Trung Quốc xả hàng tỉ mét khối nước, mực nước sông Mê Kông cao bất thường
Từ ngày 1.3, việc xả nước ở Trung Quốc đã làm tăng mực nước sông ở Thái Lan hơn 1,5 m.
Bản tin hằng tuần theo dõi mực nước và hoạt động của các đập thủy điện trên dòng sông Mê Kông của dự án MDM (Mekong Dam Monitoring) thuộc Trung tâm Stimpson và Eyes on Earth, cho biết: Tuần từ ngày 7 – 13.3, có 16 trong số 45 con đập được giám sát đã xả nước. Đáng chú ý, riêng đập Nọa Trác Độ và Tiểu Loan đã xả tổng cộng 2 tỉ mét khối nước trong khi các tuần trước đó chưa vượt quá con số 1 tỉ mét khối. “Từ nay đến hết tháng 6, các con đập trên thượng nguồn sông Mê Kông có thể sẽ xả lượng nước bằng tuần rồi thậm chí có thể lớn hơn. Điều này sẽ làm tăng mực nước sông ở hạ lưu một cách bất thường”, báo cáo dự báo.
Theo dự báo đây là đợt xâm nhập mặn sâu theo triều cuối cùng trong năm đối với khu vực cửa sông Cửu Long. Ảnh XUÂN PHÚC
Theo tính toán của mô hình dòng chảy tự nhiên của Eyes on Earth, các con đập xả nước đã làm mực nước sông dâng cao hơn so với dòng chảy tự nhiên. Cụ thể, tại trạm đo Chiang Saen (Thái Lan) đã ghi nhận lượng nước cao vượt mức là 62% và tại Viêng Chăn (Lào) ghi nhận lượng nước vượt mức tới 15%. Tỷ lệ dòng chảy nhân tạo cao vượt mức sẽ tiếp tục tăng trong thời gian tới.
MDM phân tích: Nhiệt độ cao ở vùng thượng nguồn đang làm cho băng tuyết tan chảy sớm hơn bình thường, cung cấp nhiều nước hơn cho hệ thống sông ở Trung Quốc. Điều này có thể là nguyên nhân của việc gia tăng dung tích các hồ chứa ở các con đập phía đầu nguồn trong bậc thang thủy điện ở Trung Quốc tuần rồi. Một số nơi ở miền bắc Lào và đông bắc Thái Lan ẩm ướt hơn mức trung bình. Nhiều nơi ở Biển Hồ và Đồng bằng sông Cửu Long cũng trong tình trạng tương tự, có thể do việc xả nước từ các con đập thượng nguồn khiến mực nước sông Mê Kông và Biển Hồ cao bất thường. Chẳng hạn, trạm đo ở điểm đầu nguồn Biển Hồ dự báo mực nước sông cao hơn 0,5 m so với độ cao trung bình của 100 năm qua.
Video đang HOT
Biểu đồ này của MRC phản ánh sự gia tăng bất thường của mực nước ở Chiang Saen (Thái Lan). Biểu đồ cũng cho thấy mực nước cao bất thường thế nào trong mùa khô này (đường màu xanh) so với mực nước trung bình trong thời gian dài (đường màu đỏ). Ảnh MDM
Theo dự báo của Trung tâm Khí tượng thủy văn Quốc gia, mực nước cao nhất tuần trên sông Tiền tại Tân Châu là 1,45 m; trên sông Hậu tại Châu Đốc 1,60 m, ở mức cao hơn cùng kỳ từ 0,25 – 0,40 m. Hiện nay, đang vào đợt triều cường cao (rằm tháng 2 âm lịch), đợt xâm nhập mặn cao ở cửa sông Cửu Long khả năng tập trung từ ngày 17 – 22.3. Dự báo đây là đợt xâm nhập mặn sâu theo triều cuối cùng trong năm đối với khu vực cửa sông Cửu Long. Đối với các sông Vàm Cỏ và sông Cái Lớn sẽ còn 2 đợt xâm nhập mặn sâu theo triều từ ngày 29.3 – 3.4 và từ ngày 15 – 18.4.
Sẽ đảo lộn mùa khô thành 'mùa nước nổi' ở ĐBSCL
Mùa khô hạn ở ĐBSCL sẽ thành mùa nước nổi và ngược lại khi các đập thủy điện trên dòng chính Mê Kông ở Trung Quốc chuẩn bị đi vào hoạt động trong vài tuần tới.
Đây là nhận định chung của các chuyên gia tại Hội thảo trực tuyến "Nước ở đâu: mùa khô Mê Kông 2022", do Trung tâm Stimson tổ chức (trực tuyến) với sự hỗ trợ của Bộ Ngoại giao Mỹ, ngày 15.2.
Đảo ngược quy luật tự nhiên
Ông Alan Basist, Chủ tịch Dự án quan sát trái đất (Eyes on Earth) và đồng đứng đầu Tổ chức giám sát đập Mê Kông, thông tin: Hiện nay đang đầu mùa khô hạn, mọi thứ diễn biến khá bình thường; nhưng chỉ vài tuần nữa khi vào cao điểm sẽ có nhiều biến động lớn, khi Trung Quốc bắt đầu xả nước trên các đập thủy điện của họ để sản xuất điện. Vào lúc đó lượng nước trên dòng sông Mê Kông sẽ rất dồi dào chứ không phải là mùa khô như quy luật tự nhiên vốn có của nó. Từ đó, ông dự báo có thể vùng hạ lưu sông Mê Kông từ giờ về sau sẽ thay đổi theo hình thức mùa khô sẽ bị ngập lụt đáng kể nhưng mùa mưa dòng chảy bị thiếu hụt. Đây là năm thứ 4 liên tiếp dòng sông này thiếu nước trong mùa mưa mà lại thừa nước trong mùa khô.
Dòng chảy tự nhiên sông Mê Kông bị đảo ngược, sự trù phú của vùng hạ lưu sông sẽ không còn trong tương lai gần. Ảnh ĐÌNH TUYỂN
ThS Nguyễn Hữu Thiện, chuyên gia về sinh thái ĐBSCL, cũng cho rằng việc các đập thượng nguồn tích nước trong mùa lũ cũng làm cho dòng chảy vào Biển Hồ ở Campuchia suy giảm, xóa sổ vai trò điều tiết nước tự nhiên của Biển Hồ và thủy sản tự nhiên ở đây, ảnh hưởng đến hàng triệu người ở đó cũng như lượng trứng cá và cá con trôi về ĐBSCL mỗi mùa lũ. Ông Brian Eyler, Giám đốc Chương trình Đông Nam Á và đồng Trưởng nhóm Giám sát đập Mê Kông, Trung tâm Stimson, nhận định: Tính mùa vụ tự nhiên của dòng sông không còn và vấn đề này ngày càng nghiêm trọng hơn. Thế nên, các quốc gia hạ lưu vực sẽ phải gánh chịu những tác động rất nguy hại này. Cụ thể, khoảng 20 triệu người dân sẽ bị tác động trực tiếp đến sinh kế.
Báo cáo kỹ thuật tháng 1.2022 của Ủy hội Mê Kông quốc tế (MRC) đề xuất: Chiến lược phát triển lưu vực 2021 - 2030 nên xem xét việc xây dựng thêm các công trình trữ nước trong lưu vực để củng cố an ninh nguồn nước. Ông Nguyễn Hữu Thiện cho rằng kiến nghị này không phù hợp và rất nguy hiểm. Hiện nay các đập thủy điện đã làm biến mất mùa lũ, làm yếu dòng chảy mùa lũ, suy giảm vận chuyển phù sa về ĐBSCL và gây rối loạn nhịp thủy văn dòng sông. Việc các nước phía trên xây dựng thêm các công trình lớn để trữ nước sẽ ngày càng hủy hoại thêm điều kiện tự nhiên của dòng sông, khiến Biển Hồ chết hẳn và làm trầm trọng thêm tác động ở phía hạ lưu, nhất là ĐBSCL.
"Đập thủy điện sẽ phá hủy dòng sông, thêm đập nữa sẽ giữ thêm nước và càng làm rối loạn nhịp sinh học tự nhiên hơn. Trước đây lượng nước sông Mê Kông chảy 80% trong mùa lũ, 20% trong mùa khô nên mới có dòng chảy mạnh vào tháng 7, 8, 9 mang phù sa về bồi đắp tạo nên đồng bằng này. Nay thủy điện làm giảm dòng chảy mùa lũ thì nước không còn đủ mạnh mà mang phù sa, cát về đồng bằng nữa, sạt lở sẽ gia tăng", ông Thiện lo lắng.
Hợp tác giải mã "hộp đen" của Trung Quốc
Ông Alan Basist phân tích: Nước từ các đập thủy điện xả ra là "nước đói" vì không có phù sa nên không mang thêm dinh dưỡng bổ sung cho đồng ruộng, kéo theo nông nghiệp bị ảnh hưởng. Đây là quy luật tự nhiên chung của tất cả các dòng sông trên trái đất này chứ không riêng gì Mê Kông. Nhịp sinh học của Biển Hồ ở Campuchia đã bị đảo lộn trong thời gian qua, ảnh hưởng vô cùng lớn đến ngư nghiệp và sự sinh sản tự nhiên của tôm cá nơi đây.
Bà Courtney Weatherby, Phó giám đốc Chương trình Đông Nam Á (Trung tâm Stimson), ví những thông tin về các đập thủy điện và sự vận hành của nó giống như chiếc "hộp đen" đầy bí ẩn mà Trung Quốc luôn muốn giữ bí mật cho riêng mình. Các nước cần xây dựng cơ chế hợp tác để giải mã chiếc hộp đen đó trên cơ sở chia sẻ thông tin, chia sẻ lợi ích chung mà dòng sông Mê Kông mang lại. Đầu tiên, các nước vùng hạ du cần hợp tác thu thập thông tin và phân tích những dữ liệu đó, dự đoán các tình huống xấu có thể xảy ra để đưa ra lý luận mang tính thuyết phục.
Dòng sông tự nhiên mang lại lợi ích chung cho người dân ở tất cả các nơi mà nó đi qua. Nay việc xây đập là sự can thiệp của con người và chiếm đoạt lợi ích chung cho một nhóm đối tượng riêng. Trên nguyên tắc tôn trọng tự nhiên đó, ông Brian Eyler cho rằng cần thu thập thông tin và phân tích số liệu thật kỹ về những sự tác động đó để đàm phán với phía Trung Quốc. "Đập của Trung Quốc được xây dựng chỉ mang lại lợi ích cho chính họ, kể cả nhiều vấn đề phía sau đó nữa. Họ phải có trách nhiệm bù đắp các thiệt hại, đây là điều dễ nhất và cũng là cách đơn giản nhất chúng ta có thể làm được với họ trong điều kiện hiện nay", ông Brian Eyler nhận định.
Việc vận hành các đập sẽ gây thiệt hại về sinh kế cho người dân hạ lưu vực, đặc biệt là nông nghiệp của các nước. Trung Quốc cũng cần phải hiểu rằng với dân số trên 1,4 tỉ người, họ cũng cần phải dựa vào nguồn lương thực được cung cấp từ các nước tiểu vùng Mê Kông. Nếu khu vực này bị tổn thương trong thời gian dài, an ninh lương thực của chính Trung Quốc cũng bị đe dọa.
Ông Brian Eyler, Trung tâm Stimson
Giá cao su hôm nay 28/7: hàng Trung Quốc bất ngờ giảm giá, doanh thu thuần của một doanh nghiệp cao su Việt tăng 72% Giá cao su hôm nay (28/7) ghi nhận sàn giao dịch Nhật Bản vẫn giữ được đà tăng nhẹ trong khi đó tại Trung Quốc, giá đã quay đầu giảm. Giá cao su hôm nay: Trung Quốc quay đầu giảm giá. (Nguồn: Vinanet) Cập nhật giá cao su thế giới Tại Sở Giao dịch hàng hóa Tokyo (TOCOM) , giá cao su giao...