Trung Quốc tuyên bố không có ý định xây căn cứ ở Solomon
Phát biểu tại cuộc họp báo sau hội đàm với người đồng cấp Solomon khi đang ở thăm quốc đảo này, Ủy viên Quốc vụ kiêm Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị hôm qua (26/5) khẳng định, Bắc Kinh không có ý định xây căn cứ quân sự tại đây.
Nhằm bác bỏ những suy đoán liên quan đến thỏa thuận an ninh vừa ký kết với Solomon hồi tháng trước, Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị cho biết, thỏa thuận khung hợp tác an ninh do Trung Quốc và Quần đảo Solomon đàm phán và ký kết “nhằm hỗ trợ Solomon nâng cao năng lực cảnh vụ và thực thi pháp luật, giúp Solomon duy trì tốt hơn trật tự xã hội, đồng thời bảo vệ sự an toàn của các công dân và tổ chức của Trung Quốc ở Solomon”.
Ngoại trưởng Trung Quốc và Solomon tại cuộc họp báo sau hội đàm. Ảnh: Bộ Ngoại giao Trung Quốc
Ông mô tả thỏa thuận này là “hợp tình, hợp lý, hợp pháp, mọi thứ đều vận hành dưới ánh sáng mặt trời”. Ông cũng tuyên bố, hợp tác an ninh giữa Trung Quốc và Solomon là “minh bạch rõ ràng, thẳng thắn trung thực, không áp đặt ai, không nhằm vào bên thứ ba, cũng không có ý định thiết lập căn cứ quân sự”.
Ông cho biết, Trung Quốc và Solomon đã đạt đồng thuận trong 8 lĩnh vực, gồm củng cố nền tảng chính trị của quan hệ song phương, cùng nhau xây dựng “Vành đai và Con đường”, cùng thực hiện Sáng kiến Phát triển Toàn cầu do Chủ tịch Trung Quốc đề xướng, cùng kiến tạo một môi trường an toàn và ổn định, thúc đẩy kết nối, cùng ứng phó với biến đổi khí hậu, thúc đẩy giao lưu địa phương và cùng bảo vệ lợi ích của các quốc gia đang phát triển.
Phát biểu của ông Vương Nghị được đưa ra tại Honiara, thủ đô Quần đảo Solomon trong cuộc họp báo chung với Ngoại trưởng Solomon Jeremiah Manele và được đăng tải trên trang web của Bộ Ngoại giao Trung Quốc.
Mỹ và Australia từ lâu đã lo ngại về khả năng Trung Quốc xây dựng căn cứ hải quân ở Nam Thái Bình Dương, cho phép hải quân nước này triển khai sức mạnh vượt xa biên giới. Bất kỳ sự hiện diện quân sự nào của Trung Quốc ở Thái Bình Dương đều có thể buộc Australia và Mỹ phải thay đổi phương án quân sự trong khu vực.
Video đang HOT
Ông Vương Nghị nhấn mạnh, các quốc đảo Thái Bình Dương không phải là “sân sau” của bất kỳ ai và họ được quyền đưa ra lựa chọn của riêng mình thay vì là “lệ thuộc” của người khác. Ông tuyên bố, hợp tác của Trung Quốc với các quốc đảo Thái Bình Dương “không nhằm vào bất kỳ quốc gia nào và cũng không chịu sự can thiệp của bất kỳ quốc gia nào”./.
Mỹ tập hợp các đảo quốc Thái Bình Dương để đối trọng với Trung Quốc
Đảo quốc Solomon là một địa điểm khiến các nước trong nhóm Bộ Tứ/Quad (gồm Nhật Bản, Australia, Ấn Độ, và Mỹ) lo ngại.
Dù có lợi thế từ trước, Mỹ vẫn đứng trước sức ép phải hành động khẩn trương về ngoại giao để ứng phó với các bước đi của Trung Quốc trong khu vực.
Mỹ đã chậm chân trước Trung Quốc trong vấn đề Solomon
80 năm trước, hải quân Nhật Bản cố gắng đánh chiếm Quần đảo Solomon kéo theo trận chiến đẫm máu Guadalcanal có sự tham chiến của Mỹ bên phe Đồng minh. Và ngày nay, Trung Quốc đã ký một thỏa thuận an ninh với đảo quốc Solomon. Thỏa thuận này mang lại cho quân đội Trung Quốc quyền tiếp cận đảo quốc này. Phương Tây xem đây là một mối đe dọa đối với an ninh khu vực và các lợi ích chiến lược của Mỹ.
Ngoại trưởng Trung Quốc Vương Nghị (bìa phải) và người đồng cấp Solomon - Manele. Ảnh: Reuters.
Chính quyền Tổng thống Mỹ Biden gần đây có cử một phái đoàn cấp cao tới Quần đảo Solomon nhưng đó là sau khi thỏa thuận giữa Solomon và Trung Quốc đã bị rò rỉ. Phản ứng này của Mỹ bị coi là biểu tượng cho phản ứng mang tính phòng ngự của Mỹ trước các hành động của Trung Quốc thay vì nắm thế chủ động với tư cách một thủ lĩnh toàn cầu.
Hợp tác với các đồng minh và đối tác để thực thi chiến lược Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương hiện được coi là nhiệm vụ cấp bách của Mỹ trong bối cảnh Trung Quốc giành được nhiều lợi thế về ngoại giao và có thể cả quân sự trong khu vực.
Ngoài Quần đảo Solomon, Bắc Kinh được cho là sẽ nỗ lực gây ảnh hưởng đối với toàn bộ Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương.
Tại Kiribati, thông qua sáng kiến Vành đai và Con đường, Trung Quốc đang dẫn dắt việc mở rộng đường băng trên đảo Canton có vị trí chiến lược và có thể thiết lập một thỏa thuận với Trung Quốc. Thực tế này gây sức ép lên Mỹ, buộc họ phải gây dựng các mối quan hệ chặt chẽ hơn với các đồng minh và đối tác trong khu vực để ứng phó với mối đe dọa của Trung Quốc.
Trước khi dự họp với lãnh đạo các nước trong Bộ Tứ, Tổng thống Mỹ Biden đã khai mở Mạng lưới Kinh tế Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương nhằm củng cố và tăng cường quan hệ thương mại và kinh tế trong khu vực.
Mặc dù thắt chặt quan hệ thương mại đóng vai trò quan trọng, Mỹ cũng phải tập trung hơn nữa vào điều mà họ coi là mối đe dọa an ninh trước mắt, tăng cường quan hệ với 14 đảo quốc nằm rải rác trong khu vực Thái Bình Dương.
Đối sách của Mỹ
Mỹ vốn đã có mối quan hệ độc nhất vô nhị với các nước nói trên. Ví dụ tiêu biểu nhất là các Hiệp ước Liên kết Tự do, được chính thức hóa vào năm 1986 giữa Mỹ với Cộng hòa Quần đảo Marshall, Liên bang Micronesia và Cộng hòa Palau.
Thông qua các hiệp ước này, Mỹ hỗ trợ tài chính cho các nước đó trong các lĩnh vực giáo dục, y tế và cơ sở hạ tầng. Công dân các nước đó được phép làm việc, sinh sống và đi lại tự do bên trong nước Mỹ mà không cần thị thực (visa). Họ cũng được phép phục vụ trong Lực lượng vũ trang Mỹ, với tỷ lệ khá cao. Đổi lại, Mỹ được phép bố trí quân sự chiến lược và độc quyền ở Thái Bình Dương.
Ấy thế nhưng, các hiệp ước này sẽ hết hạn trong vòng 2 năm nữa. Hiện chưa rõ liệu người ta có gia hạn các thỏa thuận này hay không. Nếu được gia hạn, các hiệp ước đó sẽ có khả năng tiêu tốn của Mỹ hơn 200 triệu USD mỗi năm nhưng con số này được đánh giá không thấm vào đâu so với thách thức địa chính trị từ phía Trung Quốc.
Mới đây chính quyền ông Biden đã chỉ định một nhà ngoại giao kỳ cựu - Đại sứ Joseph Yun, tận dụng những việc mà chính quyền ông Trump tiền nhiệm đã xúc tiến để khởi động đàm phán gia hạn các Hiệp ước Liên kết Tự do.
Việc gia hạn này giờ đã trở thành ưu tiên hàng đầu trong chính sách của chính quyền Biden đối với Ấn Độ Dương-Thái Bình Dương. Bên cạnh đó, Mỹ có thể tính đến việc mời các quốc gia khác tham gia các hiệp ước tương tự. Các nước sau dễ liên kết với Mỹ: Cộng hòa Nauru, Tuvalu và Cộng hòa Samoa Độc lập. Nếu Mỹ đạt được thỏa thuận với các nước này, họ sẽ thể hiện được sự chủ động của mình trước Trung Quốc.
Ngoài việc gia hạn và mở rộng các hiệp ước nói trên, Mỹ có thể củng cố cam kết của mình đối với các sáng kiến như Các đội hành động dân sự (với một loạt dự án xây dựng và y tế cộng đồng) và chương trình dạy nghề trong khu vực, hoặc mở các đại sứ quán mới của Mỹ, từ đó thể hiện các nỗ lực ngoại giao và giá trị Mỹ. Tức là, nước Mỹ có rất nhiều cơ hội để tăng cường hợp tác trong khu vực.
Giới bình luận đánh giá, nếu Mỹ thiếu chủ động vào lúc này, Mỹ có thể rơi vào tình trạng phải tham chiến khốc liệt ở các nước như Quần đảo Solomon, giống như đã từng phải như vậy trong quá khứ.
Thủ tướng Australia cảnh báo Trung Quốc về 'lằn ranh đỏ' Thủ tướng Australia Scott Morrison tuyên bố rằng nếu Trung Quốc xây căn cứ quân sự tại quần đảo Solomon thì đó sẽ là một bước đi sai lầm. Thủ tướng Australia Scott Morrison. Ảnh: AP Nhà lãnh đạo Australia ngày 24/4 khẳng định việc Trung Quốc xây dựng một căn cứ quân sự ở Solomon chính là một "lằn ranh đỏ" không...