Trước cảnh báo trừng phạt của Tổng thống Trump, Mexico cam kết cấp nước ngay cho Mỹ

Mexico khẳng định sẽ tạo điều kiện cấp nước ngay lập tức cho nông dân ở Texas (Mỹ), trong bối cảnh Tổng thống Donald Trump cảnh báo Mexico bằng các lệnh trừng phạt và thuế quan do xích mích về chia sẻ nguồn nước giữa hai bên.

Tổng thống Mỹ Donald Trump (trái) và người đồng cấp Mexico Claudia Sheinbaum . Ảnh: THX/TTXVN

Theo hiệp ước ký kết năm 1944 giữa Mỹ và Mexico, cứ sau 5 năm, Mexico phải chuyển 2 tỷ m3 nước từ sông Rio Grande đến Texas thông qua mạng lưới các đập và hồ chứa được kết nối với nhau. Đổi lại, Mỹ chuyển 1,85 tỷ m3 nước từ sông Colorado đến Mexico mỗi năm.

Chu kỳ 5 năm hiện tại kết thúc vào tháng 10/2025, nhưng theo dữ liệu từ Ủy ban Biên giới và nước quốc tế, Mexico đã gửi chưa đến 30% lượng nước theo thỏa thuận.

Ngày 10/4, trên mạng xã hội Truth Social, ông Trump viết: “Mexico nợ Texas 1,6 tỷ m3 nước… Họ đang vi phạm nghĩa vụ theo Hiệp ước”. Ông cũng cảnh báo sẽ tiếp tục tăng thuế quan với Mexico, thậm chí có thể áp dụng trừng phạt, cho đến khi Mexico tôn trọng Hiệp ước và cung cấp cho Texas nguồn nước mà họ nợ.

Trước đó, phía Mexico cho biết đợt hạn hán lịch sử do biến đổi khí hậu khiến nước này không thể thực hiện được các cam kết về nước. Kịch bản này vốn cũng được hiệp ước tính tới và có điều khoản cho phép gia hạn nợ nước sang chu kỳ 5 năm tiếp theo.

The Hill (Mỹ) ngày 11/4 dẫn thông báo của Tổng thống Mexico Claudia Sheinbaum với báo giới nêu bật: “Đối với người nông dân Texas đang yêu cầu cấp nước, sẽ có đợt cung cấp ngay lập tức một lượng nhất định, tính bằng hàng triệu mét khối, tùy theo mức nước sẵn có tại sông Rio Grande”.

Ngoài ra, bà Sheinbaum cũng lưu ý rằng Mexico đã gửi một đề xuất với mục tiêu tìm ra giải pháp có lợi cho cả hai bên.

Vào cuối tháng 3, Mỹ chối yêu cầu của Mexico về việc chuyển nước từ sông Colorado đến Tijuana. Đây là lần đầu tiên Mỹ nói không kể từ khi hiệp ước được ký kết cách đây hơn 80 năm. Bộ Ngoại giao Mỹ chỉ ra lý do là Mexico không giữ lời hứa của mình.

Bộ Ngoại giao Mỹ khi đó nhận định: “Việc Mexico liên tục không thực hiện đầy đủ việc giao nước theo hiệp ước năm 1944 đang tàn phá nền nông nghiệp Mỹ, đặc biệt là đối với những người nông dân ở thung lũng sông Rio Grande”.