Trung Quốc thua trong vụ kiện Đường lưỡi bò, chuyện gì sẽ xảy ra?
Trung Quốc sẽ không bận tâm đến phán quyết của tòa án quốc tế về vụ kiện Đường lưỡi bò với Philippines. Kể cả khi Mỹ và các đồng mình của cường quốc số 1 thế giới mạnh mẽ gây áp lực, họ cũng khó lòng ép Trung Quốc tuân thủ phán quyết.
Ảnh chụp vệ tinh cho thấy các tàu Trung Quốc bồi đắp phi pháp đảo nhân tạo tại Đá Vành Khăn thuộc Quần đảo Trường Sa của Việt Nam
Đó là nhận định của James Crabtree, nhà nghiên cứu cấp cao của Trường Chính sách Công Lý Quang Diệu của Đại học Quốc gia Singapore trong một bài bình luận mới đây được đăng tải trên tạp chí Foreign Policy.
Theo ông James Crabtree, lập trường của Trung Quốc về vấn đề này một lần nữa được phản ánh trong những tuyên bố gần đây của Phó Tổng Tham mưu trưởng quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) Tôn Kiến Quốc tại Đối thoại Shangri-La.
“Một mặt, chúng tôi nhận thấy rằng một số nước áp dụng luật pháp quốc tế chỉ khi nào họ cảm thấy họ được hưởng lợi. Mặt khác, thông qua đó, họ muốn hỗ trợ các đồng minh của họ chống lại Trung Quốc”, ông Tôn nhấn mạnh, ám chỉ tới Mỹ khi phát biểu trong ngày cuối cùng diễn ra Đối thoại Shangri-La.
Phó Tổng Tham mưu trưởng quân giải phóng nhân dân Trung Quốc (PLA) Tôn Kiến Quốc
Phó Tổng Tham mưu trưởng quân giải phóng nhân dân Trung Quốc còn mạnh mẽ cáo buộc rằng, Mỹ đang “quân sự hóa” khu vực và “Trung Quốc phản đối những hành vi như vậy”.
“Chúng tôi không gây ra rắc rối, nhưng chúng tôi không sợ rắc rối”, ông Tôn tuyên bố.
Nhà nghiên cứu James Crabtree bình luận, những tuyên bố cứng rắn trên của Phó Tổng Tham mưu trưởng quân giải phóng nhân dân Trung Quốc không phải được đưa ra ngẫu nhiên và không có chủ ý. Những tuyên bố ấy được đưa ra trong bối cảnh, chỉ vài tuần tới, Tòa án Trọng tài Thường trực có trụ sở ở The Hague (Hà Lan) sẽ đưa ra phán quyết cho vụ kiện Đường lưỡi bò liên quan đến các tuyên bố chủ quyền đơn phương vô lý của Trung Quốc đối với phần lớn diện tích ở Biển Đông.
Philippines đã đệ đơn kiện lên Tòa án Trọng tài Thường trực vụ Đường lưỡi bò từ tháng 1.2013. Manila tuyên bố các yêu sách chủ quyền của Trung Quốc tại Biển Đông không phù hợp với Công ước Liên Hợp Quốc về Luật biển (UNCLOS) và cần được tòa án quốc tế công nhận là không có căn cứ.
Lâu nay, Trung Quốc vốn tuyên bố không chấp nhận và không tham gia vụ kiện với Philippines. Bắc Kinh nhiều lần khẳng định không chấp nhận kết quả giải quyết từ bên thứ ba, kêu gọi Manila rút lại vụ kiện và quay lại đàm phán song phương đồng thời tuyên bố tòa trọng tài được thiết lập theo đề nghị từ phía Philippines không có quyền phán quyết đối với vụ kiện.
Phần lớn các nhà quan sát đều cho rằng, Trung quốc sẽ thua trong vụ kiện Đường lưỡi bò. Trong trường hợp này, giới phân tích quan ngại, Bắc Kinh sẽ đẩy căng thẳng Biển Đông leo thang vì muốn chứng minh họ không e ngại phán quyết của Tòa án Trọng tài Thường trực. Những khả năng leo thang bao gồm:
Video đang HOT
Một là, Bắc Kinh sẽ áp đặt một lệnh phong tỏa quân đội Philippines tiếp tế cho lực lượng đồn trú (bất hợp pháp) ở bãi Cỏ Mây, Trường Sa (Việt Nam), tiến hành hoạt động bồi đắp, xây dựng đảo nhân tạo và quân sự hóa bãi cạn Scarborough mà họ chiếm quyền kiểm soát từ Philippines tháng 4.2012.
Hai là, Trung Quốc sẽ triển khai bất hợp pháp các loại vũ khí hiện đại ra một số đảo nhân tạo nước này xây dựng trái phép ở Trường Sa.
Ba là, Bắc Kinh sẽ đơn phương áp đặt một vùng nhận diện phòng không trên Biển Đông.
Mỹ thường xuyên tuần tra Biển Đông thách thức các yêu sách chủ quyền phi lý của Trung Quốc trong khu vực.
Tuy nhiên, phán quyết của tòa án quốc tế về vụ kiện Đường lưỡi bò lại được xem là một trường hợp thử nghiệm lớn đối với năng lực của Mỹ và các nước đồng minh trong việc bảo vệ trật tự “dựa trên nền tảng pháp lý ” ở khu vực châu Á – Thái Bình Dương.
Một mặt, nếu quả thật Trung Quốc làm ngơ mọi phán quyết của tòa án quốc tế, việc này sẽ khiến những tuyên bố của phương Tây về một trật tự dựa trên luật pháp chỉ như lời nói xuông đồng thời cũng làm suy yếu chính sách “xoay trục” về châu Á của Mỹ vốn được thực hiện từ năm 2011.
Mặt khác, nếu Mỹ cứng rắn và tìm cách trừng phạt Trung Quốc – chẳng hạn bằng cách tăng cường sự hiện diện quân sự trong khu vực đồng thời áp dụng thêm các biện pháp trừng phạt kinh tế – thì việc này có khả năng càng khiêu khích Bắc Kinh, càng khiến nước này hung hăng hơn, quyết liệt hơn trên biển.
Cho đến nay, Mỹ vẫn chứng tỏ rằng, nước này theo đuổi cách tiếp cận thứ 2. Ngày 4.6, Bộ trưởng Quốc phòng Mỹ Ashton Carter cảnh báo, nếu Trung Quốc không tuân thủ phán quyết thì nước này sẽ tự cô lập mình với các nước láng giềng.
Trong khi đó, bất kể kết quả bầu cử tổng thống Mỹ 2016 diễn ra như thế nào, các nhà phân tích nhận định, căng thẳng Trung – Mỹ sẽ không ngừng leo thang. Nếu ứng viên Đảng Cộng hòa Donald Trump đã tuyên bố về một cuộc chiến tranh thương mại với Trung Quốc thì ứng viên Đảng Dân chủ Hillary Clinton được cho là có quan điểm cứng rắn với Bắc Kinh hơn Tổng thống Barack Obama.
Theo Danviet
Lập luận 'nực cười' của Trung Quốc để bác phán quyết Biển Đông
Bắc Kinh cố tình phớt lờ Điều 288(4) của UNCLOS để đưa ra lý do mơ hồ nhằm bác bỏ thẩm quyền xét xử vụ kiện "đường lưỡi bò" của tòa quốc tế.
Đô đốc Tôn Kiến Quốc (áo trắng), trưởng đoàn Trung Quốc, lên phát biểu tại Đối thoại Shangri-La. Ảnh: Reuters
Trong Đối thoại Shangri-La vừa diễn ra ở Singapore hồi cuối tuần qua, các quan chức quân sự Trung Quốc đã thẳng thừng tuyên bố rằng nước này sẽ không tuân thủ phán quyết sắp tới của Tòa Trọng tài Thường trực (PCA) - một cơ quan của Liên Hợp Quốc - về vấn đề Biển Đông, theoReuters.
Trước đó, Philippines đã đệ đơn lên PCA, kiện "đường lưỡi bò" phi lý mà Trung Quốc đơn phương vẽ ra trên Biển Đông để phục vụ cho tham vọng chủ quyền quá đáng của mình. Bắc Kinh kiên quyết không tham gia vụ kiện, phớt lờ yêu cầu tranh tụng của PCA, và tuyên bố không thừa nhận thẩm quyền xét xử của tòa án quốc tế do Liên Hợp Quốc bảo trợ này.
Khi PCA tuyên bố sẽ ra phán quyết cuối cùng trong tháng 6, Trung Quốc đã tìm cách làm suy yếu giá trị của phán quyết bằng cách phát động một chiến dịch ngoại giao và vận động hành lang gần như trên khắp thế giới để thuyết phục các nước ủng hộ hành động ngang ngược của họ.
Sau khi thuyết phục được Nga, Campuchia, Lào ủng hộ lập trường giải quyết tranh chấp Biển Đông bằng đàm phán song phương, không "quốc tế hóa vấn đề" của mình, Trung Quốc quay sang lôi kéo các nước châu Phi. Xinhua ngày 6/6 đưa tin các nước Tanzania, Uganda, Eritrea, Comoros và Liên minh châu Phi (AU) cũng đã ra tuyên bố ủng hộ quan điểm này của Trung Quốc.
Tuy nhiên, theo giáo sư Julian Ku thuộc Đại học Luật Hofstra (Mỹ), đồng sáng lập Opinio Juris - chuyên trang hàng đầu thế giới về luật quốc tế, trong khi hồ sơ kiện của Philippines có các căn cứ pháp lý rất vững chắc, việc Trung Quốc liên tục tuyên bố phớt lờ phán quyết của PCA không chỉ là một hành động sai trái mà còn "không thể chấp nhận được" về mặt pháp lý.
Trong bài viết trên trang LawFare, với cương vị là một chuyên gia hàng đầu về luật quốc tế, giáo sư Ku cho rằng những lập luận mà Trung Quốc đưa ra để bác bỏ thẩm quyền xét xử của PCA cũng như giá trị phán quyết Biển Đông của tòa án này là rất yếu, thậm chí là "nực cười".
Các nhà ngoại giao, học giả Trung Quốc nhiều lần tuyên bố rằng Bắc Kinh không có nghĩa vụ tuân thủ phán quyết của tòa trọng tài Liên Hợp Quốc, bởi họ cho rằng thẩm quyền xét xử của tòa án này không bao gồm các tranh chấp về "chủ quyền hay lãnh thổ".
Các quan chức Trung Quốc còn ngang nhiên nói rằng việc phớt lờ phán quyết của PCA là hành động cần thiết để "bảo vệ và duy trì luật pháp quốc tế", đồng thời cáo buộc ngược Philippines đã "vi phạm" luật pháp quốc tế khi tiến hành vụ kiện.
Theo giáo sư Ku, lập luận này của Trung Quốc hoàn toàn không có giá trị vì một lý do rất đơn giản. Họ đã cố tình phớt lờ Điều 288(4) của Công ước Liên Hợp Quốc về Luật Biển (UNCLOS), trong đó quy định: "trong một vụ tranh chấp, thẩm quyền xét xử của tòa án phải do tòa án đó xem xét, quyết định". Điều khoản này đồng nghĩa với việc chỉ có PCA mới có quyền quyết định đơn kiện của Philippines có thuộc thẩm quyền xét xử của mình hay không, chứ không phải là Trung Quốc.
Trong vụ kiện này, PCA đã bỏ ra hơn một năm trời chỉ để xem xét về thẩm quyền xét xử của mình, và ra quyết định rằng có 7 trên 15 yêu cầu trong hồ sơ kiện của Philippines là thuộc thẩm quyền xem xét của tòa.
Khi Trung Quốc phê chuẩn UNCLOS vào năm 1996, họ đã đồng ý hoàn toàn với việc tuân thủ việc giải quyết tranh chấp theo điều 296, trong đó quy định "Bất cứ quyết định nào do tòa án có thẩm quyền đưa ra đều là quyết định cuối cùng và phải được tất cả các bên tranh chấp tuân thủ".
Giáo sư Julian Ku phát biểu tại một hội thảo quốc tế. Ảnh: Lawnews
Ông Ku chỉ ra rằng Trung Quốc chỉ có thể bác bỏ phán quyết của tòa án quốc tế nếu tòa án đó tuyên bố không có thẩm quyền giải quyết vụ kiện. Bản chất "ràng buộc" của phán quyết do tòa án quốc tế đưa ra đã được Trung Quốc nhất trí khi phê chuẩn UNCLOS, và họ không có cớ gì để bác bỏ điều này.
Cố tình phớt lờ
Giáo sư này chỉ ra rằng từ trước tới nay, các quan chức và học giả Trung Quốc khi bàn về thẩm quyền xét xử của PCA đã hoàn toàn phớt lờ Điều 288(4), và cũng không hề đưa ra lời giải thích vì sao Trung Quốc lại không bị ràng buộc bởi những từ ngữ rõ ràng, minh bạch như vậy.
Cách biện bạch được coi là gần với thực tế nhất là do Từ Hoành, vụ trưởng Vụ Luật pháp và Điều ước Bộ Ngoại giao Trung Quốc đưa ra hồi tháng trước, theo ông Ku. Ông Từ cho rằng các quốc gia có quyền chấp nhận hoặc không tham gia một vụ kiện, và Trung Quốc "không có nghĩa vụ tham gia quá trình tố tụng có ý đồ khiêu khích".
Ông này còn nói rằng nhiều nước khác cũng từng không chấp nhận tham gia phiên tòa quốc tế "được khởi xướng trái pháp luật", và đây không phải là hành động do Trung Quốc tự nghĩ ra. Tuy nhiên, ông Từ không hề chỉ ra được một trường hợp nào để minh chứng cho tuyên bố của ông.
Theo giáo sư Ku, có thể ông Từ đang ám chỉ tới trường hợp chính phủ Mỹ khước từ tham gia phiên xử do Tòa án Công lý Quốc tế chủ trì về vụ kiện của Nicaragua liên quan đến các hoạt động bán quân sự của Mỹ chống lại chính phủ nước này năm 1985. Tuy nhiên, đây không phải là một "tiề.n lệ tốt" cho Trung Quốc, bởi quyết định này của chính phủ Mỹ đã vấp phải sự phản đối dữ dội của dư luận quốc tế, và Quốc hội Mỹ cũng quyết định cấm Nhà Trắng tiếp tục hỗ trợ quân sự cho các nhóm nổi dậy ở Nicaragua.
Chuyên gia này chỉ ra rằng điều nguy hiểm là dù các lập luận của Trung Quốc rất yếu về mặt pháp lý, các quan chức, học giả, phóng viên nước này liên tục ra rả giọng điệu đó trên các diễn đàn quốc tế theo chiến thuật "mưa dầm thấm lâu", khiến những người bên ngoài dần dần thấy rằng quan điểm của Bắc Kinh là thuyết phục hoặc ít nhất là chấp nhận được.
Trên thực tế, tại Diễn đàn Kinh tế Thế giới diễn ra tại Malaysia tuần trước, ông George Yeo, cựu ngoại trưởng Singapore, dường như cũng đã chấp nhận lập luận của Trung Quốc, khi tuyên bố rằng các quốc gia "không nên đán.h giá thấp tính pháp lý trong lý do mà Trung Quốc đưa ra".
Hoạt động xây đảo nhân tạo phi pháp của Trung Quốc trên Biển Đông vấp phải phản ứng quyết liệt từ cộng đồng quốc tế. Ảnh: CSIS
Ngoài ra, nếu Trung Quốc khăng khăng không tuân thủ phán quyết, PCA cũng không có trong tay những công cụ cưỡng chế cần thiết để buộc nước này phải thi hành. Bắc Kinh đã thành công trong việc lôi kéo khoảng 40 nước trên thế giới công nhận rằng Trung Quốc chứ không phải là Philippines mới là quốc gia tuân thủ luật pháp quốc tế.
Tuy nhiên, ông Ku chỉ ra rằng rốt cuộc, sức nặng trong các tuyên bố của Trung Quốc vẫn phải dựa trên các cơ sở pháp lý, và nếu không có những cơ sở này, uy tín của Trung Quốc trên trường quốc tế sẽ bị ảnh hưởng nghiêm trọng. Điều quan trọng là cộng đồng quốc tế cần vận dụng điều 288(4) để có phản ứng đơn giản, rõ ràng với những biện hộ đầy mập mờ, bất minh của Trung Quốc về lý do họ không tuân thủ phán quyết Biển Đông, giáo sư Ku nhấn mạnh.
Trí Dũng
Theo VNE
NATO kêu gọi Trung Quốc tôn trọng phán quyết vụ kiện 'đường lưỡi bò' Một vị tướng của NATO chỉ trích việc Trung Quốc sẽ phớt lờ phán quyết của toà trọng tài quốc tế về vụ kiện của Philippines, cho rằng Bắc Kinh có nguy cơ gây bất ổn khu vực. Đại tướng Petr Pavel trả lời phóng viên bên lề Đối thoại Shangri-La ở Singapore. Ảnh: Reuters "Bất cứ khi nào chính phủ của một...