Từ vụ án Minh Béo tới chuyện dùng quyền đoạt tình dục

Chuyên gia xã hội học Vũ Đức Vượng nhận định vụ án Minh Béo là một trường hợp điển hình kẻ có trong tay quyền lực thường lạm dụng lợi thế đó để đoạt tình dục.

Nghệ sĩ hài Minh Béo

Nhân vụ Minh Béo bị bắt và truy tố tại Mỹ về tội ấu dâm, Zing.vn có buổi trò truyện với thầy Vũ Đức Vượng, giảng viên Xã hội học và Chính trị học ở California. Theo ông, tình dục khi bị lạm dụng và biến tướng lại trở thành những chửi bới, châm chọc, lạm dụng, hoặc có khi còn trở thành một loại “vũ khí chiến tranh” nữa.

- Ông có thể giải thích thêm về điều này?

- Những hành động tình dục (sex acts), nếu không biểu hiện tình yêu, thì có khi trở thành những câu chửi bới thậm tệ, gần như là ở bất cứ nước nào, văn hóa nào. Chúng ăn sâu vào trong ngôn ngữ đến nỗi có nhiều người không thể không chen những câu chửi thề này trong câu chuyện bình thường.

Tiếp đến, sex và sex acts cũng trở thành những hình ảnh hay động thái để nhiều người trong chúng ta dùng để vui cười, châm chọc, so sánh, hay đánh võ miệng với nhau. Phần này thì rất giàu trong kho tàng văn hóa các nước. Ở Việt Nam, nó được thể hiện qua những chuyện tiếu lâm, các câu ca dao vừa thanh vừa tục, các vở tuồng…

Ở Mỹ đang diễn ra cuộc tranh cử chức tổng thống. Ứng cử viên Đảng Cộng Hòa, Marco Rubio, đã lớn tiếng chế giễu ông Donald Trump – cũng đang tranh cử – là bàn tay ông này “nhỏ” (ngụ ý – theo văn hóa Mỹ – là “của quý” ông Trump chắc cũng nhỏ). Tranh cử chức vụ quyền lực nhất hành tinh mà còn chửi nhau như thế.

Nguy hiểm hơn nữa, có những đạo quân dùng hiếp dâm như một vũ khí để khủng bố hay thống trị đối phương, như nhóm Boko Haram hay ISIS chẳng hạn. Rồi cũng có những đế quốc dùng chính sách đồng hóa (bắt người bản địa kết hôn hoặc mang bầu với quân đô hộ) để làm phai mờ dân tộc tính của kẻ thua trận.

Hình ảnh Minh Béo được chụp qua màn hình trong phiên tòa luận tội hôm 16/4 (theo giờ Việt Nam). Ảnh: Ngọc Lan

- Có phải là đa số con người ai cũng ham muốn tình dục, và nếu có chút quyền thì họ sẽ dễ lạm dụng quyền để đạt được tình dục?

- Tôi nghĩ cho đến thời điểm này, xã hội loài người đang hành xử như thế. Không biết 1.000 năm nữa trong tương lai, chúng ta có tiến hơn về mặt này không, nhưng hiện chúng ta vẫn còn bị lệ thuộc nặng vào tình dục và quyền lực.

Không cần phải đi xa lắm, chỉ nhìn vào thế kỷ 20, các tổng thống Mỹ, chẳng hạn Bill Clinton và Monica Lewinsky thì ai cũng đã rõ. Trước đó, tổng thống Johnson, Eisenhower, Roosevelt và Kennedy, đều có vợ và có tình nhân. Ngay cả những ông chỉ mới tranh cử cũng đã lạm dụng chút quyền để đạt tình như John Edwards hay Gary Hart.

Lĩnh vực thứ hai là tôn giáo. Từ gần 20 năm nay, nước Mỹ sôi động vì hàng trăm người theo đạo Công giáo đã đứng lên tố cáo các linh mục xâm phạm tình dục họ khi họ còn trẻ, đồng thời cáo buộc các giám mục hoặc hồng y đã che chở những kẻ vi phạm tình dục này.

Nhưng không phải chỉ có các linh mục công giáo, mà bất cứ đạo nào cũng có những phần tử trong hàng giáo phẩm đã lợi dụng tư cách hướng dẫn con chiên để vi phạm tình dục với phụ nữ hay trẻ em. Bộ phim Spotlight vừa được giải OscarPhim hay nhất hồi đầu năm đã kể lại câu chuyện thật này tại giáo phận Boston.

Sang lĩnh vực văn hóa, văn nghệ thì sự lạm dụng quyền để đạt sex còn nhiều và dễ hơn nữa. Thử hỏi biết bao nhiêu cô gái muốn vào nghề đóng phim, diễn kịch đã phải qua màn “phỏng vấn trên giường” với các đạo diễn, nhà sản xuất để may ra được một vai diễn?

Rồi đến lượt những tài tử có danh, có quyền cũng lạm dụng vị trí, quyền lực ngôi sao của họ để tống tình những kẻ dưới.

Từ mấy chục năm nay, Bill Cosby là một danh hài nổi tiếng ở Mỹ, không những thành công về sự nghiệp mà còn được đa số trọng vọng như một mẫu người tốt của xã hội. Cho đến gần đây, hàng chục phụ nữ đã đứng lên tố cáo ông lúc còn trẻ đã bỏ thuốc mê rồi làm chuyện đồi bại với họ. Sự nghiệp ông kể như mất hết.

Còn bao nhiêu người danh tiếng khác như ông Cosby, cũng lợi dụng quyền để xâm phạm tình dục những người trẻ, nhưng may mắn hơn chưa bị phanh phui ra?

Danh hài Mỹ Bill Cosby bị nhiều phụ nữ tố cáo xâm hại tình dục Ảnh: People

- Vậy theo ông, diễn viên Minh Béo nếu bị kết tội thì có nằm trong nhóm lợi dụng quyền lực để đoạt tình dục không?

- Tôi nghĩ vậy, dựa trên những gì đọc được trên báo chí. Theo như tôi hiểu, đã có hơn một lần các bạn mới vào nghề ở Việt Nam đã tố cáo Minh Béo lạm dụng tình dục, nhưng anh này không bị điều tra hay truy tố ra tòa.

Còn một khía cạnh nữa về vụ Minh Béo khác với đa số những vụ lạm dụng quyền để đạt tình đó là ấu dâm. Xã hội nào cũng cần bao bọc, chăm sóc và bảo vệ trẻ con kỹ lưỡng hơn người đã trưởng thành.

Vì thế, ở đâu chúng ta cũng coi những hành vi có hại cho trẻ con là không chấp nhận được – từ việc đánh hay làm nhục chính con mình nơi công cộng, hay thầy cô hành hạ học sinh, bệnh viện thiếu công tâm với trẻ em…

Cho đến môi trường sống không lành mạnh, hoặc những gương xấu từ người lớn, chúng ta thường thấy phản cảm hơn nhiều.

Ở Mỹ, có ít nhất 3 vụ bê bối gây xôn xao dư luận, ngoài những vụ trong lĩnh vực tôn giáo. Đó là vụ Pee Wee Herman (tên thật là Paul Reubens), một tài tử nổi tiếng bị bắt hồi năm 1991 về tội thủ dâm trong một rạp hát loại X-rated.

Năm ngoái, Jared Fogle, người chào hàng nổi tiếng của tập đoàn Subway Sandwich từ nhiều năm, đã bị bắt và nhận hai tội ấu dâm và lưu hành phim ảnh ấu dâm. Anh mất việc ở Subway, phải trả tiền cho các nạn nhân và còn đang ngồi tù.

Mới đây, cựu Chủ tịch Hạ viện Mỹ, Dennis Hastert, cũng vừa nhận tội lạm dung tình dục ít nhất bốn nam sinh khi ông ta làm huấn luyện viên môn đô vật tại một trường trung học, trước khi bước vào nghề chính trị.

Theo thầy Vượng, Minh Béo cũng là một trường hợp lợi dụng quyền để đạt tình. Ảnh: Duy England

- Ông dự đoán thế nào về trường hợp của Minh Béo?

- Luật hình sự ở Mỹ tương đối minh bạch và thủ tục khá trong sáng. Nhưng luật sư nào cũng thừa nhận là mỗi vụ mỗi khác, tùy vào nhiều yếu tố. Chẳng hạn như có luật sư bào chữa giỏi, bồi thẩm đoàn nhẹ tay hay công tố viện khù khờ, hay có những bằng chứng gỡ tội… nên khó mà thẩm định ngay từ đầu được.

Một vụ án đình đám ở Cali cách đây khoảng 20 năm là vụ O.J Simpson bị tố cáo giết vợ và người bạn trai của vợ. Đa số theo dõi vụ này đều kết luận là chàng này có tội, nhưng vì nhóm luật sư bào chữa anh ta cừ khôi hơn, qua mặt được công tố, và bồi thẩm đoàn quyết định cho anh ta trắng án về hình sự.

- Vậy ông có kết luận gì về giao điểm giữa tình dục và quyền lực?

- Tình dục giúp chúng ta tồn tại và đem lại hương vị cho cuộc sống. Quyền lực là yếu tố phải có để duy trì một xã hội trật tự, công bằng. Con người cần cả hai. Nhưng cái trớ trêu, cũng như thảm họa, là hai yếu tố này không đi cùng với nhau được. Chúng như nước và dầu vậy. Trong khi nhân loại chưa đạt được mức tiến bộ đủ để tách rời hai động lực này.

Theo Zing