Trung Quốc phá vỡ im lặng về các cuộc đàm phán hạt nhân Iran

Công Thuận01:43 14/02/2022

Đại sứ Trung Quốc tại Liên hợp quốc Wang Qun, người đang ở Vienna (Áo), cho biết “tất cả các nhà đàm phán đều đồng ý rằng chúng tôi đã đi đến giai đoạn kết thúc”.

Theo tờ Bưu điện Jerusalem ngày 12/2, trong một tuyên bố hiếm hoi của đại diện Trung Quốc tại cuộc đàm phán hạt nhân Iran ở Vienna, Bắc Kinh khuyến khích Tehran đáp lại đề nghị của Mỹ.

Đại diện các bên tham gia thảo luận khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran. Ảnh: Reuters

Ông Wang Qun nêu rõ tất cả các nhà đàm phán nhất trí tiến trình đang đi đến giai đoạn kết thúc, đặc biệt là sau khi Iran đưa ra đề xuất cuối cùng của họ.

Tuyên bố trên được đưa ra một tuần sau khi Mỹ đệ trình đề xuất trở lại đàm phán về thỏa thuận hạt nhân 2015 với các cường quốc thế giới khác. Trước đó, phía Iran từ chối đàm phán trực tiếp với Mỹ.

Ông Wang Qun đã phá vỡ sự im lặng tương đối của đoàn đàm phán Trung Quốc, cho biết ông hy vọng Iran sẽ “chính thức đưa ra phản hồi bằng văn bản về gói đề xuất để tất cả các bên thảo luận”.

Trong những ngày gần đây, giới truyền thông và quan chức Iran liên tục đổ lỗi cho Mỹ khiến các cuộc đàm phán kéo dài, bất chấp việc các nước khác đang chờ đợi đề xuất từ Tehran.

Một nguồn tin trong đoàn đàm phán Iran tuyên bố rằng nước này “đi tiên phong trong việc đưa ra các ý tưởng và đề xuất mới” và rằng “Mỹ cuối cùng cần phải đưa ra quyết định”.

Hãng thông tấn Iran Nour News dẫn một nguồn tin ở Vienna cho biết “Trung Quốc và Nga cùng với Liên minh châu Âu đã phàn nàn về sự bối rối và không có khả năng đưa ra quyết định chính trị của Mỹ đối với kết quả của các cuộc đàm phán”. Nour News gọi Chính quyền Tổng thống Joe Biden là “bất lực và không linh hoạt trong đàm phán”.

Video đang HOT

Thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao của Iran Ali Shamkhani đã tweet vào tuần trước rằng “không có sự thống nhất nào trong [Chính phủ Mỹ] để đưa ra các quyết định chính trị theo hướng tiến bộ cho cuộc đàm phán ở Vienna”.

Ngày 12/2, ông Shamkhani lưu ý “việc duy trì và củng cố các khả năng hạt nhân hòa bình và khả năng quốc phòng của Iran, cùng các chính sách xây dựng an ninh khu vực của Iran là không thể thương lượng”.

Mỹ và Iran đã tham gia vào các cuộc đàm phán gián tiếp kể từ tháng 4/2021 để khôi phục Kế hoạch Hành động Toàn diện chung năm 2015 ( JCPOA), trong đó hạn chế việc làm giàu và dự trữ urani của Iran cho đến năm 2030, để đổi lấy việc dỡ bỏ dần các lệnh trừng phạt.

Mỹ đã rút khỏi JCPOA năm 2018, viện dẫn bằng chứng cho thấy Iran đã che giấu chi tiết về chương trình hạt nhân và có các hành động gây căng thẳng ở Trung Đông như tạo ra cuộc chiến tranh ủy nhiệm và chương trình tên lửa đạn đạo của nước này.

Iran kể từ đó đã làm giàu urani lên 60%, cao hơn bất kỳ quốc gia nào không có vũ khí hạt nhân và công bố một loại máy ly tâm tiên tiến mới vài ngày sau khi các cuộc đàm phán được nối lại vào cuối năm ngoái.

Sau đó, Mỹ và E3 (Pháp, Đức và Anh) cảnh báo rằng chỉ còn vài tuần nữa để khôi phục JCPOA và than phiền về tốc độ đàm phán chậm chạp. Trong khi đó, Iran và Nga đã bắt đầu hợp tác với nhau vào tuần trước để hạn chế các lệnh trừng phạt.

Vai trò 'bí mật' của Trung Quốc trong các cuộc đàm phán hạt nhân Iran

Ngoài lợi ích địa chính trị và kinh tế, Trung Quốc cho Washington thấy rằng họ hiện đóng vai trò quan trọng trong khu vực mà Mỹ đang mất dần ảnh hưởng.

Theo trang tin France24.com ngày 19/1, trong bối cảnh diễn ra các cuộc đàm phán tại Vienna (Áo) nhằm khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015, Trung Quốc đang tìm cách định vị mình là một bên đóng vai trò quan trọng và vì lý do chính đáng: Bắc Kinh có lợi ích trong việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran.

Các cuộc đàm phán để khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2005, với tên chính thức là Thỏa thuận hợp tác chung toàn diện, đang bước vào giai đoạn thảo luận khó khăn. Hãng thông tấn Iran IRNA cho biết các bên đã đạt đến "giai đoạn chi tiết, phần khó khăn nhất của cuộc đàm phán".

Đặc phái viên của Trung Quốc về Iran Wang Qun. Ảnh: AFP

Sau khi nối lại các cuộc đàm phán vào đầu tuần này, các nhà ngoại giao tham gia đàm phán nói với tờ Wall Street Journal rằng một trong những trở ngại lớn nhất là Tehran yêu cầu Mỹ cam kết họ sẽ không từ bỏ hiệp ước một lần nữa và không áp đặt lại các biện pháp trừng phạt.

Các cuộc đàm phán kéo dài sáu tháng qua tại khách sạn Palais Coburg sang trọng ở Vienna đã được tiến hành theo cách hoán đổi lẫn nhau giữa nhóm P4 1 (Trung Quốc, Pháp, Anh, Nga và Đức) cùng với Iran (do Mỹ rút lui). Do phía Iran từ chối gặp trực tiếp các nhà đàm phán Mỹ nên những cuộc thảo luận đã được tiến hành gián tiếp thông qua các nhà đàm phán châu Âu, Nga và Trung Quốc. Đặc phái viên hàng đầu của Trung Quốc trong các cuộc đàm phán này là ông Wang Qun và của Nga là ông Mikhail Ulyanov.

Trên các phương tiện truyền thông Trung Quốc, ông Wang Qun đã nhiều lần nhấn mạnh vai trò "duy nhất và mang tính xây dựng" của Bắc Kinh trong các cuộc thảo luận với tất cả các bên nhằm khuyến khích nối lại tiến trình đàm phán giữa Mỹ và Iran càng sớm càng tốt.

Bỏ qua những căng thẳng với Washington về cạnh tranh thương mại hoặc bất đồng quanh vấn đề Đài Loan/Trung Quốc và Biển Đông, ông Wang đã có các cuộc đàm phán kéo dài với đặc phái viên Mỹ về Iran Robert Malley tại Vienna, nhằm cứu vãn thỏa thuận hạt nhân năm 2015.

Dầu mỏ và địa chính trị

Jean-Franois Di Meglio, chuyên gia về Trung Quốc và là Chủ tịch Trung tâm châu Á có trụ sở tại Paris, giải thích: "Trung Quốc có lợi ích trong việc thỏa thuận được khôi phục càng sớm càng tốt để đảm bảo đa dạng hóa nguồn cung dầu của họ và cũng vì Iran là một đối tác địa chính trị".

Về phần mình, Thierry Coville, nhà nghiên cứu tại Viện Chiến lược và Quốc tế (IRIS) có trụ sở tại Paris, nói: "Trung Quốc đã đóng một vai trò quan trọng trong các cuộc đàm phán dẫn đến thỏa thuận năm 2015". Điều này đã được tiết lộ bởi cựu ngoại trưởng và nhà đàm phán hàng đầu của Iran, Mohammad Javad Zarif, trong cuốn sách được xuất bản ngay trước khi Tổng thống mới của Iran Ebrahim Raisi, nhậm chức vào tháng 8/2021.

Trong hồi ký về hậu trường hai năm đàm phán dẫn đến thỏa thuận năm 2015, ông Zarif viết rằng "bất cứ khi nào các bên đi đến bế tắc, phía Trung Quốc sẽ can thiệp, đưa ra sáng kiến mới và tìm cách vực dậy các cuộc đàm phán".

Nhưng trong những tháng gần đây, quan hệ giữa Bắc Kinh và Tehran đã có một bước tiến mới với việc hai bên ký kết quan hệ đối tác chiến lược song phương 25 năm lịch sử gồm nhiều lĩnh vực hợp tác đa dạng như năng lượng, an ninh, cơ sở hạ tầng và truyền thông.

Ngoài việc cung cấp dầu giá thấp, thỏa thuận chiến lược - có hiệu lực từ ngày 15/1 - cũng cung cấp hỗ trợ an ninh của Trung Quốc cho Iran, trong đó có việc chuyển giao thiết bị quân sự. "Trung Quốc đã ký rất ít quan hệ đối tác kiểu này. Đây là một liên minh ngoại giao nghiêm túc", ông Di Meglio nhận xét.

Đối với Bắc Kinh, quốc gia tiếp tục nhập khẩu dầu của Iran bất chấp nguy cơ bị Bộ Tài chính Mỹ trừng phạt, việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của Mỹ về thương mại với Iran sẽ là một lợi ích. Trước khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận vào năm 2018, Trung Quốc nhập khẩu gần 10% lượng dầu từ Iran và đã đầu tư vào cơ sở hạ tầng để mua lượng dầu lớn hơn. "Trung Quốc rất quan tâm đến dầu thô của Iran vì các nhà máy lọc dầu của họ hợp với việc xử lý loại dầu nặng này, được sử dụng làm nhiên liệu để cung cấp cho các nhà máy điện, hệ thống sưởi và xe tải của Trung Quốc", ông Di Meglio lưu ý.

Ngoài khía cạnh kinh tế, các chuyên gia nhận định, mối quan hệ hợp tác với Iran cho phép Trung Quốc đối trọng với các hành động của Mỹ và khẳng định sức mạnh ngoại giao ngày càng tăng của nước này trong khu vực.

Chuyên gia Di Meglio nêu rõ: "Trung Đông từng không phải là một yếu tố chính trong ngoại giao của Trung Quốc. Nhưng điều này đã thay đổi trong 5 năm qua với tình hình Iraq như một bước ngoặt. Sau cuộc chiến (ở Iraq), Trung Quốc đã chớp cơ hội để dành lấy việc khai thác các giếng dầu tại Iraq, vốn hiện đang được xây dựng lại".

Tại LHQ, Trung Quốc cũng đang tập trung cho cuộc bỏ phiếu của Hội đồng Bảo an về các quyết định liên quan đến khu vực, đặc biệt là Iran cũng như Syria, gần giống như việc Nga ủng hộ Tổng thống Syria Bashar al-Assad.

Ở Bắc Kinh cũng vậy, trong vài tuần qua, chính sách ngoại giao Trung Quốc đã hoạt động hết công suất. Trong khoảng thời gian từ ngày 10 - 14/1, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã tiếp ít nhất 5 người đồng cấp trong khu vực Trung Đông. Các lãnh đạo giao của Saudi Arabia, Kuwait, Oman, Bahrain và Iran, cũng như Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ và Tổng thư ký Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC), đã lần lượt đến thăm Trung Quốc.

Ngoài các vấn đề song phương, những chuyến thăm này cũng liên quan đến vấn đề hạt nhân Iran vì chúng là cơ hội để trấn an các nước vùng Vịnh nói riêng về tầm quan trọng của thỏa thuận hạt nhân Iran. Đây cũng là cơ hội để Trung Quốc cho Washington thấy rằng họ hiện đóng vai trò quan trọng trong khu vực mà Mỹ đang mất dần ảnh hưởng.

Trung Quốc và Iran cam kết thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Ngày 14/1, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Iran Hossein Amir Abdollahian đã tiến hành hội đàm trao đổi các biện pháp thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị. Ảnh: THX/TTXVN Tại cuộc hội đàm ở thành phố Vô Tích thuộc tỉnh Giang...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Bộ trưởng quốc phòng Israel cảnh báo Houthi lẫn Iran08:02

Iran công bố nguyên nhân vụ cháy nổ thảm khốc ở cảng01:49

Toàn bộ 133 hồng y bầu giáo hoàng mới tề tựu, Vatican cắt sóng điện thoại09:26

Số trẻ em Nhật Bản giảm năm thứ 44 liên tiếp08:19

Căng thẳng Trung Đông leo thang nhanh09:02

Tân Giáo hoàng Leo XIV cử hành thánh lễ đầu tiên01:34

Pakistan cảnh báo nguy cơ chiến tranh với Ấn Độ08:23

Tòa châu Âu buộc Malta chấm dứt chương trình 'hộ chiếu vàng'08:25

Tổng thống Trump tự hào thành tựu 100 ngày đầu nhiệm kỳ09:02

Ông Trump sa thải chồng bà Kamala Harris khỏi hội đồng tưởng niệm nạn nhân Holocaust09:40

Mỹ có chính sách mới để hủy tình trạng cư trú của du học sinh, thẻ xanh06:42

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Hàn Quốc: Gia đình nạn nhân vụ tai nạn máy bay của hãng Jeju Air đệ đơn kiện 15 người

06:02:21 14/05/2025

Gia đình của 72 nạn nhân thông báo đang tiến hành hành động pháp lý đối với một số quan chức, trong đó có Bộ trưởng Giao thông Park Sang Woo, với cáo buộc lơ là trong việc quản lý rủi ro an toàn cũng như vi phạm Luật An toàn Hàng không.

Gaza bên bờ vực nạn đói nghiêm trọng

06:00:15 14/05/2025

Tổ chức Lương thực và Nông nghiệp Liên hợp quốc (FAO) cũng phát đi cảnh báo rằng Gaza đang đối mặt nguy cơ nạn đói cận kề và ngành nông nghiệp ở đây đang trên bờ vực sụp đổ hoàn toàn , đồng thời kêu gọi dỡ bỏ lệnh phong tỏa ngay lập tức...

Khi Tổng thống Trump trở lại Riyadh: Saudi Arabia đã không còn như trước

05:53:10 14/05/2025

Tất nhiên, không phải bức tranh nào cũng toàn màu sáng. Quốc gia này vẫn thi hành án tử hình một cách rộng rãi, trong khi tính minh bạch của hệ thống tư pháp còn hạn chế.

Phương Tây chia rẽ vì số tiền khổng lồ của Nga bị đóng băng

05:49:07 14/05/2025

Trong những ngày cuối nhiệm kỳ, chính quyền Biden vẫn nỗ lực thuyết phục các chính phủ châu Âu giải ngân các quỹ của Nga, phần lớn trong số đó đang được lưu giữ tại công ty lưu ký chứng khoán Bỉ Euroclear.

Mỹ giảm mạnh thuế nhập khẩu kiện hàng có giá trị thấp từ Trung Quốc

05:46:54 14/05/2025

Giới lập pháp chỉ trích chính sách này như một lỗ hổng khiến hàng Trung Quốc tràn vào thị trường Mỹ, gây tổn hại đến các ngành công nghiệp nội địa và làm gia tăng nguy cơ buôn lậu hàng hóa bất hợp pháp.

Tác động của việc giảm thuế quan với kinh tế Mỹ

05:41:00 14/05/2025

Sau nhiều tháng leo thang căng thẳng và áp đặt thuế quan qua lại, động thái xoa dịu căng thẳng thương mại giữa Mỹ và Trung Quốc đang mang đến những tín hiệu tích cực cho nền kinh tế Mỹ.

Thái Lan chính thức kết thúc tìm kiếm nạn nhân tại tòa nhà SAO bị sập

05:38:16 14/05/2025

Tổng cộng có 109 người được liệt kê là đang làm việc bên trong tòa nhà khi trận động đất xảy ra. Tuy nhiên, có 4 người trong số này sau đó cho biết họ không có mặt tại thời điểm công trình bị sập và đã trở về nhà sau khi được tin về thả...

Công ty khai thác Bitcoin của gia đình Tổng thống Mỹ Donald Trump chuẩn bị 'lên sàn'

05:29:10 14/05/2025

American Bitcoin ra mắt hồi đầu năm nay. Người đồng sáng lập và Giám đốc chiến lược của American Bitcoin, ông Eric Trump, con trai của Tổng thống Trump, cho biết mục tiêu của công ty là tạo ra nền tảng tích lũy Bitcoin có thể đầu tư đượ...

Đàm phán hòa bình ở Istanbul: Tổng thống Ukraine kiên quyết yêu cầu gặp Tổng thống Nga

05:26:25 14/05/2025

"Phía Liên bang Nga vẫn đang tiếp tục chuẩn bị cho cuộc đàm phán, dự kiến sẽ diễn ra tại Istanbul vào thứ Năm. Đó là tất cả những gì tôi có thể nói lúc này, không có bình luận gì thêm", ông Peskov nói trong buổi họp báo tại Moskva (Mosc...

Hé lộ về hệ thống phòng không và mạng lưới chống UAV của Ấn Độ khi đối đầu với Pakistan

05:25:41 14/05/2025

Cấu trúc cốt lõi của hệ thống này bao gồm một mạng lưới toàn diện, kết hợp nhuần nhuyễn giữa các cảm biến đa dạng, hệ thống radar hiện đại, các công cụ tác chiến điện tử tinh vi và các khí tài đánh chặn động học tiên tiến.

Ngộ độc rượu tại Ấn Độ khiến ít nhất 14 người tử vong

05:22:56 14/05/2025

Tại Ấn Độ, mỗi năm có hàng trăm người thiệt mạng vì uống rượu lậu được sản xuất tại các xưởng chưng cất bất hợp pháp. Năm ngoái, 53 người đã tử vong sau một vụ việc tương tự tại bang Tamil Nadu, miền Nam Ấn Độ.

Bỉ: Sân bay lớn thứ hai ngừng hoạt động do cảnh báo bom trên máy bay

05:18:44 14/05/2025

Người phát ngôn của đơn vị điều hành sân bay Charleroi cho biết vào lúc gần 11h00 (giờ địa phương, 16h00 theo giờ Hà Nội), nhà chức trách đã nhận được đe dọa đánh bom trên một chiếc máy bay hạ cánh tại sân bay này.