Trung Quốc theo sát Nhật Bản trong cuộc đua tốc độ tàu đệm từ

Trung Quốc đã giới thiệu tàu đệm từ (maglev) mới, tự hào có tốc độ tối đa 600 km/giờ trong một sự kiện gần đây sau khi hoàn thành giai đoạn thiết kế kỹ thuật đầu tiên.

Tổng công ty CRRC cho biết tàu đệm từ mới của họ sẽ có thể chạy với tốc độ 600 km/giờ. Ảnh: China Youth Net

Theo trang Asia Times, Trung Quốc vừa qua đã giới thiệu tàu đệm từ (maglev) mới, tự hào có tốc độ tối đa 600 km/giờ trong một sự kiện gần đây sau khi hoàn thành giai đoạn thiết kế kỹ thuật đầu tiên.

Bắt kịp Nhật Bản

Nếu được chế tạo và vận hành thành công, tàu cao tốc này có thể bắt kịp tàu đệm từ nhanh nhất của Nhật Bản: Dòng L0, đạt tốc độ kỷ lục 603 km/giờ trong lần chạy thử nghiệm vào tháng 4/2015. Các tàu dòng L0 chạy với tốc độ tối đa 500 km/giờ khi hoạt động thương mại , với thời gian di chuyển giữa Tokyo và Osaka là 1 giờ 7 phút.

Tàu đệm từ mới của Trung Quốc, do Tổng công ty Đường sắt Trung Quốc (CRRC) phát triển, đã được trưng bày tại Triển lãm Đường sắt Hiện đại lần thứ 17 ở Bắc Kinh từ ngày 8-10/7. CRRC và Liên minh Đường sắt Quốc tế (UIC) cũng đồng tổ chức Đại hội Đường sắt Cao tốc Thế giới lần thứ 12 tại cùng địa điểm.

Tàu đệm từ mới có thể di chuyển giữa Bắc Kinh và Thượng Hải trong khoảng từ 2,5 đến 3 giờ, so với hành trình 4 giờ của tàu cao tốc hiện tại.

Tại Trung Quốc, tàu đệm từ Thượng Hải hiện là tàu nhanh nhất đang hoạt động thương mại, đạt tốc độ 430 km/giờ (267 dặm/giờ) giữa Sân bay Phố Đông Thượng Hải và ga Đường Long Dương. Tàu sử dụng công nghệ do Transrapid International, một liên doanh giữa Siemens và Thyssenkrupp tại Đức, phát triển.

“Tàu đệm từ siêu dẫn mới sẽ được sử dụng để bổ sung cho mạng lưới hiện có nhằm triển khai vận tải điểm-đến-điểm”, ông Shao Nan, kỹ sư cao cấp tại CRRC Changchun Railway Vehicles, cho biết. “Nó có thể thu hẹp khoảng cách tốc độ giữa đường sắt cao tốc và hàng không trong vòng 2.000 km/giờ”.

Bà cho biết phương tiện sẽ di chuyển bằng bánh cao su khi tốc độ dưới 150 km/giờ và sẽ được nâng lên nhờ từ trường khi di chuyển nhanh hơn. Đài Truyền hình Trung ương Trung Quốc (CCTV) đã chiếu một đoạn phim hoạt hình minh họa cách bánh cao su được thu lại trước khi tàu chuyển sang chế độ đệm từ.

Bà Shao cho biết thêm rằng giai đoạn đầu tiên của quá trình thiết kế tàu đã hoàn thành vào tháng 7 năm ngoái. Bà cho biết công ty sẽ thực hiện thêm các bài kiểm tra tuyến đường và an toàn cũng như đánh giá khả năng vận hành kỹ thuật của tàu trước khi đưa vào sử dụng thương mại.

Công nghệ của Đức

CRRC Trường Xuân không công bố bất kỳ lộ trình nào cho hoạt động thương mại của tàu. Công ty cũng không tiết lộ bất kỳ thông tin nào về cách thiết kế và chế tạo tàu, hoặc liệu có đối tác nước ngoài nào tham gia hay không.

Chuyến tàu này có thể xuất phát từ cùng một dự án với CRRC 600 – vốn được phát triển bởi CRRC Qingdao Sifang (công ty “chị em” của CRRC Changchun) bằng công nghệ Transrapid theo giấy phép từ tập đoàn Thyssenkrupp của Đức.

Năm 2016, CRRC thông báo sẽ phát triển tàu đệm từ với tốc độ tối đa thiết kế là 600 km/giờ. Tháng 7/2018, CRRC và Thyssenkrupp đã ký biên bản ghi nhớ (MOU) về hợp tác công nghệ, hướng đến các ứng dụng trong lĩnh vực giao thông thông minh, công nghệ từ trường, bảo vệ môi trường và năng lượng tái tạo.

Tháng 7/2021, Tân Hoa xã đưa tin CRRC Thanh Đảo Tứ Phương, một đơn vị thuộc sở hữu hoàn toàn của CRRC, đã tự phát triển tàu CRRC 600. Công ty đã cho phép du khách tự mình trải nghiệm bên trong cabin tàu. Tháng 9/2023, CRRC Thanh Đảo Tứ Phương đã trưng bày một đoàn tàu CRRC 600 tại Hội nghị Sản xuất Thế giới 2023 ở Hợp Phì, tỉnh An Huy.

Một bài báo học thuật do một nhóm kỹ sư cơ khí Trung Quốc và Đức công bố vào tháng 3/2023 đã cho thấy mối quan hệ hợp tác chặt chẽ giữa CRRC Thanh Đảo Tứ Phương và Thyssenkrupp.

Vào tháng 2/2024, Ủy ban Châu Âu đã mở cuộc điều tra chống trợ cấp đối với Công ty Đường sắt Cao tốc Thanh Đảo Tứ Phương (CRRC Qingdao Sifang) liên quan đến việc công ty này đấu thầu hợp đồng mua sắm công trị giá 610 triệu euro của Bulgaria để cung cấp tàu điện, cùng với dịch vụ bảo trì và đào tạo nhân viên. EC đã dừng cuộc điều tra sau khi CRRC Qingdao Sifang rút lại hồ sơ dự thầu.

Hiện tại, CRRC Changchun đã trở thành đơn vị quản lý dự án tàu đệm từ mới của CRRC.

Giá trị thương mại

Một bài báo do China Youth Net đăng tải cho biết, xét về giá trị thương mại, các tuyến đường đệm từ tốc độ cao phù hợp hơn để sử dụng giữa một số cụm đô thị lớn với lưu lượng hành khách cao cấp.

Bài báo cũng cho biết thêm, xét về mức tiêu thụ năng lượng, khoảng cách càng xa thì lợi ích và lợi thế toàn diện càng rõ ràng.

“Nếu các tuyến đường đệm từ tốc độ cao chỉ phục vụ Bắc Kinh, Thượng Hải và Quảng Châu, thì lưu lượng hành khách sẽ còn rất xa mới đáp ứng được. Bên cạnh đó, giá vé cho những chuyến tàu đệm từ này sẽ phải cao hơn giá vé của các tuyến đường sắt cao tốc hiện có”, bài báo viết.

Dẫn lời các chuyên gia trong ngành, bài báo cho biết sẽ mất rất nhiều thời gian trước khi tàu đệm từ mới của CRRC có thể bắt đầu hoạt động thương mại.

Một số nhà phân tích đã chỉ ra rằng nhu cầu thị trường yếu, chứ không phải công nghệ đệm từ, là rào cản chính khiến Trung Quốc đẩy nhanh tiến độ phát triển tàu cao tốc.

Vào tháng 2 năm nay, một nhóm nhà bình luận Trung Quốc cho biết một báo cáo của Văn phòng Kiểm toán Quốc gia (NAO) đã phát hiện ra rằng đường sắt cao tốc của Trung Quốc đã “lỗ tổng cộng khoảng 100 tỷ nhân dân tệ” trong 9 tháng kết thúc vào ngày 31/12/2024.

Một bài báo trên Guancha.cn cũng cho biết mạng lưới đường sắt cao tốc của Trung Quốc dài 45.000 km vào cuối năm 2023, nhưng chỉ 2.300 km, tương đương 6% tổng số, có thể tạo ra lợi nhuận.