Trung Quốc phát triển công tố viên trí tuệ nhân tạo đầu tiên trên thế giới

Các nhà nghiên cứu Trung Quốc cho biết họ đã phát triển cỗ máy trí tuệ nhân tạo (AI) đầu tiên trên thế giới có thể buộc tội và truy tố tội phạm.

Công tố viên AI có thể đưa ra các cáo buộc với độ chính xác trên 97%. Ảnh minh hoạ: Getty Images

Theo báo Bưu điện Hoa Nam buổi sáng, được Viện Kiểm sát Nhân dân Phố Đông Thượng Hải chế tạo và thử nghiệm, “công tố viên” AI có thể đưa ra các cáo buộc với độ chính xác hơn 97% dựa trên những mô tả bằng lời về vụ việc.

Giáo sư Shi Yong, Giám đốc phòng thí nghiệm quản lý tri thức và dữ liệu của Học viện Khoa học Trung Quốc, cho biết công nghệ này có thể giúp giảm khối lượng công việc hàng ngày của các công tố viên, cho phép họ tập trung vào những nhiệm vụ khó khăn hơn.

“Cỗ máy này có thể thay thế các công tố viên đưa ra quyết định ở một mức độ nhất định”, Giáo sư Shi và các đồng nghiệp của ông cho biết trong một bài báo được xuất bản trên tạp chí Management Review của Trung Quốc.

Các công tố viên đã sớm sử dụng công nghệ AI trong quy trình thực thi pháp luật khi công nghệ AI bắt được sử dụng lần đầu ở Trung Quốc vào năm 2016. Nhiều cơ quan ở nước này đang sử dụng một công cụ AI được gọi là Hệ thống 206. Công cụ này có thể phân tích tính xác thực của bằng chứng, đánh giá điều kiện bắt giữ và mức độ nguy hiểm của nghi phạm đối với người dân.

Tuy nhiên, tất cả các công cụ AI hiện có đều có vai trò rất hạn chế vì “chúng không thể tham gia quá trình ra quyết định buộc tội hay đề xuất bản án”, Shi và các đồng nghiệp cho biết. Việc đưa ra các quyết định như vậy sẽ đòi hỏi một cỗ máy có thể xác định và loại trừ bất kỳ nội dung nào của hồ sơ vụ án mà không bỏ qua những thông tin quan trọng. Hơn nữa, cỗ máy trí tuệ nhân tạo cũng cần phải chuyển đổi được các ngôn ngữ phức tạp, khác nhau của con người thành một định dạng toán học hoặc hình học tiêu chuẩn mà máy tính có thể hiểu được.

Các công ty Internet của Trung Quốc đã phát triển các công cụ hiện đại có thể xử lý ngôn ngữ tự nhiên, nhưng các hoạt động này thường đòi hỏi làm việc trên máy tính lớn mà các công tố viên không có quyền truy cập.

Công tố viên AI do nhóm của Giáo sư Shi phát triển có thể hoạt động trên máy tính để bàn thông thường. Đối với mỗi nghi phạm, hệ thống sẽ buộc tội dựa trên 1.000 đặc điểm thu được từ văn bản mô tả vụ án do con người tạo ra, thậm chí đó là những dữ liệu rất nhỏ hoặc trừu tượng. Sau đó, hệ thống 206 sẽ đánh giá những bằng chứng đó.

Cỗ máy trí tuệ nhân tạo mới đã được “huấn luyện” để sử dụng trong hơn 17.000 vụ án khác nhau từ năm 2015 đến 2020. Cho đến nay, nó có thể xác định và buộc tội 8 loại tội phạm phổ biến nhất ở Thượng Hải. Đó là gian lận thẻ tín dụng, tổ chức hoạt động cờ bạc, lái xe nguy hiểm, cố ý gây thương tích, cản trở người thi hành công vụ, trộm cắp, lừa đảo, gây gổ và gây rối.

Ảnh minh hoạ: SCMP

Các nhà nghiên cứu cho biết công tố viên AI sẽ sớm trở nên hiệu quả hơn với các bản nâng cấp. Nó cũng sẽ có thể nhận ra những tội phạm ít phổ biến hơn và đưa ra nhiều cáo buộc với một kẻ tình nghi hơn.

Tuy nhiên, một công tố viên giấu tên ở thành phố Quảng Châu, miền nam Trung Quốc, cho biết ông có một số lo ngại về việc sử dụng AI trong việc truy tố tội phạm.

“Độ chính xác 97% có thể cao theo quan điểm công nghệ, nhưng sẽ luôn có khả năng xảy ra sai sót. Và ai sẽ là người chịu trách nhiệm khi có sai sót xảy ra? Công tố viên, máy móc hay người lập trình thuật toán?”, ông nói.

Bên cạnh đó, việc trực tiếp đưa AI tham gia vào quá trình truy tố cũng có thể ảnh hưởng đến quyền điều hành của công tố viên. Hầu hết các công tố viên không muốn các nhà khoa học máy tính “can thiệp” vào phán quyết pháp lý. Một vấn đề khác là công tố viên AI có thể buộc tội chỉ dựa trên kinh nghiệm trước đây của nó. Cỗ máy này không thể lường trước được phản ứng của công chúng đối với một vụ việc trong một môi trường xã hội đang thay đổi.

“AI có thể giúp phát hiện sai sót, nhưng nó không thể thay thế con người đưa ra quyết định”, công tố viên có trụ sở tại Quảng Châu nhấn mạnh.

Trung Quốc đang tích cực sử dụng AI trong hầu hết các lĩnh vực khác nhằm cố gắng nâng cao hiệu quả, làm giảm và tăng cường kiểm soát vấn nạn tham nhũng. Một số thành phố của Trung Quốc đã sử dụng công nghệ này để giám sát hoạt động của các nhóm xã hội và viên chức nhà nước để phát hiện tham nhũng.

Nhiều tòa án Trung Quốc đã và đang sử dụng AI để giúp các thẩm phán xử lý hồ sơ vụ án và đưa ra các quyết định như chấp nhận hay từ chối đơn kháng cáo. Hầu hết các nhà tù ở Trung Quốc cũng đã áp dụng công nghệ AI để theo dõi tình trạng thể chất và tinh thần của tù nhân, với mục tiêu giảm thiểu bạo lực trong các trại giam.

Không chỉ ở Trung Quốc, việc áp dụng công nghệ AI trong quá trình thực thi pháp luật ngày càng phổ biến trên khắp thế giới. Một số công tố viên Đức đã sử dụng công nghệ AI để nhận dạng hình ảnh và pháp y kỹ thuật số để đẩy nhanh tốc độ và độ chính xác của quá trình xử lý vụ án.