Trung Quốc sang tận ruộng kiểm tra gạo Việt
Gạo Việt đang phụ thuộc quá lớn vào thị trường Trung Quốc.
Bộ NN&PTNT vừa công bố nghị định thư về kiểm dịch thực vật đối với xuất khẩu gạo, cám Việt Nam (VN) sang Trung Quốc (TQ). Bên cạnh những thuận lợi thì các doanh nghiệp (DN) xuất khẩu gạo Việt cũng lo ngại về những quy định khắt khe trong nghị định thư này.
Trung Quốc đồng ý mới được xuất
Nghị định thư nêu rõ các lô gạo xuất khẩu từ VN sang TQ phải đáp ứng đầy đủ yêu cầu về kiểm dịch thực vật, không nhiễm chín đối tượng sinh vật gây hại như mối, mọt, sâu bệnh, vi sinh vật, khuẩn. DN Việt phải đăng ký mới được xuất khẩu gạo vào thị trường TQ. Ngoài ra, trước khi gạo được xuất khẩu, phía TQ sẽ tiến hành tiề.n kiểm tra các vùng trồng lúa, các kho của DN Việt. Nếu phía TQ đồng ý mới được xuất khẩu.
Nói về nghị định thư này, ông Nguyễn Văn Đôn, Giám đốc Công ty TNHH Việt Hưng, cho biết nghị định thư mang đến một số thuận lợi cho DN VN. “Yếu tố tích cực nhất là DN có quyền chọn lựa trong số chín đơn vị khử trùng trong nước đã được TQ xem xét, chấp thuận để kiểm dịch trong khi từ trước đến nay chỉ có một đơn vị khử trùng. Như vậy DN có thể chủ động hơn trong hoạt động xuất khẩu, giảm tính độc quyền, giảm được thời gian chờ khử trùng” – ông Đôn dẫn chứng.
Cũng theo ông Đôn, trước đây DN trong nước khi xuất gạo sang tới nước bạn rồi mới thực hiện các công đoạn kiểm dịch, khử trùng thì nay thực hiện ngay tại VN. “Điều này có thể giúp giảm chi phí, giảm thiểu rủi ro cho DN Việt” – ông Đôn nói.
Tổng Thư ký Hiệp hội Lương thực VN (VFA) Huỳnh Minh Huệ thông tin thêm, việc áp dụng nghị định thư này có thể sẽ tạo điều kiện thuận lợi để thúc đẩy xuất khẩu chính ngạch sang TQ.
DN Việt không nên quá phụ thuộc vào thị trường TQ nhằm giảm rủi ro. Trong ảnh: Nông dân thu hoạch lúa tại ĐBSCL. Ảnh: QH
Vẫn nhiều lo ngại
Video đang HOT
Tuy có một số thuận lợi nhưng nhiều DN vẫn lo lắng vì một số quy định rất ngặt nghèo trong nghị định thư. “DN xuất khẩu gạo phải tuân thủ các quy định về dịch hại rất khắt khe của phía TQ. Ví dụ, một lô gạo 60 tấn chỉ cần phát hiện một con dịch hại thì cả lô sẽ bị kết luận nhiễm bệnh” – ông Hoàng Trung, Cục trưởng Cục Bảo vệ thực vật thuộc Bộ NN&PTNT, cảnh báo.
Ông Nguyễn Thanh Long, Giám đốc Công ty Gạo Việt, cũng cho rằng nghị định thư gây áp lực lớn cho DN gạo trong nước. Bởi nếu vi phạm, DN có thể bị cấm xuất sang TQ và ảnh hưởng chung đến cả ngành khi xuất khẩu sang thị trường này. Như vậy, DN này vi phạm nhưng DN khác cũng có thể bị ảnh hưởng, tức thiếu công bằng.
Ở khía cạnh khác, Giám đốc Công ty TNHH Việt Hưng Nguyễn Văn Đôn lo lắng về bông cỏ trong sản phẩm gạo tấm. Bởi nếu làm gạo 5% tấm thì có thể kiểm soát được bông cỏ lẫn vào nhưng với tấm thì khó tránh khỏi. Do vậy, nhiều DN sẽ không dám bán mặt hàng tấm vì dễ dính bông cỏ.
Đại diện một DN xuất khẩu gạo nhìn nhận nghị định thư này mang tính “kỹ thuật” để nước nhập khẩu kiểm soát ở thế “kèo trên” với nước xuất khẩu. Theo đó, nếu nước nhập không muốn nhập gạo thì họ chỉ cần siết chặt các quy định bởi họ nắm đằng chuôi và có quyền quyết định.
“Nước nhập quá nhiều quyền lợi trong khi DN Việt bị động. Do vậy, các cơ quan chức năng cần đàm phán với phía TQ để làm sao hài hòa lợi ích các bên. Chẳng hạn nếu phát hiện lô gạo nào vi phạm về dịch hại thì không dừng ngay hoạt động nhập khẩu, thay vào đó cảnh báo để DN Việt khắc phục. Sau đó nếu tái phạm mới cấm” – đại diện DN này đề nghị.
Một số chuyên gia ngành gạo cũng cho rằng thông qua nghị định thư này TQ muốn kiểm soát chặt chẽ số lượng gạo nhập khẩu chính ngạch, siết chặt và hạn chế việc nhập khẩu qua đường tiểu ngạch. Do vậy gạo Việt xuất sang TQ khó có thể tăng, thậm chí giảm số lượng. Thế nên DN Việt cần phân bổ thị trường xuất khẩu hợp lý, tránh phụ thuộc quá lớn vào thị trường TQ nhằm giảm rủi ro.
Trung Quốc chiếm hơn 36% thị phần gạo Việt Hiện TQ là thị trường nhập gạo lớn nhất của VN, chiếm trên 36% tổng lượng gạo xuất khẩu chính ngạch. Nếu tính thêm lượng gạo xuất tiểu ngạch thì có thời điểm thị trường TQ chiếm trên 50%. Riêng trong năm tháng đầu năm nay, xuất khẩu gạo Việt sang thị trường TQ đạt trên 700.000 tấn với giá trị hơn 325 triệu USD. Con số này tăng 10% về khối lượng và tăng 24% về giá trị so với cùng kỳ năm trước. Đại diện một DN cho hay dù được xông trùng, kiểm dịch tại VN nhưng khi gạo đến TQ, họ tiếp tục kiểm dịch lại. Qua đó nếu phát hiện gạo có sinh vật gây hại thì DN Việt lại phải tốn thêm chi phí để khắc phục.
Theo_PLO
Gạo Việt còn cửa thắng Campuchia: Chiều thị trường Trung Quốc
Doanh nghiệp Việt phải xuất khẩu nhiều gạo chất lượng cao vào Trung Quốc thay vì chỉ xuất khẩu gạo giá rẻ, trộn tùm lum để cạnh tranh như trước đây.
PGS.TS Dương Văn Chín, Giám đốc Trung tâm Nghiên cứu nông nghiệp Định Thành (Tập đoàn Lộc Trời) trao đổi về nguy cơ gạo Việt thua xa gạo Thái Lan, Campuchia nếu không thay đổi cách làm.
PV: - Tham tán thương mại thương vụ Việt Nam tại Trung Quốc cho biết, xuất khẩu gạo của Việt Nam qua Trung Quốc hiện chiếm tới 54% tổng số lượng gạo mà quốc gia này nhập khẩu, nhưng Việt Nam đang đối mặt với một đối thủ tiềm năng, đó là "hiện tượng" Campuchia. Tuy quốc gia này mới tiến hành xuất khẩu gạo sang thị trường Trung Quốc vài năm gần đây, nhưng tốc độ tăng trưởng rất cao, với khối lượng xuất khẩu năm 2015 là 116.000 tấn, tăng 138% so với năm 2014. Thưa ông, gạo Campuchia xuất sang Trung Quốc ở phân khúc nào và liệu có khả năng sẽ cạnh tranh gay gắt với gạo Việt Nam ở thị trường này không, vì sao? Và Trung Quốc sẽ tận dụng lợi thế đa dạng nguồn cung thế nào để ép lại gạo Việt Nam?
PGS.TS Dương Văn Chín: - Campuchia xuất khẩu phần lớn là gạo lúa mùa nên chất lượng cơm rất cao. Việt Nam bây giờ không thể quay trở lại trồng lúa mùa như Campuchia được vì diện tích đất trên đầu người của Việt Nam rất thấp so với Thái Lan và Campuchia, do đó phải lai tạo, chọn lọc ra những giống lúa cao sản ngắn ngày, một năm có thể trồng được 3 vụ, nhưng chất lượng gạo không thua kém gì lúa mùa của Campuchia. Chỉ có cách đó Việt Nam mới cạnh tranh thắng lợi với Campuchia mà thôi.
Tập đoàn Lộc Trời có giống Lộc Trời 18 là gạo dài trên 8mm, ăn ngon không thua kém gì gạo mùa của Campuchia và Thái Lan. Hiện nay Tập đoàn đang phát triển mạnh giống lúa này ở vụ đông xuân cũng như những vụ về sau. Ngoài ra, Tập đoàn còn có giống Lộc Trời số 1, tên cũ trước đây là AGPPS 103, được Tổ chức nghiên cứu lúa gạo thế giới (The Rice Trader) công nhận lọt vào top 3 gạo ngon nhất thế giới năm 2015. Đó cũng là một lợi thế cạnh tranh của gạo Việt Nam.
Hàng ngàn hecta lúa, hoa màu cùng đời sống người dân các tỉnh trong khu vực ĐBSCL bị thiệt hại, ảnh hưởng nghiêm trọng do tình trạng xâm nhập mặn. Ảnh: Tuổ.i trẻ
Từ trước đến nay, Việt Nam bán gạo cho Trung Quốc chủ yếu là gạo cấp thấp, giá rẻ nhưng người dân Trung Quốc ngày càng giàu, họ ăn ít cơm nhưng chất lượng gạo phải ngon, họ sẵn sàng chi tiề.n để ăn gạo ngon hơn. Do đó, các doanh nghiệp Việt Nam phải xuất khẩu nhiều gạo chất lượng cao vào Trung Quốc, thay vì chỉ xuất khẩu gạo giá rẻ, trộn tùm lum để cạnh tranh như trước đây bởi nếu làm theo cách cũ gạo Việt sẽ càng ngày càng thua mà thôi.
Doanh nghiệp Việt phải tính theo hai hướng: Thứ nhất, đối với nhóm dân ở miền bắc Trung Quốc ăn gạo Japonica có hạt tròn, cơm dẻo như kiểu Nhật Bản thì Việt Nam trồng các giống Japonia để xuất cho họ. Cái này Campuchia không thể cạnh tranh với Việt Nam được vì họ không biết trồng giống Japonica, trong khi Việt Nam rất có kinh nghiệm.
Thứ hai, đối với nhóm dân ở miền nam Trung Quốc ăn gạo hạt dài như người Việt, Việt Nam phải chọn những giống cao sản hạt dài đặc sắc như giống Lộc Trời 18 để đấu thắng lợi với gạo mùa của Campuchia.
Về khả năng Trung Quốc tận dụng lợi thế đa dạng nguồn cung thế nào để ép lại gạo Việt Nam, tôi không sợ chuyện này bởi dân Trung Quốc rất đông, biến đổi khí hậu đang diễn ra gay gắt, có những năm hạn hán rất nặng nề ở Trung Quốc, mà để đảm bảo đủ lương thực cho 1,3 tỷ dân Trung Quốc là vô cùng khó khăn. Vấn đề là doanh nghiệp Việt phải tìm hiểu cho được thói quen, nhu cầu ăn gạo của từng dân tộc, từng địa phương Trung Quốc, nơi nào thích ăn loại gạo gì thì chào hàng với họ, thỏa mãn đúng nhu cầu của họ thì mới cạnh tranh được.
PV: - Ở một diễn biến khác, đối thủ xuất khẩu gạo lớn của Việt Nam là Thái Lan dự kiến sẽ triển khai một chiến lược 20 năm về lúa gạo trong đó bao quát các giai đoạn quản lý từ trồng trọt đến thu hoạch, chế biến và tiêu thụ sản phẩm. Cùng với đó, Thái Lan cũng đang nghiên cứu việc chuyển dòng cửa sông Loei, một nhánh của sông Mekong, để đưa nước đến các vùng nông nghiệp ở Đông Bắc nước này. Theo ông, những bước đi này sẽ mang lại những thay đổi gì cho ngành lúa gạo Thái Lan, đặc biệt là khả năng cạnh tranh của gạo Thái Lan trên trường quốc tế? Gạo Việt sẽ gặp khó khăn gì từ những bước chuyển mình này của Thái Lan?
PGS.TS Dương Văn Chín: - Nếu các nước trên thượng nguồn Mekong chặn dòng chỉ đơn thuần là để sản xuất thủy điện thì nó ít ảnh hưởng hơn tới Việt Nam bởi khi mùa mưa đến họ phải xả nước xuống bởi tích nước mãi sẽ dẫn đến bể đậ.p. Còn mùa nắng họ cũng xả để sản xuất điện, điều hòa quanh năm. Tuy nhiên, nếu họ chặn dòng vừa để sản xuất điện vừa lấy nước để trồng trọt thì rất nguy hiểm do khi họ hút nước lên trồng trọt thì cây trồng hấp thụ nước, nước trên đồng ruộng sẽ bốc hơi lên, như vậy nước về hạ du càng ngày càng ít. Điều đó dẫn tới việc ĐBSCL bị xâm nhập mặn ngày càng nhiều, làm giảm sản lượng lúa gạo của Việt Nam.
Nguồn nước ngọt sẽ giúp Thái Lan trồng được nhiều lúa hơn, họ không chỉ trồng các giống lúa mùa năng suất thấp, chất lượng cao mà còn trồng các giống lúa cao sản chất lượng cao, trong khi đó Việt Nam bị nước mặn xâm nhập, diện tích trồng lúa giảm, đây là điều hết sức nguy hiểm cho cạnh tranh lúa gạo giữa Thái Lan và Việt Nam.
Chính vì thế, đối với vấn đề sử dụng nước sông Mekong, Ủy hội sông Mekong quốc tế mà Thái Lan và Việt Nam đều là thành viên phải tổ chức họp để bàn cách sử dụng nguồn nước tối ưu nhất, tránh mâu thuẫn. Ngoài ra, tôi được biết, trước đây Chính phủ Việt Nam và Thái Lan rất muốn bắt tay nhau để thống lĩnh gạo xuất khẩu trên thế giới. Nếu thành hiện thực, hai bên sẽ không còn là đối thủ cạnh tranh mà cùng sống chung để thống trị gạo xuất khẩu, đó là điều rất tốt.
PV: - Trong khi đó, việc chuyển nước của Thái Lan, hệ lụy nguy hại của các đậ.p thủy điện trên sông Mekong cùng với hậu quả của biến đổi khí hậu đang gây khó khăn rất lớn cho ngành lúa gạo của Việt Nam. Ông đã hình dung ra nguy cơ gạo Việt thua xa gạo Thái, Campuchia như thế nào? Liệu điều đó có sớm thành hiện thực?
PGS.TS Dương Văn Chín: - Nguy cơ thì có nhưng Việt Nam phải khéo léo bởi bản thân biến đổi khí hậu, xâm nhập mặn, nguồn nước thiếu... không phải một sớm một chiều giế.t chế.t ngành lúa gạo ở ĐBSCL mà nó chỉ ảnh hưởng đến vùng ven biển. Ngoài ra, điều đó không phải ảnh hưởng trong tất cả các mùa, mà chỉ ảnh hưởng trong mùa nắng. Việt Nam còn những diện tích đất rất rộng để trồng lúa nên phải cải tiến giống lúa của mình - như tôi đề cập ở trên - đó là những giống cao sản năng suất cao nhưng chất lượng không thua gì lúa mùa để có thể thích ứng với bất kỳ mùa vụ nào trong năm.
Ví dụ, nếu xâm nhập mặn ngày càng lấn sâu vào đất liền, bà con có thể trồng một vụ lúa trong mùa mưa, còn mùa nắng nuôi tôm. Cũng cần lưu ý, một vụ trong mùa mưa kia không phải chỉ trồng lúa mùa quang cảm mà có thể trồng lúa cao sản chất lượng cao. Rõ ràng chúng ta sẽ vẫn có cách để vừa đảm bảo an ninh lương thực quốc gia, vừa đảm bảo thắng lợi trong thị trường gạo xuất khẩu.
PV: - Chiến lược mua rẻ bán rẻ đã bộc lộ quá nhiều điểm hạn chế, sự độc quyền trong ngành lúa gạo cũng đã được các chuyên gia chỉ ra, theo ông, nếu Việt Nam không thay đổi thì tương lai ngành xuất khẩu gạo Việt Nam sẽ như thế nào?
PGS.TS Dương Văn Chín: - Đương nhiên là Việt Nam sẽ bị thua thiệt. Nếu phần lớn doanh nghiệp Việt Nam chỉ là đi mua gạo trôi nổi của thương lái, hàng xáo rồi đem về trà trộn, nghĩa là chỉ bán toàn gạo cấp thấp, giá rẻ thì tương lai gạo Việt sẽ bị khách hàng chê và không chấp nhận do chất lượng kém.
Trong số 140 doanh nghiệp kinh doanh lương thực thuộc Hiệp hội Lương thực Việt Nam, chỉ cần 70 doanh nghiệp xây dựng chuỗi giá trị lúa gạo, mỗi doanh nghiệp xây dựng một vùng nguyên liệu nhỏ khoảng 2.000-3.000ha mà họ kiểm soát từ đầu đến cuối các khâu sản xuất, thu hoạch, chế biến thì Việt Nam cũng sẽ có một số lượng lúa rất lớn đảm bảo chất lượng.
Một khi doanh nghiệp biết chắc xuất khẩu ở chỗ nào được giá cao nhất, tức đảm bảo được đầu ra rồi mới trồng giống lúa khách hàng yêu cầu trong vùng nguyên liệu thì sẽ bán được gạo giá cao. Tới đây các công ty sẽ phải làm ngày càng chuyên nghiệp, gạo bán ra thị trường nội địa cũng phải đóng bao túi, có địa chỉ, nguồn gốc rõ ràng, mẫu mã đẹp.
Khi đã hội nhập, người ta không thể ăn mãi những loại gạo được người bán tạp hóa chất đầy trong bao 20kg, 50kg..., rồi trên đó cắm những tấm biển ghi giá. Những cái đó trong tương lai không xa sẽ biến mất, người dân ngày càng chuộng gạo có bao túi đẹp, địa chỉ người sản xuất, phân phối ghi rõ trên nhãn để khi ăn gạo có vấn đề gì người ta còn biết chỗ mà kiện.
Theo_Báo Đất Việt
Mong manh gạo Việt: Nhấp nhổm khi Thái Lan xả kho Xuất khẩu gạo Việt Nam có thể gặp bất lợi khi Thái Lan xả 13 triệu tấn gạo tồn kho. Điều này từng xảy ra và thị trường Việt chao đảo. Chính phủ Thái Lan mới đây thông báo kế hoạch đến giữa năm 2017 sẽ "giải phóng" hoàn toàn khối lượng hơn 13 triệu tấn gạo hiện có trong các kho dự...