Trường mầm non: “Chiều” phụ huynh, ép trẻ nhỏ

Đối với người giáo viên mầm non, không phải phụ huynh mà đứa trẻ mới là ưu tiên số 1. Việc chạy theo làm hài lòng phụ huynh trở thành áp lực và lâu dần, làm tha hóa hành vi, cách ứng xử của cô giáo – bà Nguyễn Thị Tú Anh, hiệu trưởng trường mầm non Thăng Long Kidmart chia sẻ.

Bà Nguyễn Thị Tú Anh, Hiệu trưởng trường mầm non Thăng Long Kidsmart: Không phải phụ huynh mà đứa trẻ mới là số 1

Những ngày vừa qua, dư luận đã gần như “sôi sục” trước vụ 2 bảo mẫu trường mầm non Phương Anh dùng những hành động hết sức thô bạo để đối xử với trẻ. Tuy nhiên, có một điều đáng chú ý là trong rất nhiều vụ bạo hành trẻ mầm non thì nguyên nhân đều đến từ việc ép trẻ ăn. Tại sao lại có chuyện như vậy?

Vnmedia đã có cuộc trao đổi với bà Nguyễn Thị Tú Anh, hiệu trưởng trường mầm non Thăng Long Kidsmart (Từ Liêm, Hà Nội), một ngôi trường được cho là “hậu duệ” của trường mầm non thực nghiệm Hoa Thủy Tiên.

- Khi những vụ việc bạo hành trẻ mầm non được đăng tải trên các phương tiện thông tin đại chúng, bà có cảm giác như thế nào?

Đứng dưới góc độ của một người mẹ, tôi cảm thấy rất đau xót, khó cầm lòng được trước các hình ảnh đó. Còn đứng dưới góc độ là một người làm nghề, tôi cảm thấy chạnh lòng và nói thật, thấy rất xấu hổ cho những người mang danh giáo viên mầm non mà lại có cách hành xử thô bạo như vậy, trong khi ngành này luôn cần phải nâng niu, chăm sóc trẻ.

Với phản ứng gay gắt của phụ huynh và xã hội, tôi cho rằng đó là điều đương nhiên. Tôi cũng đồng tình đưa những vụ việc như vậy ra trước công luận để kịp thời có những nắn chỉnh cần thiết.

- Là một người từng nhiều năm là giáo viên của trường mầm non thực nghiệm Hoa Thủy Tiên, một ngôi trường công vốn là niềm mơ ước của nhiều bà mẹ tại Hà Nội, và giờ là hiệu trưởng của một trường tư thực, với những kinh nghiệm của mình, bà cho rằng đâu là nguyên nhân dẫn đến những hiện tượng bạo hành trẻ như vậy?

Theo tôi, nguyên nhân đầu tiên là do nhận thức. Nhận thức của những người giáo viên đó có vấn đề về nghề mầm non. Bản thân họ không có nhận thức đúng là khi chăm sóc trẻ thì cần phải như thế nào, là một cô giáo thì mình phải làm gì, phải giữ cái gì và phải phát triển điều gì, loại bỏ điều gì…

Thứ 2 là đạo đức cá nhân, có thể một phần do bản tính cá nhân họ quen cách hành xử thô bạo và tàn nhẫn, coi thường đứa trẻ, không những không nâng niu khi đứa trẻ còn non nớt cần được chăm sóc, bảo vệ mà ngược lại, lấy sức mạnh cá nhân để đè lên sự non nót của trẻ, lấn át trẻ và bạo hành trẻ.

Thứ ba là do cách quản lý, kiểm tra và đánh giá của nhà trường. Có thể cơ sở giáo dục áp đặt một tiêu chí nào đó lên cô giáo. Ví dụ, các con phải ăn hết suất, hàng tháng các con phải lên cân, không được bỏ bữa, không được bỏ qua bất kể một thứ gì trong bữa ăn. Họ yêu cầu giáo viên làm điều đó bất kể tâm lý, thái độ, sức khỏe của đứa trẻ như thế nào… họ chỉ quan tâm trẻ phải lên cân, phải ăn hết suất. Khi họ đặt ra tiêu chí như vậy thì việc kiểm tra, đánh giá chất lượng giáo viên cũng dựa trên tiêu chí đó. Đây là một áp lực dần dần ảnh hưởng đến hành vi của cô giáo với đứa trẻ.

Thứ tư, và rất quan trọng, đó là áp lực từ phía phụ huynh. Hàng ngày, điều quan tâm đầu tiên của phụ huynh là hôm nay con ăn uống thế nào, có ăn hết suất không, tại sao nôn trớ, món ăn thế nào… đó là những áp lực thật sự. Đặc biệt là ở các trường tư, phụ huynh thường cho rằng mình là thượng đế, là số một, được quyền đòi hỏi cô giáo và nhà trường khiến nhà trường phải chạy theo yêu cầu của phụ huynh… dần dần làm tha hóa hành vi, hành xử của cô giáo.

Theo tôi, đây là một bài học lớn cho cả ngành mầm non và cho từng cá nhân.

Việc chạy theo đáp ứng đòi hỏi của phụ huynh lâu dài sẽ làm tha hóa hành vi, cách ứng xử của giáo viên mầm non

- Với những nguyên nhân đã phân tích ở trên, theo bà, cần phải làm gì để ngăn chặn, xử lý những vụ bạo hành đối với trẻ mầm non?

Xử lý nghiêm là điều cần thiết để răn đe, nhưng không phải đợi những sự vụ, hiện tượng xảy ra mới chạy theo xử lý. Mấu chốt quan trọng nhất để làm nghề là làm những gì tốt nhất cho đứa trẻ. Nghe thì có vẻ sáo rỗng nhưng thực sự đó là rất điều quan trọng. Khi mình biết điều gì là tốt nhất cho đứa trẻ, mình sẽ đặt ra đường hướng và xoay vần theo. Điều quan trọng nhất cần phải nhớ, đó là phụ huynh không phải là số một mà đứa trẻ mới là số một. Từ cách nhìn đó, mọi thứ sẽ vận hành theo. Với nhà trường, trong cách quản lý giáo viên cũng phải theo hướng đó.

Về nhận thức và đạo đức của giáo viên, ngay từ lúc tuyển đã phải rõ ràng. Bằng cấp là điều kiện cần ( Trường Thăng Long Kidsmart yêu cầu từ cao đẳng trở lên), bởi được đào tạo chính quy thì giáo viên sẽ có cả lý thuyết và thực hành, đủ thời lượn, đủ kiến thức để các cô có thể tự tin bước vào nghề, tiếp thu những cái hay, cái mới. Tuy nhiên, khi mới ra trường, giáo viên vẫn còn rất non nớt, chưa hề có kinh nghiệm thực tế. Vì vậy, điều kiện đủ quyết định là giáo viên đó phải yêu trẻ, yêu trẻ thì mới yêu nghề bởi đối tượng quan trọng của nghề mầm non chính là những đứa trẻ.

Tôi có thể lấy ví dụ như thế này: tôi đã từng được nghe những cô giáo đã làm việc qua nhiều trường khác, khi về đây đã tâm sự rất thật: “ở đây, mỗi một buổi sáng thức dậy, em cảm thấy phấn chấn, muốn đi làm, muốn gặp các con để những gì tối qua em nghĩ rằng sẽ làm gì cho các con thì hôm nay sẽ được thực hiện.” Khi giáo viên có cảm giác như vậy thì có nghĩa là nhà trường đã đi đúng hướng và những giáo viên như vậy rất đáng trân trọng.

- Nhưng chúng ta phần lớn thường nghe thấy sự phàn nàn từ các giáo viên rằng họ vất vả quá, bị áp lực nhiều quá mỗi khi có vụ việc nghiêm trọng xảy ra?

Tiêu chí của nhiều trường mầm non, đặc biệt là các trường công lập, quan tâm đến kết quả nhiều quá. Ngay cả hoạt động dạy, họ cũng chỉ quan tâm xem kết quả như thế nào: ví dụ cháu hát được bao nhiêu bài, cháu vẽ có đẹp không, con về làm được những gì… nhưng họ không quan tâm đến quá trình, xem con đã cố gắng như thế nào, trong lúc làm điều đó con có vui hay không, thậm chí một bức tranh còn dang dở nhưng đứa trẻ hạnh phúc với điều đó và ngày mai, ngày kia, trẻ có thể lại làm tiếp. Quan trọng nhất là đứa trẻ phải cảm thấy vui vẻ, hồ hởi khi được làm điều đó, Đây phải là tiêu chí đánh giá.

Muốn trẻ đói, ăn ngon thì phải tổ chức nhiều hoạt động cho trẻ – một hoạt động tại trường mầm non thực nghiệm Hoa Thủy Tiên

Ở trường Thăng Long Kidsmart, khi dự giờ, chúng tôi không đánh giá xem cô giáo đó dạy có hay không, có nói được những lời hoa mỹ không mà quan trọng, chúng tôi quan sát ánh mắt của trẻ, xem nó có rạng rỡ không, trẻ có ồ, à… với cô khi cô giảng dạy, hướng dẫn hay không, sự giao tiếp giữa cô và trò có gần gũi như những người bạn hay không… Chúng tôi nhìn vào đứa trẻ để đánh giá sự thành công của cô giáo.

Tuy nhiên, cần phải nói là không bao giờ tròn trịa được với một đứa trẻ, không thể yêu cầu một đứa trẻ làm được những điều hoàn hảo như người lớn. Điều quan trọng là thấy được các cô đã đem lại những điều mà trẻ thích thú. Đó là tiêu chí.

Trong giờ ăn, quan điểm của lãnh đạo trường là không để các cô bị áp lực. Các cô cần động viên để các con ăn hết suất vì các con cần năng lượng để hoạt động, nhưng để các con ăn

“Đứa trẻ từ khi sinh ra,. vừa lọt lòng mẹ đã biết khóc khi đói, vậy không lẽ trẻ em Việt Nam càng lớn càng… ngốc đi hay sao mà cứ phải ép ăn?” - cô Tú Anh kể lại lời của một chuyên gia giáo dục nước ngoài khi đến thăm các trường mầm non ở Việt Nam.

được hết suất thì các con phải có nhu cầu, để có nhu cầu thì các con phải đói, và các cô phải tổ chức hoạt động cho các con liên tục để tiêu hết năng lượng thì các con mới đói. Khi đó, cô đưa ra thức ăn thơm ngào ngạt, bắt mắt… nhiều món mới… rất nhiều yếu tố kích thích các con.

Nhiều sự vụ xảy ra có nguyên nhân từ việc trẻ không muốn ăn nhưng vẫn ép, bắt ăn bằng được, bằng mọi giá, khiến cho tâm lý của các cô bị căng thẳng.

Điều quan trọng là phải phối hợp với phụ huynh. Nhiều phụ huynh yêu cầu cô bằng mọi cách phải cho trẻ ăn hết, nhưng nhiều phụ huynh khác quan tâm hơn đến tâm lý của con khi đến trường, rằng con có vui không, có chơi với ai, cô dạy con bài gì… hoặc chỉ một câu hỏi chung chung là: hôm nay con thế nào?

- Những điều này có được đào tạo ở các trường sư phạm mầm non không, thừa bà?

Đây là những kinh nghiệm thực tế và phải bằng trải nghiệm. Mỗi cô giáo phải bằng trải nghiệm và nhận thức cá nhân. Ở trong các trường sư phạm mẫu giáo thường chỉ thiên về phương pháp, ví dụ như phương pháp giảng dạy, phương pháp chăm sóc… Mặc dù các trường sư phạm mầm non trang bị tương đối đầy đủ kiến thức về đứa trẻ, nhưng những vấn đề về tâm lý chỉ mang tính lý thuyết như: trẻ 1 tuổi thì thế nào, 2 tuổi thì thế nào, rồi khủng hoảng tuổi lên 3… Các kiến thức thì không thiếu, nhưng quan trọng là thiếu góc nhìn thực tế đưa vào trường. Ví dụ như đứa trẻ khi buồn chán, ốm yếu, nũng nịu… thì ảnh hưởng đến tiếp nhận như ăn uống, giao tiếp, hoạt động… như thế nào, điều này còn thiếu và chưa được đặt đúng tầm quan trọng. Việc ứng xử với tâm lý đó, trong nhà trường gọi là xử lý tình huống sư phạm, nhưng từ lý thuyết đến thực tế là cả một vấn đề.

- Cả nước chỉ có một số trường sư phạm mẫu giáo, do vậy, đầu ra của các trường này cũng chính là đầu vào của các trường mầm non. Ngoài ra, quá trình chăm sóc trẻ ai cũng sẽ có những trải nghiệm. Tuy nhiên, trên thực tế là có những trường tốt khiến phụ huynh tin tưởng tìm mọi cách để đưa con vào học, mà chắc chắn không phải vì một vài giáo viên tốt. Vậy điều gì tạo nên những sự khác biệt đó?

Môi trường làm việc của các cô giáo là rất quan trọng. Nếu được trả lương quá thấp, giáo viên làm sao có thể tận tụy, cống hiến hết mình, sáng hôm trưa tối tâm huyết với nghề, yên tâm với công việc. Nhưng quan trọng không kém là một một môi trường mang tính chất chia sẻ, đồng cảm, luôn luôn đứng bên cạnh các cô tháo gỡ những khó khăn, giải quyết thấu đáo… Nếu được như vậy thì sẽ không bao giờ để các cô đi quá xa, lạc hướng. Giáo viên phải được dẫn hướng, được điều chỉnh, biết được cái gì là đúng… Môi trường tốt còn là quanh mình không đồng nghiệp nào làm như thế thì mình cũng sẽ không làm. Nếu mình làm thì sẽ bị thanh lọc, tẩy chay. Điều này phụ thuộc vào cách quản lý của ban giám hiệu.

Nếu mới bước ra khỏi trường Đại học hay cao đẳng mà người giáo viên đó được sống trong một môi trường trong sáng, lành mạnh, đúng nghĩa theo hướng “trẻ là số 1″ thì đó là một sự may mắn cho người giáo viên đó và cho cả những đứa trẻ mà cô ấy sẽ chăm sóc.

Với trường công, với mức lương chưa cao, nhưng nếu một nhà quản lý thực sự có tâm với những đứa trẻ, thực sự quản lý theo quan điểm coi đứa trẻ là số 1 thì họ vẫn có thể cải thiện được tình hình, từ nhận thức, đạo đức của giáo viên cho đến cách hành xử.

Nhiều khi, người quản lý chỉ cần tặc lưỡi, nghĩ rằng không việc gì phải ôm việc vào. Hơn nữa, trường công thì đã quá tải, có nhiều trẻ nữa thì cũng không đáp ứng được. Thậm chí họ còn không mong muốn có thêm trẻ, mà chỉ vì áp lực từ trên xuống nên phải nhận… Có rất nhiều vấn đề, nhưng quản lý quyết định rất nhiều trong việc đảm bảo ứng xử của các cô giáo với các con. Cách mình nhìn nhận vấn đề, cách xử lý tình huống, những đòi hỏi đối với giáo viên… có thể trở thành một sự định hướng.

Tuệ Khanh

Theo_VnMedia