Tuyển Anh sẽ sử dụng đội hình nào ở chung kết Euro 2020?

Nhiều người vẫn đang đi tìm lời giải cho câu hỏi huấn luyện viên Gareth Southgate sẽ sử dụng sơ đồ nào cho trận gặp Italy tại chung kết Euro 2020.

Tuyển Anh có lợi thế sân nhà, nhưng Italy được đánh giá cao hơn ở tổ chức lối chơi và tính khoa học trong hệ thống.

Vậy hãy thử đoán xem Anh sẽ xuất hiện thế nào ở trận chung kết để đối phó với Italy. Và những dự đoán sẽ dựa trên cơ sở những gì mà ông Southgate đã làm qua từ đầu giải tới giờ.

Huấn luyện viên Southgate trò chuyện cùng Maguire trong buổi tập. Ảnh: Reuters.

Hàng thủ và hàng tiền vệ

Nhiều người vẫn đang đi tìm lời giải cho câu hỏi “Anh sẽ chơi với bộ tứ vệ hay một hệ thống 3 trung vệ?”. Từ đầu giải tới giờ, Anh chủ yếu chơi với bộ tứ vệ và chỉ trận gặp Đức, huấn luyện viên (HLV) Southgate mới để Anh chơi với bộ 3 Maguire – Stones – Walker. Và không nói đến lối chơi hay bài đánh vội, chỉ nói đến kết quả, mọi lựa chọn của Southgate đều đem đến hiệu quả, trừ trận hòa Scotland 0-0.

Nhưng có một thực tế là dù chơi với hàng thủ 3 trung vệ hay bộ tứ vệ đi nữa, Tam sư rất thống nhất ở điểm khi kiểm soát bóng, họ vận hành 3 trung vệ và khi phòng thủ, họ chơi với bộ tứ vệ. Sự xoay chuyển linh hoạt này được các cầu thủ Anh thực hành rất nhuần nhuyễn, và đó là lý do vì sao họ thủng lưới ít nhất giải đấu tính đến lúc này.

Cụ thể, như ở trận gặp Đức, trận Anh chơi với 3 trung vệ, khi phòng thủ, Walker dạt phải thành hậu vệ biên; Trippier kết hợp với Rice, Phillips, Saka ở lớp tiền vệ để biến Anh thành hệ thống 4-5-1 hoặc 4-4-1-1.

Trong khi đó, ở các trận Anh chơi với bộ tứ vệ, khi kiểm soát bóng, 2 trung vệ của họ dâng cao, chơi gần Declan Rice và tạo ra bộ 3 trung vệ phía sau dàn Shaw – Mount – Phillips – Walker. Như vậy, có một thực tế rất rõ, chơi với sơ đồ nào, Tam sư vẫn sẽ quay về hệ thống 3 trung vệ khi họ kiểm soát bóng.

Mọi lựa chọn của HLV Southgate đều đem đến hiệu quả. Ảnh: Reuters.

Trước Italy, Anh sẽ vẫn duy trì lối chơi này, bởi nó tạo cho họ khả năng luân chuyển bóng tốt hơn ở tuyến dưới và mở cơ hội để Luke Shaw và Walker dâng lên như một biên thủ (wing back) có thể tham gia hỗ trợ tấn công đắc lực. Southgate chắc chắn sẽ không thay đổi bộ tứ vệ xuất phát của mình là Shaw – Maguire – Stones – Walker, bởi họ đang vận hành quá tốt và chẳng có lý gì để xáo trộn họ cả.

Nhưng có thể, trước áp lực pressing cực tốt của Italy và khả năng tạo sức ép từ phía sau lưng hàng tiền vệ khá hiệu quả của Insigne, Berardi, Immobile, ông Southgate sẽ sử dụng Henderson thay Declan Rice. Henderson cầm bóng tốt hơn Rice, có khả năng chuyền bóng cũng sắc hơn Rice và cơ bản, Henderson được thử nghiệm chơi trung vệ ở Liverpool mùa rồi khá nhiều, nên anh dễ dàng khi phối hợp với Stones và Maguire ở vai một trung vệ lúc Anh kiểm soát bóng.

Vị trí còn lại của Phillips chắc cũng sẽ không có thay đổi gì, bởi một thế trận hứa hẹn tranh chấp quyết liệt ở cường độ cao, tốc độ cao, Southgate sẽ cần một người xông xáo, hoạt động rộng như cầu thủ của Leeds. Vị trí còn lại, Mount hay ai khác mới là câu hỏi lớn, bởi Southgate sẽ rất muốn một người vừa có khả năng tổ chức tấn công, nhưng lại vừa có những kỹ năng tranh chấp của một tiền vệ trung tâm. Và nếu không dùng Mount bên cạnh Phillips, rất có thể Southgate sẽ tận dụng Grealish, người phù hợp nhất ở cả cách chơi, kỹ thuật lẫn thể hình.

Nếu đúng như dự đoán này, khi Anh phòng ngự, họ sẽ có một hàng tiền vệ gồm Henderson – Phillips – Grealish chơi ngay phía trên tứ vệ Shaw – Maguire – Stones – Walker. Hai lớp này có thể tạo các khối phong tỏa tốt các cầu thủ cầm bóng của Italy. Nhưng vấn đề đặt ra là không lẽ Southgate sẽ phải hy sinh Mason Mount, một người đang chơi rất tốt?

Trả lời câu hỏi này, có lẽ nên dự đoán hàng công.

Đưa Mason Mount lên hàng công?

Hàng công của Anh chắc chắn không thể bỏ 2 cái tên Sterling và Kane. Sterling đã và đang chứng minh anh là ngòi nổ tạo ra nhiều cơ hội cho tuyển Anh trong tấn công, trong khi Kane là đội trưởng, với những hưng phấn rất cao sau khi đã ghi bàn ở hai trận vừa rồi. Và bản thân Kane cũng đang hoạt động cực hiệu dụng như một tiền đạo toàn diện (complete forward) khi anh thực hiện tốt cả vai trò áp sát, tham gia pressing, làm bóng và săn bàn.

Và thực tế, nhìn vào những gì Anh đã làm, chúng ta thấy rõ khi đối thủ chơi hưng phấn, Anh có xu hướng chơi phản công rất sắc nhờ vào tốc độ và sự khéo léo của cặp Kane – Sterling. Trước Italy, nếu Anh chấp nhận chơi phản công, họ cũng chỉ cần Sterling và Kane là đủ khiến hàng thủ của Italy phải vất vả. Ở điểm này, Southgate hoàn toàn có thể tham khảo pha đánh lý tưởng mà Olmo và Morata của Tây Ban Nha đã làm trước vòng vây của hàng thủ Italy ở bán kết.

Mount có thể là giải pháp trên hàng công. Ảnh: Reuters.

Khi chỉ cần Sterling và Kane cho mặt trận phản công là đủ, giải pháp của Southgate có vẻ đã bộc lộ. Đó chính là đưa Mason Mount lên hàng công trong sơ đồ xuất phát, như một tiền đạo cánh trái. Mason Mount có khả năng tạo đột biến rất lớn khi tấn công, nhưng cũng là một cầu thủ đậm chất Anh trong tranh chấp. Sử dụng Mason Mount ở vị trí này, Southgate có thể khiến Anh co – giãn cực tốt trong việc linh hoạt chuyển đổi từ tấn công sang phòng ngự và ngược lại.

Khi Anh kiểm soát bóng, họ có thể chơi với sơ đồ thực chiến là 3-4-2-1 với lần lượt từng tuyến là Maguire – Henderson – Stones; Shaw – Grealish – Phillips – Walker; Mason Mount – Sterling và Kane ở trên cùng.

Mason Mount chơi có xu hướng bám biên rồi từ đó cắt vào nội biên và xâm nhập khu mặt tiền 16,5 m đối thủ (zone 14). Nếu vận hành như thế này, Anh sẽ rất đều sức mạnh ở cả biên lẫn ở trung lộ và đủ khả năng tạo ra nhiều bất ngờ.

Khi Anh không có bóng, buộc phải phòng ngự và tổ chức pressing, họ lại có thể trở về với sơ đồ 4-4-1-1 với các tuyến lần lượt là Shaw – Maguire – Stones – Walker; Henderson – Phillips – Grealish – Mount; và Kane, Sterling đeo bám ở trên. Lối tổ chức này quen thuộc với Anh và có sự cân bằng. Thêm vào đó, nó giúp Anh luôn có từ 4 đến 5 nhân sự ở trung tuyến để đương đầu với bộ 3 Verratti – Jorginho – Barella của Italy.

Sự sắp xếp này còn tạo cho Anh thêm một lợi ích là nếu Grealish và Mount có những hoán đổi vị trí nhịp nhàng, họ hoàn toàn có thể tạo ra những xáo trộn cho phòng ngự Italy khi Anh triển khai tấn công. Hơn nữa, với khả năng của Shaw và Walker, áp lực nếu được Anh tạo đủ sẽ khiến Italy mất đi sức mạnh mà họ vẫn duy trì được từ đầu giải: sức mạnh tấn công biên.

Tất nhiên, đó chỉ là phỏng đoán chủ quan. Ông Southgate vẫn còn những lá bài như Bellingham, Sancho, Saka, Foden để tính toán. Song, chúng ta xét những gì các cái tên ấy đã thể hiện, rõ ràng Grealish và Mount sẽ nổi trội hơn nếu Southgate xác định tầm quan trọng của cuộc chiến ở trung lộ.

Còn lựa chọn cuối cùng của Southgate là như thế nào, phải khi bóng lăn chúng ta mới có thể biết rõ. Nhưng Southgate chắc cũng luôn nhớ Italy là đội bóng ứng biến tốt thế nào. Họ có thể ứng biến nhanh với tình thế khó, như họ đã làm trước Tây Ban Nha. Vì thế, toan tính sơ đồ xuất phát chỉ là nước cờ đầu tiên mà thôi. Ở chung kết, Southgate cần nhiều hơn một nước mở ván cờ đơn thuần.