Tuyển Anh xứng đáng vô địch Euro 2020

Quả phạt đền gây tranh cãi ở hiệp phụ không thể làm lu mờ một trận đấu hay về mặt chiến thuật và thế trận của tuyển Anh.

Đan Mạch đã chơi một trận đấu hay. Nhưng khi phải đối đầu tuyển Anh, họ đi tới giới hạn ở Euro lần này. Tuyển Anh, với những cá nhân chất lượng hơn cùng một lối chơi thực dụng nhất quán kể từ đầu giải, xứng đáng lọt vào chung kết.

Ba lần xoay Rubik của Southgate

HLV Gareth Southgate khiến không ít chuyên gia và cổ động viên Anh việt vị khi không sử dụng sơ đồ 3 trung vệ ở đội hình xuất phát. Southgate có lẽ tự tin vào chất lượng nhân sự cùng trạng thái tâm lý hưng phấn của học trò.

Sơ đồ 4-2-3-1 (hoặc 4-3-3 tùy thời điểm) của tuyển Anh trong trận gặp Đan Mạch.

Thực tế, việc xuất phát với sơ đồ 4-2-3-1 (hoặc 4-3-3 tùy thời điểm) khiến Anh gặp khó khăn trong hơn 30 phút đầu tiên của trận đấu. Đan Mạch với cách chơi pressing cường độ cao, cùng sự cơ động của hệ thống 3 trung vệ phong tỏa tốt khu trung tuyến.

Bộ đôi tiền vệ trung tâm Delaney – Hojbjerg của Đan Mạch có khả năng tranh chấp tay đôi tốt và cực kỳ cơ động. Họ nhận được sự hỗ trợ từ hai tiền đạo Braithwaite và Damsgaard.

Đan Mạch không thay đổi sơ đồ 3-4-3 và hệ thống thi đấu.

Cộng với sự linh hoạt của cặp wing-back Maehle và Stryger, Đan Mạch tạo ra các tầng pressing bẻ gãy khả năng lên bóng của Anh.

Các đường chuyền hỏng của Pickford hay bộ đôi trung vệ tuyển Anh trong hiệp 1 nói lên điều này.

Cặp tiền vệ trung tâm là mắt xích yếu nhất của tuyển Anh giải này. Cả Rice và Phillips kém trong khả năng luân chuyển bóng hay thoát pressing. Đan Mạch tận dụng điểm này và liên tục thực hiện các pha pressing và tấn công vỗ mặt ở trung lộ.

Trong cả hiệp 1, Rice và Phillips không thắng nổi trong một pha tranh chấp tay đôi nào. Hai tiền vệ trung tâm tuyển Anh tham gia 7 pha song đấu, thua cả 7 (thống kê từ Opta ).

Điều này cho thấy việc Southgate không dùng sơ đồ 3 trung vệ từ đầu trận là có cơ sở. Hệ thống 3 trung vệ dễ bị đánh vỗ mặt ở trung tâm khi đội bóng không sở hữu các tiền vệ toàn diện. Bộ đôi trung vệ của tuyển Anh cũng không phải những người giỏi xử lý các tình huống song đấu.

Bàn thắng mở tỷ số của Đan Mạch đến từ một khoảnh khắc xuất thần của Damsgaard. Nhưng nó còn là hệ quả do việc Đan Mạch kiểm soát tốt trung tuyến trong hiệp 1 và chiến thắng trong hầu hết pha tranh chấp tay đôi ở khu vực này.

Tất nhiên, hệ thống pressing của Đan Mạch cũng có nhược điểm. Khi tiền vệ và tiền đạo dâng cao, Đan Mạch lộ ra khoảng trống giữa các tuyến. Đây là miếng mồi ngon cho những cầu thủ tấn công có tốc độ tốt của tuyển Anh.

Trước khi trung vệ Simon Kjaer đốt lưới nhà, Harry Kane đã khai thác hoàn hảo khoảng trống giữa hàng tiền vệ và hàng thủ Đan Mạch. Chính anh chuyền cho Sterling dứt điểm trúng người thủ môn Schmeichel.

Chỉ sau đó ít phút, Kane lùi về giữa sân nhận bóng, sau đó chọc khe để Bukayo Saka khai thác khoảng trống ở biên chuyền vào khiến Kjaer phản lưới.

Kane lùi về nhận bóng từ Walker và tạo ra bàn thắng gỡ hòa cho tuyển Anh.

Tuyển Anh có hiệp 1 lép vế về thế trận so với Đan Mạch. Bù lại, họ có những phương án tấn công hiệu quả nhờ chất lượng nhân sự tốt hơn đối thủ.

Tuy nhiên, HLV Southgate hiểu rằng nếu cứ tiếp tục như cách chơi ở hiệp 1, tuyển Anh sẽ tiếp tục gặp vấn đề ở trung tâm. Đó là lý do HLV này bắt đầu có những điều chỉnh trong lối chơi ở hiệp 2.

Mount và Kane chơi lùi sâu hơn để hỗ trợ bộ đôi tiền vệ trung tâm. Sterling trở thành mũi nhọn cùng Saka ở cánh.

Kyle Walker không dâng cao như trước mà có nhiều thời điểm bó vào chơi như một trung vệ.

Biểu đồ vị trí trung bình của tuyển Anh (11 cầu thủ đá chính). Sterling (số 10) và Mount (19) chơi ở trung tâm và dâng cao hơn cả Kane. Saka (số 25) trở thành cầu thủ bám biên duy nhất của Anh. Walker (số 2) tích cực tham gia điều phối bóng.

Với sự điều chỉnh mới này, tuyển Anh bắt đầu quay lại cách chơi như ở vòng bảng hay trận gặp Đức. Cự ly đội hình giữa hàng thủ và hàng tiền vệ Anh được giữ chặt, chống lại các pha pressing của Đan Mạch.

Lúc này, các bài tấn công của tuyển Anh hoàn toàn phụ thuộc vào Sterling, khi Kane hay Mount đã lùi sâu. Ngôi sao của Man City được thoải mái cầm bóng, thực hiện các pha đột phá trước hàng thủ Đan Mạch.

Sterling di chuyển rộng ở hai cánh và thường tìm cơ hội thông qua các pha solo. Tuy nhiên, khi tìm thấy khoảng trống ở cánh trái do wing-back đối phương dâng cao, Sterling sẵn sàng chồng biên với Luke Shaw.

Thay đổi của Đan Mạch

Bài tấn công này của tuyển Anh phát huy hiệu quả. Khi tuyển Anh chồng biên trái, khả năng chuyền bóng tốt của Shaw tạo ra mối nguy thường trực cho 3 trung vệ của Đan Mạch.

Điều này giải thích lý do chỉ sau 20 phút ở hiệp 2, HLV Kasper Hjulmand phải thay Larsen bằng Daniel Wass, người khỏe hơn và hỗ trợ phòng ngự tốt hơn. Các trận trước, HLV Hjulmand cũng thay Larsen khi nhận thấy anh suy giảm thể lực và để lộ nhiều khoảng trống ở hiệp 2.

HLV Hjulmand nhận thấy Đan Mạch không thể tiếp tục pressing đối phương như đầu trận. Không chỉ Larsen, nhiều vị trí khác của Đan Mạch cũng suy giảm thể lực.

Cộng với điều chỉnh ở trung tâm của tuyển Anh, Đan Mạch cần thay đổi cách chơi để đảm bảo phòng ngự. Ba sự thay đổi người cùng lúc của HLV Hjulmand ở nửa sau hiệp 2 tạo ra bước ngoặt cho trận đấu.

Bên cạnh Larsen, Damsgaard và Dolberg – hai cầu thủ tấn công khéo léo nhất của Đan Mạch cũng rời sân. Ý đồ của HLV Hjulmand là tạo ra một thế trận chắc chắn hơn về mặt phòng ngự. Ông sẵn sàng cho một cuộc chiến ở hiệp phụ.

Với hai cầu thủ được tung vào sân là Yussuf Poulsen và Christian Norgaard, Đan Mạch duy trì được hệ thống pressing. Tất nhiên, điều chỉnh này sẽ khiến khả năng luân chuyển bóng của Đan Mạch bớt mượt mà hơn.

Poulsen và Norgaard còn khỏe, pressing và tranh chấp tay đôi tốt. Nhưng họ thiếu sự đột biến và đa dạng trong tấn công. Sau khi Damsgaard và Dolberg rời sân, Đan Mạch chủ yếu chơi bóng dài, phất vào sau lưng cặp trung vệ của tuyển Anh.

Rất tiếc, đây lại là lối chơi mà hệ thống phòng ngự của Anh ưa thích. Kể từ thời điểm đó, Đan Mạch gần như chấp nhận nhường thế trận cho Anh. Với hệ thống lùi sâu, Đan Mạch sẵn sàng cho hiệp phụ và không giấu ý đồ kéo trận đấu vào luân lưu.

Đan Mạch thay đổi cách chơi khi Damsgaard và Dolberg rời sân. Ảnh: Reuters.

Câu chuyện cổ tích kết thúc

Điều chỉnh lớn thứ ba của HLV Southgate đến ở đầu hiệp phụ. Việc Đan Mạch thay đổi cách chơi giúp sức ép cho hàng tiền vệ Anh giảm tải. Nhận thấy điều này, HLV Southgate tung Jordan Henderson vào sân thay cho Rice.

Tiền vệ của Liverpool trội hơn Rice trong khả năng chuyền bóng và điều tiết trận đấu. Kinh nghiệm của Henderson cùng với sự có mặt của Phil Foden và trước đó là Grealish, hai mẫu cầu thủ có thiên hướng cầm bóng tốt vào sân giúp tuyển Anh kiểm soát thế trận.

Sterling hay Kane lúc này được giải phóng. Họ thường xuyên xâm nhập vòng cấm và sử dụng kỹ thuật cá nhân để tạo khác biệt. Đây là cách chơi xuyên suốt của tuyển Anh kể từ đầu giải. Họ lên bóng chậm, không sử dụng quân số đông trong các pha phối hợp nhằm đảm bảo an toàn.

Lúc này, chất lượng từ các pha đi bóng của Sterling trở thành chìa khóa chính. Người ta sẽ còn tranh cãi nhiều về quả phạt đền của tuyển Anh ở trận gặp Đan Mạch.

Băng quay chậm cho thấy hậu vệ Đan Mạch đã không có tác động đủ rõ ràng theo quan điểm của nhiều người. Tuy nhiên, trọng tài Danny Makkelie rất quả quyết. VAR cũng không can thiệp và tuyển Anh đã có bàn thắng định đoạt trận đấu.

Đây là quả phạt đền có phần nghiệt ngã cho Đan Mạch, nhưng nó cũng là phần thưởng cho tuyển Anh. Rất nhiều lần ở trận đấu, người ta thấy Sterling hay Saka sẵn sàng lao vào vòng cấm Đan Mạch đột phá.

Sau bàn thua ở hiệp phụ, Đan Mạch gần như không còn cơ hội. Sự thay đổi trong hệ thống ở hiệp 2 khiến họ không thể gây khó khăn cho tuyển Anh.

Trước khi gặp Anh, Đan Mạch thực hiện 86 cú sút trong cả giải, với tỷ lệ 16,3 cú sút/trận. Trong trận gặp Anh, Đan Mạch chỉ thực hiện được 6 cú sút (3 đi trúng đích). Các vị trí sút của Đan Mạch đều nằm ngoài vòng cấm.

Biểu đồ số cú sút trúng khung thành của hai đội. Không tính bàn thắng từ sút phạt, Đan Mạch chỉ có 2 cú sút trúng đích trận này. Trước đó sau 5 trận, Đan Mạch có tổng cộng tới 41 cú sút trúng đích (Opta), trung bình 8,2 cú sút trúng đích/trận. Ngược lại, Anh có tới 9 cú sút trúng đích (chưa tính hai bàn thắng).

HLV Southgate lúc này kéo hẳn Walker vào giữa để tuyển Anh sang chơi sơ đồ 3 trung vệ. Ông thay Grealish, một cầu thủ tấn công bằng Kieran Trippier, một hậu vệ. Đây là quyết định hiếm thấy, bởi Grealish cũng là cầu thủ được tung vào sân ở cuối hiệp 2.

Tuy nhiên, HLV Southgate muốn đảm bảo an toàn tối đa. Sự thực dụng này của tuyển Anh bóp nghẹt khả năng tấn công của Đan Mạch trong quãng thời gian còn lại.

Đội bóng Bắc Âu bế tắc trong tấn công, vì không thể luân chuyển bóng tốt. Không có màn quật khởi nào cho Đan Mạch như Croatia hay Thụy Sĩ, dù cách biệt chỉ là một bàn.

Cách tuyển Anh vượt qua Đan Mạch một lần nữa cho thấy họ xứng đáng vào chung kết, thậm chí là vô địch giải đấu. Không đội bóng nào ở Euro 2020 này chơi thực dụng và biết cách giải quyết các đối thủ tốt như “Tam sư”.