Tuyển Trung Quốc tụt hậu
Chính những người trong cuộc phải thừa nhận chất lượng bóng đá Trung Quốc còn lâu mới sánh được với các quốc gia hàng đầu khác trên thế giới.
Việc đứng áp chót ở bảng B vòng loại thứ ba World Cup 2022 khu vực châu Á nói lên vị thế của ĐTQG Trung Quốc lúc này. Họ chơi 4 trận, chỉ thắng 1 trước tuyển Việt Nam, đội đứng cuối bảng. Giấc mơ đưa ĐTQG nam Trung Quốc dự World Cup lần thứ hai trong lịch sử vẫn rất xa vời.
Tuyển Trung Quốc đang đứng áp chót trên bảng xếp hạng bảng B vòng loại World Cup 2022. Ảnh: Reuters.
Khoảng cách về trình độ
Ngoại trừ chiến thắng 3-2 kịch tính trước Việt Nam ở lượt đấu thứ ba, tuyển Trung Quốc đều lép vế hoàn toàn trong các thất bại trước Saudi Arabia, Australia hay Nhật Bản.
Wu Lei, người duy nhất của ĐTQG nam Trung Quốc đang chơi ở nước ngoài thừa nhận tồn tại khoảng cách lớn giữa trình độ của đội nhà với các đối thủ.
“Tôi đến Tây Ban Nha với ý nghĩ rằng mình sẽ tạo dấu ấn gì đó cho bóng đá Trung Quốc ở châu Âu”, Wu Lei tâm sự trên Xinhua. “Nhưng sau khi đặt chân đến Espanyol, tôi mới nhận ra rằng khoảng cách giữa trình độ của bóng đá Trung Quốc với các nước châu Âu là quá lớn”.
T.iền đạo 29 t.uổi đến Espanyol vào năm 2019 nhờ tác động từ tập đoàn Rastar của Trung Quốc, chủ sở hữu CLB xứ Catalonia. Bản thân Wu Lei dù được xem là cầu thủ hay nhất Trung Quốc nhiều năm qua, cũng chưa bao giờ thực sự trở thành trụ cột trên hàng công Espanyol.
Tại La Liga mùa này, Wu Lei mới có 2 lần đá chính cho Espanyol và chưa để lại kiến tạo hay bàn thắng nào. Khi CLB thành phố Barcelona rớt xuống giải hạng Hai (Segunda) mùa trước, Wu Lei cũng chủ yếu vào sân từ băng ghế dự bị.
Sự khác biệt lớn giữa bóng đá Trung Quốc và Tây Ban Nha là điều chân sút sinh năm 1991 cảm nhận được, ngay từ các buổi tập đầu tiên. “Khi tập những buổi đầu tiên cùng CLB mới, tôi thấy sự khác biệt hoàn toàn”, cựu t.iền đạo Shanghai Port chia sẻ. “Cách quản trị của giải đấu và CLB cũng hoàn toàn khác”.
Wu Lei trải qua 5 đời HLV ở Espanyol, trong bối cảnh CLB xứ Catalonia thi đấu phập phù trong ba năm qua. Tuy nhiên, t.iền đạo người Trung Quốc đều ấn tượng trước cách làm việc của các HLV từng dẫn dắt mình.
“Các HLV của Espanyol đều rất tỉ mỉ, chuyên nghiệp và có trách nhiệm”, anh khẳng định. Wu Lei hiểu anh phải nỗ lực rất nhiều để trụ lại Espanyol, bất chấp sự ủng hộ từ các ông chủ CLB dành cho mình.
3 trận gần nhất tại La Liga, chân sút Trung Quốc chỉ chơi có 4 phút. HLV Li Tie không thể hài lòng với việc chân sút số 1 trong đội hình ít được đá chính như vậy.
Cựu cầu thủ Everton là người tiếp theo, sau Wu Lei, phàn nàn về chất lượng chuyên môn của bóng đá Trung Quốc so với các quốc gia hàng đầu trong khu vực.
“Khi tôi chơi ở Premier League, tôi được đối đầu với những Patrick Viera hay Paul Scholes”, HLV trưởng tuyển Trung Quốc khẳng định. “Khi tôi trở về chơi cho ĐTQG và phải đối đầu với các t.iền vệ khác ở châu Á, mọi thứ trở nên dễ dàng hơn”.
Giống như Wu Lei hiện tại, Li Tie từng được xem là một trong những cầu thủ Trung Quốc thành công nhất thế hệ của mình. Cựu t.iền vệ sinh năm 1977 có 4 mùa thi đấu cho Everton tại Premier League, với 34 lần ra sân.
Li Tie nằm trong số ít những ngôi sao Trung Quốc để lại dấu ấn khi xuất ngoại. “Để nâng tầm ĐTQG hay cả nền bóng đá, cách tốt nhất là xuất ngoại”, HLV 44 t.uổi phân tích. “Vì thế tôi luôn khuyến khích các cầu thủ của mình, đặc biệt là những cầu thủ trẻ ra nước ngoài thi đấu càng sớm càng tốt”.
Ông Li Tie nhấn mạnh: “Chỉ có việc chơi ở những trận đấu với chất lượng chuyên môn cao mới giúp bạn tiến bộ”. Đó rõ ràng là bài toán không chỉ của bóng đá Trung Quốc, mà còn là vấn đề với các quốc gia châu Á đang muốn vươn lên như Thái Lan, Indonesia hay Việt Nam.
Các nhà lãnh đạo bóng đá Trung Quốc từng muốn biến Chinese Super League (CSL) thành giải đấu hàng đầu, nơi các cầu thủ nước nhà có thể nâng cao trình độ mà không cần ra nước ngoài thi đấu. Kế hoạch đó chưa cho thấy thành công.
Video đang HOT
Wu Lei chủ yếu ngồi dự bị trong 3 năm thi đấu ở Tây Ban Nha. Ảnh: Reuters.
Bóng đá Trung Quốc thay đổi
CSL ra đời từ năm 2004 với tham vọng đưa bóng đá Trung Quốc lên chuyên nghiệp. Trong vòng 17 năm qua, nhiều CLB hàng đầu của CSL đổ t.iền của nhằm thu hút các ngôi sao ngoại quốc về, để nâng cao chất lượng giải đấu.
Tuy nhiên, việc phần lớn các CLB CSL chỉ sống nhờ nguồn t.iền của các doanh nghiệp đổ vào khiến mọi thứ trở nên bấp bênh. Sau khi Jiangsu Suning bị xóa sổ và Guangzhou FC rơi vào khủng hoảng, đến lượt Hebei FC, đội từng chiêu mộ cả Javier Mascherano, Ezequiel Lavezzi hay HLV Manuel Pellegrini gặp vấn đề.
Hebei FC được cho giờ không thể trả nổi t.iền điện của sân vận động. Nhiều CLB ở các hạng đấu thấp hơn rơi vào cảnh nợ lương cầu thủ và không thể hoạt động bình thường.
Cơn sốt đầu tư vào bóng đá của các doanh nghiệp Trung Quốc dường như đã qua đi. Giờ là lúc bóng đá nước này phải làm lại từ gốc. Hồi tháng 2, Chen Xuyuan, Chủ tịch Liên đoàn Bóng đá Trung Quốc (CFA) thừa nhận bóng đá nước này đang phải trả giá vì phát triển nóng.
“CSL ngốn tài chính gấp 10 lần K.League (giải VĐQG Hàn Quốc) và gấp 3 lần J.League (giải VĐQG Nhật Bản)”, ông Xuyuan nói. “Nhưng ĐTQG Trung Quốc thì kém xa hai nước kể trên”.
Hai năm trở lại đây, ông Xuyuan cùng các cộng sự nỗ lực làm giảm tác động của ảnh hưởng kinh tế lên nền bóng đá nước nhà. CFA áp mức trần quỹ lương, đ.ánh thuế đắt đỏ với những bản hợp đồng ngoại binh có giá cao.
Chris Van Puyvelde, cựu Giám đốc kỹ thuật của LĐBĐ Bỉ vừa được bổ nhiệm vào vị trí tương đương tại CFA. Hôm 8/11, ông Puyvelde xuất hiện trên sân tập của ĐTQG Trung Quốc và có cuộc trao đổi với HLV Li Tie.
Ông Xuyuan nói mọi thứ chỉ mới là khởi đầu, và bóng đá Trung Quốc đang nỗ lực trở lại. Tham vọng trở thành một thế lực của bóng đá thế giới vào năm 2035 của người Trung Quốc vẫn còn đó.
Đầu tư tỷ USD, bóng đá Trung Quốc vẫn chôn chân nhìn giấc mơ World Cup tan vỡ
Đầu tư hàng tỷ USD cho đào tạo trẻ và mang về những ngôi sao đẳng cấp, nhưng bóng đá Trung Quốc vẫn đang loay hoay trong giấc mộng World Cup.
Một buổi sáng mùa hè năm 2018 tại thành phố Thanh Viễn, tỉnh Quảng Đông, Trung Quốc, hàng trăm thành viên nhí của Học viện Bóng đá Evergrande đang miệt mài tập luyện. Trong số này có He Xinje, 14 t.uổi, cầu thủ vừa nhận học bổng 3 năm.
"Cháu muốn sau này được chơi cho Real Madrid hoặc Barcelona, hoặc chí ít được khoác áo tuyển Trung Quốc, chiến đấu vì niềm tự hào dân tộc", Xinje nói. Em không phải đ.ứa t.rẻ duy nhất ở đây có giấc mơ lớn. Mọi thành viên nhí ở học viện bóng đá số 1 Trung Quốc đều ôm mộng trở thành cầu thủ chuyên nghiệp.
Những đ.ứa t.rẻ Trung Quốc ôm mộng thành cầu thủ chuyên nghiệp.
Bóng đá Trung Quốc cũng nuôi giấc mộng lớn trên đôi chân của những đ.ứa t.rẻ, đó là trở thành cường quốc bóng đá thế giới, vô địch World Cup sau 30 năm nữa.
Học viện nghìn tỷ
"Khi tôi đến Trung Quốc vào năm 2012, không CLB nào có cơ sở đào tạo trẻ. Tôi đã kêu gọi thành lập các đội dành cho cầu thủ từ 12-19 t.uổi, và bóng đá đã được phổ biến rộng rãi", HLV Marcello Lippi nhớ lại.
Không lâu sau lời kêu gọi của Lippi, Học viện Bóng đá Evergrande ra đời. Công trình được xây dựng trong 10 tháng, với kinh phí 156 triệu USD (khoảng 3.500 tỷ đồng), với quy mô 48 sân tập và 138 HLV, 22 trong số này đến từ CLB Real Madrid lừng danh.
Học viện Evergrande có trách nhiệm đào tạo 2.800 học viên, cấp học bổng cho những cầu thủ xuất sắc, rồi lựa chọn những cái tên ưu tú chơi cho đội hình một của Quảng Châu Evergrande. Những đ.ứa t.rẻ như Xinje được đào tạo tập trung dưới sự tư vấn của các chuyên gia Tây Ban Nha, mang trên vai khát vọng đổi đời của bóng đá Trung Quốc.
Học viện Bóng đá Hằng Đại.
Sau 3 năm, lứa cầu thủ nhí của Xinje, một số đang theo đuổi giấc mơ của mình, một số đã từ bỏ để tập trung học văn hóa. Còn mộng xưng vương của bóng đá Trung Quốc vẫn như công trình ngổn ngang.
9 năm sau ngày thành lập Học viện Evergrande, bóng đá trẻ Trung Quốc gặt hái những gì? Đội U16 có 1 lần bị loại ở vòng bảng, 2 lần thua ở vòng loại. Đội U19 1 lần vào tứ kết, 3 lần thua vòng bảng. Đội U23 chưa từng vượt qua vòng bảng. Tất cả đều ở giải châu lục.
Trong 25 cầu thủ có tên ở trận giao hữu giữa U22 Trung Quốc và U22 Việt Nam cách đây 2 năm, chỉ còn Zhang Yuning được gọi lên tuyển. Chỉ 2 trong số 33 cầu thủ Trung Quốc ở đợt tập trung này dưới 22 t.uổi. Độ t.uổi trung bình của đội là 29,2.
Wu Lei là tuyển thủ Trung Quốc duy nhất đang chơi bóng tại châu Âu. Sau Wu Lei, bóng đá Trung Quốc chưa nhìn ra tài năng nào có thể tỏa sáng ở lục địa già.
U22 Trung Quốc (áo cam) thua U22 Việt Nam.
Thành tích bết bát ở giải trẻ, độ t.uổi trung bình cao ở ĐTQG,... cho thấy Trung Quốc khan hiếm các tài năng bóng đá, dù đầu tư không ít t.iền của cho công tác đào tạo.
Thiếu sót của Trung Quốc, phần nào đến từ khía cạnh văn hóa. New York Times đ.ánh giá: "Trung Quốc tập trung đào tạo các VĐV ở môn thể thao cá nhân, có thể nâng tầm trình độ nhờ thực hiện lặp đi lặp lại một khối lượng động tác nhất định ở cường độ cao, thay vì đầu tư cho thể thao đồng đội, vốn tồn tại nhiều sai số hơn".
"Lặp đi lặp lại khối lượng động tác ở cường độ cao" là tố chất của những môn thể thao cá nhân đòi hỏi kỷ luật và khổ luyện. Bóng đá cần kỷ luật, song sự sáng tạo, đột phá là điều phải có, bên cạnh tinh thần làm việc tập thể.
"Môn thể dục ở đây giống như quân đội vậy. Ở châu Âu, chúng tôi chơi nhiều môn thể thao, còn ở Trung Quốc họ tập thể dục tập thể. Sự thiếu tự do khiến lũ trẻ sống rất kỷ luật, nhưng thiếu đam mê, sáng tạo và dũng cảm. Chúng sợ đưa ra quyết định và ngại nói lên suy nghĩ của mình", HLV Ibon Labaien của Học viện Evergrande chia sẻ.
"Nếu bạn không nói với chúng chính xác những gì cần làm, chúng sẽ vô vọng. Chúng cũng hiếm khi nói chuyện với nhau trên sân, nên việc điều phối các đường chuyền và chiến lược trong trận đấu gần như là không thể".
Các cầu thủ nhí Trung Quốc không mạnh ở khả năng giao tiếp.
Không phải ngẫu nhiên, Trung Quốc không mạnh ở các môn thể thao tập thể. Chính sách một con của Trung Quốc cũng phần nào ảnh hưởng đến khả năng làm việc nhóm của các cầu thủ khi còn nhỏ.
Nhưng đó chỉ là bề nổi. Thất bại của bóng đá Trung Quốc đến từ chiến lược sai lầm cùng sự nóng vội, mà Liên đoàn bóng đá Trung Quốc (CFA) phải chịu trách nhiệm chính.
Bong bóng CSL và nỗi buồn nhập tịch
Mùa đông năm 2016, CLB Thượng Hải SIPG g.ây s.ốc khi bỏ ra 61 triệu euro để có chữ ký của Oscar. Đây cũng là giai đoạn hoàng kim của giải vô địch quốc gia Trung Quốc (CSL), khi các đội bóng chi ra tới 300 triệu euro để mang về những tên t.uổi lớn.
Hulk, Jackson Martinez, Paulinho, Graziano Pelle, Maroaune Fellaini, Alexanre Pato,... lũ lượt kéo đến "miền đất hứa" Trung Quốc, biến CSL thành giải đấu chất lượng thứ ba châu Á, chỉ sau Ả Rập Xê Út và Nhật Bản.
Công bằng mà nói, sự xuất hiện của các ngôi sao giúp giải Trung Quốc thêm sôi động. Tuy nhiên, đỉnh cao của CSL chỉ kéo dài 3, 4 năm. Năm 2020, 11 đội bóng Trung Quốc không đủ điều kiện dự giải chuyên nghiệp. Một cuộc đại suy thoái bắt đầu.
Oscar chìm vào quên lãng ở CSL.
Cuối tháng 2 vừa qua, đương kim vô địch Giang Tô Suning tuyên bố giải thể. 2 năm trước, đội bóng này còn suýt có chữ ký của Gareth Bale.
Dịch bệnh cùng suy thoái kinh tế đẩy nhiều CLB đến vực thẳm. Khi khủng hoảng ập đến, người ta mới nhận ra bên trong lớp vỏ hào nhoáng, CSL chỉ còn cái thân rỗng tuếch.
Khi Trung Quốc không còn là miền đất hứa, các ngôi sao lần lượt tháo chạy. Đó là hậu quả của giải đấu mà các CLB không tự nuôi nổi mình, chỉ sống "ký sinh" nhờ vào các tập đoàn kinh tế.
Nhưng ngay ở giai đoạn hoàng kim, CSL cũng không giúp được gì cho đội tuyển Trung Quốc. Dù Quảng Châu Evergrande hai lần xưng vương ở AFC Champions League, ĐTQG nước này vẫn lận đận ở ngoài top 70 thế giới.
Nguyên nhân là bởi, những ngôi sao đắt t.iền từ châu Âu đã chiếm suất đá chính, đáng ra phải thuộc về các tài năng trẻ. Đơn cử ở vị trí t.iền đạo, ngoài Wu Lei, các t.iền đạo khác đều mất chỗ đứng vào tay ngoại binh. 100% các đội cạnh tranh vô địch ở CSL đều sử dụng chân sút ngoại.
Zhang Yuning (số 18) không có chỗ đứng trên tuyển.
Điều này khiến tuyển Trung Quốc khủng hoảng tài năng trầm trọng, đặc biệt ở vị trí tấn công. Đơn cử như Yuning - cầu thủ từng so tài với U22 Việt Nam, có 20 bàn trong 3 mùa cho Beijing Goan. Đây là con số không thấp với cầu thủ mới 24 t.uổi. Song, Yuning mới đá chính 1 trận cho Trung Quốc ở vòng loại World Cup 2022.
HLV Li Tie chỉ dùng duy nhất Wu Lei trên hàng tấn công. Những suất đá còn lại, ông trao cho Ai Kesen, Luo Goufu và A Lan - những cầu thủ nhập tịch gốc Brazil. Tất cả đều 32 t.uổi trở lên, khó chơi ở vòng loại World Cup sau.
Sự xuất hiện của dàn sao nhập tịch cũng cho thấy tầm nhìn của bóng đá Trung Quốc. CFA nôn nóng muốn thành công, dù phải sử dụng kế hoạch ngắn hạn. 3.000 tỷ đồng được chi ra cho 5 cầu thủ nhập tịch, và con số có thể không dừng lại ở đây.
HLV Li Tie đang chịu áp lực.
Bóng đá Trung Quốc không muốn, và không thể chờ đợi những đ.ứa t.rẻ như Xinje hoàn thành giấc mơ của mình. Thầy trò HLV Li Tie bị yêu cầu phải thắng ngay lập tức. Sau 2 trận toàn thua, áp lực rất lớn đang đặt lên vai Wu Lei cùng đồng đội, nhưng họ không hoàn toàn có lỗi.
Khó đòi hỏi một đội tuyển thi đấu vững vàng khi giải VĐQG không có nền móng vững chắc. Cũng khó đòi hỏi đội tuyển phải chơi ban bật, khi hầu hết các CLB Trung Quốc chỉ tạt bóng cho ngoại binh.
BLV kỳ cựu Zhang Lu nhận định: "Bóng đá Trung Quốc thất bại khi đã vội vã tìm kiếm thành công". Nếu không thắng tuyển Việt Nam ở trận tối nay, tuyển Trung Quốc sẽ lún thêm một bước vào vũng lầy.
'Tuyển Trung Quốc vào vòng loại thứ 3 không có gì phải tự hào' Chủ tịch Hiệp hội Bóng đá Trung Quốc (CFA) Chen Xuyuan cho rằng việc đội tuyển vào vòng loại thứ 3 World Cup 2022 khu vực châu Á chỉ là một mục tiêu nhỏ. "Việc tuyển Trung Quốc góp mặt ở vòng loại thứ 3 là một điều đáng mừng, nhưng không cần phải phô trương. Đây chỉ là một bước tiến nhỏ...