Trung Quốc phá vỡ im lặng về các cuộc đàm phán hạt nhân Iran

Công Thuận01:43 14/02/2022

Đại sứ Trung Quốc tại Liên hợp quốc Wang Qun, người đang ở Vienna (Áo), cho biết “tất cả các nhà đàm phán đều đồng ý rằng chúng tôi đã đi đến giai đoạn kết thúc”.

Theo tờ Bưu điện Jerusalem ngày 12/2, trong một tuyên bố hiếm hoi của đại diện Trung Quốc tại cuộc đàm phán hạt nhân Iran ở Vienna, Bắc Kinh khuyến khích Tehran đáp lại đề nghị của Mỹ.

Đại diện các bên tham gia thảo luận khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran. Ảnh: Reuters

Ông Wang Qun nêu rõ tất cả các nhà đàm phán nhất trí tiến trình đang đi đến giai đoạn kết thúc, đặc biệt là sau khi Iran đưa ra đề xuất cuối cùng của họ.

Tuyên bố trên được đưa ra một tuần sau khi Mỹ đệ trình đề xuất trở lại đàm phán về thỏa thuận hạt nhân 2015 với các cường quốc thế giới khác. Trước đó, phía Iran từ chối đàm phán trực tiếp với Mỹ.

Ông Wang Qun đã phá vỡ sự im lặng tương đối của đoàn đàm phán Trung Quốc, cho biết ông hy vọng Iran sẽ “chính thức đưa ra phản hồi bằng văn bản về gói đề xuất để tất cả các bên thảo luận”.

Trong những ngày gần đây, giới truyền thông và quan chức Iran liên tục đổ lỗi cho Mỹ khiến các cuộc đàm phán kéo dài, bất chấp việc các nước khác đang chờ đợi đề xuất từ Tehran.

Một nguồn tin trong đoàn đàm phán Iran tuyên bố rằng nước này “đi tiên phong trong việc đưa ra các ý tưởng và đề xuất mới” và rằng “Mỹ cuối cùng cần phải đưa ra quyết định”.

Hãng thông tấn Iran Nour News dẫn một nguồn tin ở Vienna cho biết “Trung Quốc và Nga cùng với Liên minh châu Âu đã phàn nàn về sự bối rối và không có khả năng đưa ra quyết định chính trị của Mỹ đối với kết quả của các cuộc đàm phán”. Nour News gọi Chính quyền Tổng thống Joe Biden là “bất lực và không linh hoạt trong đàm phán”.

Video đang HOT

Thư ký Hội đồng An ninh Quốc gia Tối cao của Iran Ali Shamkhani đã tweet vào tuần trước rằng “không có sự thống nhất nào trong [Chính phủ Mỹ] để đưa ra các quyết định chính trị theo hướng tiến bộ cho cuộc đàm phán ở Vienna”.

Ngày 12/2, ông Shamkhani lưu ý “việc duy trì và củng cố các khả năng hạt nhân hòa bình và khả năng quốc phòng của Iran, cùng các chính sách xây dựng an ninh khu vực của Iran là không thể thương lượng”.

Mỹ và Iran đã tham gia vào các cuộc đàm phán gián tiếp kể từ tháng 4/2021 để khôi phục Kế hoạch Hành động Toàn diện chung năm 2015 ( JCPOA), trong đó hạn chế việc làm giàu và dự trữ urani của Iran cho đến năm 2030, để đổi lấy việc dỡ bỏ dần các lệnh trừng phạt.

Mỹ đã rút khỏi JCPOA năm 2018, viện dẫn bằng chứng cho thấy Iran đã che giấu chi tiết về chương trình hạt nhân và có các hành động gây căng thẳng ở Trung Đông như tạo ra cuộc chiến tranh ủy nhiệm và chương trình tên lửa đạn đạo của nước này.

Iran kể từ đó đã làm giàu urani lên 60%, cao hơn bất kỳ quốc gia nào không có vũ khí hạt nhân và công bố một loại máy ly tâm tiên tiến mới vài ngày sau khi các cuộc đàm phán được nối lại vào cuối năm ngoái.

Sau đó, Mỹ và E3 (Pháp, Đức và Anh) cảnh báo rằng chỉ còn vài tuần nữa để khôi phục JCPOA và than phiền về tốc độ đàm phán chậm chạp. Trong khi đó, Iran và Nga đã bắt đầu hợp tác với nhau vào tuần trước để hạn chế các lệnh trừng phạt.

Vai trò 'bí mật' của Trung Quốc trong các cuộc đàm phán hạt nhân Iran

Ngoài lợi ích địa chính trị và kinh tế, Trung Quốc cho Washington thấy rằng họ hiện đóng vai trò quan trọng trong khu vực mà Mỹ đang mất dần ảnh hưởng.

Theo trang tin France24.com ngày 19/1, trong bối cảnh diễn ra các cuộc đàm phán tại Vienna (Áo) nhằm khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2015, Trung Quốc đang tìm cách định vị mình là một bên đóng vai trò quan trọng và vì lý do chính đáng: Bắc Kinh có lợi ích trong việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của Mỹ đối với Iran.

Các cuộc đàm phán để khôi phục thỏa thuận hạt nhân Iran năm 2005, với tên chính thức là Thỏa thuận hợp tác chung toàn diện, đang bước vào giai đoạn thảo luận khó khăn. Hãng thông tấn Iran IRNA cho biết các bên đã đạt đến "giai đoạn chi tiết, phần khó khăn nhất của cuộc đàm phán".

Đặc phái viên của Trung Quốc về Iran Wang Qun. Ảnh: AFP

Sau khi nối lại các cuộc đàm phán vào đầu tuần này, các nhà ngoại giao tham gia đàm phán nói với tờ Wall Street Journal rằng một trong những trở ngại lớn nhất là Tehran yêu cầu Mỹ cam kết họ sẽ không từ bỏ hiệp ước một lần nữa và không áp đặt lại các biện pháp trừng phạt.

Các cuộc đàm phán kéo dài sáu tháng qua tại khách sạn Palais Coburg sang trọng ở Vienna đã được tiến hành theo cách hoán đổi lẫn nhau giữa nhóm P4 1 (Trung Quốc, Pháp, Anh, Nga và Đức) cùng với Iran (do Mỹ rút lui). Do phía Iran từ chối gặp trực tiếp các nhà đàm phán Mỹ nên những cuộc thảo luận đã được tiến hành gián tiếp thông qua các nhà đàm phán châu Âu, Nga và Trung Quốc. Đặc phái viên hàng đầu của Trung Quốc trong các cuộc đàm phán này là ông Wang Qun và của Nga là ông Mikhail Ulyanov.

Trên các phương tiện truyền thông Trung Quốc, ông Wang Qun đã nhiều lần nhấn mạnh vai trò "duy nhất và mang tính xây dựng" của Bắc Kinh trong các cuộc thảo luận với tất cả các bên nhằm khuyến khích nối lại tiến trình đàm phán giữa Mỹ và Iran càng sớm càng tốt.

Bỏ qua những căng thẳng với Washington về cạnh tranh thương mại hoặc bất đồng quanh vấn đề Đài Loan/Trung Quốc và Biển Đông, ông Wang đã có các cuộc đàm phán kéo dài với đặc phái viên Mỹ về Iran Robert Malley tại Vienna, nhằm cứu vãn thỏa thuận hạt nhân năm 2015.

Dầu mỏ và địa chính trị

Jean-Franois Di Meglio, chuyên gia về Trung Quốc và là Chủ tịch Trung tâm châu Á có trụ sở tại Paris, giải thích: "Trung Quốc có lợi ích trong việc thỏa thuận được khôi phục càng sớm càng tốt để đảm bảo đa dạng hóa nguồn cung dầu của họ và cũng vì Iran là một đối tác địa chính trị".

Về phần mình, Thierry Coville, nhà nghiên cứu tại Viện Chiến lược và Quốc tế (IRIS) có trụ sở tại Paris, nói: "Trung Quốc đã đóng một vai trò quan trọng trong các cuộc đàm phán dẫn đến thỏa thuận năm 2015". Điều này đã được tiết lộ bởi cựu ngoại trưởng và nhà đàm phán hàng đầu của Iran, Mohammad Javad Zarif, trong cuốn sách được xuất bản ngay trước khi Tổng thống mới của Iran Ebrahim Raisi, nhậm chức vào tháng 8/2021.

Trong hồi ký về hậu trường hai năm đàm phán dẫn đến thỏa thuận năm 2015, ông Zarif viết rằng "bất cứ khi nào các bên đi đến bế tắc, phía Trung Quốc sẽ can thiệp, đưa ra sáng kiến mới và tìm cách vực dậy các cuộc đàm phán".

Nhưng trong những tháng gần đây, quan hệ giữa Bắc Kinh và Tehran đã có một bước tiến mới với việc hai bên ký kết quan hệ đối tác chiến lược song phương 25 năm lịch sử gồm nhiều lĩnh vực hợp tác đa dạng như năng lượng, an ninh, cơ sở hạ tầng và truyền thông.

Ngoài việc cung cấp dầu giá thấp, thỏa thuận chiến lược - có hiệu lực từ ngày 15/1 - cũng cung cấp hỗ trợ an ninh của Trung Quốc cho Iran, trong đó có việc chuyển giao thiết bị quân sự. "Trung Quốc đã ký rất ít quan hệ đối tác kiểu này. Đây là một liên minh ngoại giao nghiêm túc", ông Di Meglio nhận xét.

Đối với Bắc Kinh, quốc gia tiếp tục nhập khẩu dầu của Iran bất chấp nguy cơ bị Bộ Tài chính Mỹ trừng phạt, việc dỡ bỏ các lệnh trừng phạt của Mỹ về thương mại với Iran sẽ là một lợi ích. Trước khi Mỹ rút khỏi thỏa thuận vào năm 2018, Trung Quốc nhập khẩu gần 10% lượng dầu từ Iran và đã đầu tư vào cơ sở hạ tầng để mua lượng dầu lớn hơn. "Trung Quốc rất quan tâm đến dầu thô của Iran vì các nhà máy lọc dầu của họ hợp với việc xử lý loại dầu nặng này, được sử dụng làm nhiên liệu để cung cấp cho các nhà máy điện, hệ thống sưởi và xe tải của Trung Quốc", ông Di Meglio lưu ý.

Ngoài khía cạnh kinh tế, các chuyên gia nhận định, mối quan hệ hợp tác với Iran cho phép Trung Quốc đối trọng với các hành động của Mỹ và khẳng định sức mạnh ngoại giao ngày càng tăng của nước này trong khu vực.

Chuyên gia Di Meglio nêu rõ: "Trung Đông từng không phải là một yếu tố chính trong ngoại giao của Trung Quốc. Nhưng điều này đã thay đổi trong 5 năm qua với tình hình Iraq như một bước ngoặt. Sau cuộc chiến (ở Iraq), Trung Quốc đã chớp cơ hội để dành lấy việc khai thác các giếng dầu tại Iraq, vốn hiện đang được xây dựng lại".

Tại LHQ, Trung Quốc cũng đang tập trung cho cuộc bỏ phiếu của Hội đồng Bảo an về các quyết định liên quan đến khu vực, đặc biệt là Iran cũng như Syria, gần giống như việc Nga ủng hộ Tổng thống Syria Bashar al-Assad.

Ở Bắc Kinh cũng vậy, trong vài tuần qua, chính sách ngoại giao Trung Quốc đã hoạt động hết công suất. Trong khoảng thời gian từ ngày 10 - 14/1, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị đã tiếp ít nhất 5 người đồng cấp trong khu vực Trung Đông. Các lãnh đạo giao của Saudi Arabia, Kuwait, Oman, Bahrain và Iran, cũng như Ngoại trưởng Thổ Nhĩ Kỳ và Tổng thư ký Hội đồng Hợp tác Vùng Vịnh (GCC), đã lần lượt đến thăm Trung Quốc.

Ngoài các vấn đề song phương, những chuyến thăm này cũng liên quan đến vấn đề hạt nhân Iran vì chúng là cơ hội để trấn an các nước vùng Vịnh nói riêng về tầm quan trọng của thỏa thuận hạt nhân Iran. Đây cũng là cơ hội để Trung Quốc cho Washington thấy rằng họ hiện đóng vai trò quan trọng trong khu vực mà Mỹ đang mất dần ảnh hưởng.

Trung Quốc và Iran cam kết thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện Ngày 14/1, Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị và người đồng cấp Iran Hossein Amir Abdollahian đã tiến hành hội đàm trao đổi các biện pháp thúc đẩy quan hệ đối tác chiến lược toàn diện giữa hai nước. Bộ trưởng Ngoại giao Trung Quốc Vương Nghị. Ảnh: THX/TTXVN Tại cuộc hội đàm ở thành phố Vô Tích thuộc tỉnh Giang...

Bạn thấy bài viết này có hữu ích không?

Có;

Không

Tin liên quan

Xem thêm Share

Xem nhiều

Nội bộ Mỹ mâu thuẫn về Ukraine?08:24

Nga liên lạc với 'lực lượng mạnh nhất' ở Syria14:18

Ông Trump tận dụng cơ hội ông Biden ân xá cho con trai?01:28

Trăn khổng lồ xuất hiện trên đường ngập nước sau trận mưa lớn08:31

Triều Tiên lần đầu lên tiếng về vụ thiết quân luật Hàn Quốc09:01

Nga phóng gần 300 tên lửa và UAV, Ukraine điều F-16 ứng phó?08:24

Mỹ tấn công mục tiêu ở Syria, Iran cân nhắc triển khai quân08:28

Nga tuyên bố chưa thể đàm phán với Ukraine08:20

2024 sẽ trở thành năm nóng nhất lịch sử00:53

Trung Quốc triển khai gần 90 tàu, Đài Loan nâng mức báo động?19:25

Ông Trump nói Canada, Mexico nên thành tiểu bang Mỹ vì đang nhận 'trợ cấp'08:37

Tiêu điểm

Tin đang nóng

Tin mới nhất

Yêu nhanh và cưới vội, chồng sốc khi cầm kết quả xét nghiệm ADN 18 năm sau

09:39:50 17/12/2024

Kết hôn nhanh chóng sau khi quen nhau, người đàn ông ở Trung Quốc sốc vì kết quả xét nghiệm ADN khẳng định, anh và con gái lớn không phải là cha con.

Dấu hiệu Nga sắp mở trận đánh lớn vào mặt trận mới ở Ukraine

09:21:43 17/12/2024

Nga tăng cường tấn công vào mặt trận Đông Nam khiến Ukraine lo ngại rằng Moscow sắp mở mũi tấn công mới sau khi đạt được đà tiến kỷ lục ở Donbass.

700 lính Ukraine buông súng, cố gắng rút lui khỏi vòng vây ở Kurakhove

09:13:30 17/12/2024

Trong những ngày qua, các trận đánh giành thành phố Kurakhove và các khu vực xung quanh diễn ra rất ác liệt. Vậy thành phố này có tầm quan trọng thế nào đối với cả Nga và Ukraine?

"Lá bài" nghìn tỷ USD Ukraine để dành nhằm thuyết phục ông Donald Trump

08:47:37 17/12/2024

Để thuyết phục Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump tiếp tục ủng hộ trong tương lai, Ukraine dường như đã chuẩn bị sẵn một thỏa thuận có lợi cho Washington.

Ông Trump xem xét đề xuất ngừng bắn giữa Nga, Ukraine vào Giáng sinh

08:45:23 17/12/2024

Tổng thống đắc cử Mỹ Donald Trump đang xem xét kỹ lưỡng đề xuất của Hungary về lệnh ngừng bắn và trao đổi tù binh giữa Nga và Ukraine vào Giáng sinh.

Bitcoin lập kỷ lục mới sau tin đồn Mỹ sắp có kho dự trữ

08:17:35 17/12/2024

Khi được hỏi liệu ông có kế hoạch xây dựng một kho dự trữ tiền điện tử tương tự như dự trữ dầu mỏ hay không, Tổng thống Trump nói: Vâng, tôi nghĩ vậy .

ISW chỉ ra điểm yếu trong phối hợp tác chiến giữa Nga và Triều Tiên ở Kursk

08:12:16 17/12/2024

Sự phối hợp kém và rào cản ngôn ngữ giữa binh sĩ Triều Tiên và Nga ở khu vực Kursk đang gây ra những vấn đề nghiêm trọng trên chiến trường.

Ukraine tiết lộ thương vong nghi của Nga, Triều Tiên trong giao tranh

07:17:48 17/12/2024

Tình báo Ukraine đã tiết lộ con số mới nhất liên quan đến thương vong được cho là của Nga và Triều Tiên trong cuộc giao tranh với lực lượng Kiev.

Giới khoa học bất an vì sự tăng nhiệt bất thường

05:47:44 17/12/2024

Giới nhà khoa học lo ngại, nếu không có một bức tranh toàn cảnh rõ ràng, nhân loại có thể sẽ bỏ qua những yếu tố đang làm thay đổi mạnh mẽ hệ thống khí hậu.

Thủ lĩnh HTS tiết lộ kế hoạch cải cách kinh tế và an ninh toàn diện tại Syria

05:46:00 17/12/2024

Động thái này diễn ra trong bối cảnh đồng tiền Syria đã tăng 50% giá trị so với USD kể từ khi chế độ Assad sụp đổ, nhờ dòng người Syria trở về từ Liban và Jordan.

Chủ tịch Tập Cận Bình khuyên tự soi xét để chấm dứt tham nhũng

05:43:48 17/12/2024

Các nội dung mới được công bố ngày 16/12 cho thấy một động thái mới và rộng rãi hơn nhằm thực thi kỷ luật và phát hiện các quan chức mưu cầu lợi ích riêng cũng như những người dẫn dắt họ đi sai đường.