chia nhỏ để làm suy yếu phòng tuyến của Ukraine. Mặc dù chịu tổn thất, Nga vẫn đạt được một số bước tiến đáng kể, chiếm lại gần một nửa lãnh thổ Ukraine kiểm soát tại Kursk từ tháng 8.2024. Giới quan sát cho biết Moscow đang chuẩn bị cho một cuộc tấn công quy mô lớn nhằm đạt mục tiêu chiếm lại hoàn toàn Kursk trước khi Tổng thống đắc cử Trump nhậm chức vào tháng 1.2025.

Về phần mình, dù bị áp đảo về quân số, Ukraine vẫn quyết tâm giữ Kursk. Các lữ đoàn tinh nhuệ nhất đã được điều động tới khu vực này, cùng với những trang thiết bị hiện đại như xe chiến đấu Bradley của Mỹ. Các loại tên lửa tầm xa như Storm Shadow và hệ thống pháo phản lực HIMARS đã giúp quân đội Ukraine chống trả hiệu quả, phá hủy nhiều tuyến tiếp tế và sở chỉ huy của Nga.

“Chúng tôi phải giữ Kursk bằng mọi giá. Nếu giữ được, nó sẽ trở thành con bài mặc cả quan trọng trong bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nào”, một trung sĩ Ukraine có biệt danh Dzhyn khẳng định quyết tâm.

Chiến lược của Ukraine không chỉ dừng lại ở phòng thủ. Geniy cho biết, với sự hỗ trợ từ xe chiến đấu Bradley, đơn vị của ông có thể thực hiện các cuộc luân chuyển quân nhanh chóng, giảm thiểu thương vong trong các đợt pháo kích liên tục của Nga.

Áp lực và thách thức từ phía Nga

Mặc dù có sự hỗ trợ từ phương Tây, Ukraine vẫn đối mặt với nhiều thách thức lớn. Nga không chỉ có lợi thế vượt trội về quân số – với tỷ lệ áp đảo 3:1, mà còn sử dụng máy bay không người lái và bom lượn để phá hủy các tuyến tiếp tế quan trọng.

Geniy thừa nhận, bất chấp những nỗ lực kiên cường, sức ép từ phía Nga ngày càng gia tăng. “Tôi nghĩ cuối cùng họ sẽ đẩy lùi chúng tôi. Nga có nhiều nguồn lực và họ quyết tâm tiến đến biên giới bằng mọi giá”, Geniy nói.

Một trong những thách thức lớn nhất của Ukraine là vấn đề nhân lực. Nhiều binh sĩ trên chiến tuyến là lính nghĩa vụ, thiếu kinh nghiệm và động lực chiến đấu. Chỉ huy trung đội thuộc lữ đoàn cơ giới số 21 của Ukraine, Vyachyslav Khomenko cho biết, việc động viên binh sĩ ngày càng trở nên khó khăn khi cuộc chiến kéo dài.

“Mọi người đều mệt mỏi. Năm đầu tiên, tôi không cần phải nhắc nhở họ tại sao chúng ta chiến đấu. Bây giờ, tôi phải làm điều đó mỗi tháng”, Khomenko nói.

Ngoài ra, các tuyến tiếp tế của Ukraine đang bị đe dọa nghiêm trọng. Nga sử dụng bom lượn và pháo kích nhằm cắt đứt nguồn cung của Ukraine. Hệ thống liên lạc qua vệ tinh Starlink – vốn là yếu tố sống còn cho các hoạt động chỉ huy – cũng không hoạt động tại Kursk, khiến việc điều phối tác chiến trở nên khó khăn.

Tầm quan trọng của Kursk trên bàn đàm phán hòa bình

Sự căng thẳng tại Kursk không chỉ là vấn đề quân sự mà còn liên quan trực tiếp đến chiến lược ngoại giao của cả hai bên. Với Tổng thống đắc cử Donald Trump sắp nhậm chức, Ukraine và Nga đều đang tìm cách cải thiện vị thế của mình trước bất kỳ cuộc đàm phán hòa bình nào.

Nhiều quan chức Ukraine lo ngại rằng chính quyền ông Trump có thể thúc đẩy một thỏa thuận có lợi cho Nga. Vì vậy, giữ vững Kursk không chỉ mang ý nghĩa chiến thuật mà còn là đòn bẩy quan trọng để Ukraine đảm bảo tiếng nói của mình trên bàn đàm phán.

Franz-Stefan Gady, một nhà phân tích quân sự tại Vienna (Áo), nhận định: “Ukraine cần giữ Kursk như một con bài mặc cả. Nhưng để làm được điều đó cũng không hề dễ dàng”.

Trong khi Ukraine tiếp tục cố thủ tại Kursk, câu hỏi lớn đặt ra là liệu nỗ lực này có xứng đáng hay không. Một số binh sĩ Ukraine bày tỏ sự tức giận khi các mặt trận khác thiếu người, dẫn đến mất lãnh thổ ở phía đông. Tuy nhiên, số khác tin rằng nếu giữ được Kursk đến mùa đông, Nga sẽ khó có thể tiến lên trước mùa xuân.

Tướng Oleksandr Syrskiy, Tổng tư lệnh của lực lượng Ukraine, cho rằng chiến dịch Kursk đã ngăn chặn Nga tập trung lực lượng ở các mặt trận khác. Nhưng thực tế là Moscow vẫn đạt được tiến triển nhanh chóng ở miền đông, khiến tình hình trở nên khó đoán hơn bao giờ hết.

Chiến sự tại Kursk không chỉ là một cuộc đối đầu quân sự mà còn là phép thử cho chiến lược dài hạn của cả Ukraine và Nga. Với viễn cảnh đàm phán hòa bình đang ngày càng rõ ràng, cả hai bên đều hiểu rằng vị trí của họ trên bàn đàm phán sẽ phụ thuộc lớn vào kết quả tại chiến trường. Dù Ukraine đang đối mặt với sức ép khủng khiếp từ Nga, quyết tâm giữ vững Kursk cho thấy Kyiv vẫn hy vọng vào khả năng tạo ra một lợi thế chiến lược.