Trung Quốc ‘nuôi mộng’ Trump tái đắc cử
Trump luôn nói Trung Quốc muốn ông thất cử và Biden trở thành tổng thống, nhưng Bắc Kinh lại cho thấy họ mong Trump đắc cử nhiệm kỳ hai.
Mối quan hệ Mỹ – Trung dưới thời Tổng thống Donald Trump không ngừng leo thang căng thẳng, từ cuộc chiến thương mại, cuộc chiến đổ lỗi Covid-19, cho tới nhiều vấn đề khác như Biển Đông, Hong Kong, Đài Loan. Trump thậm chí dán nhãn Trung Quốc là “mối đe dọa an ninh lớn nhất” của Mỹ.
Tuy nhiên, trái với suy nghĩ của Tổng thống Mỹ và nhiều người rằng Trung Quốc muốn ông thất cử, giới chức Bắc Kinh mong muốn Trump tiếp tục thêm 4 năm nhiệm kỳ ở Nhà Trắng.
Hal Brands, bình luận viên của Bloomberg, cho rằng giới chức Trung Quốc nhận ra điều mà cựu cố vấn an ninh quốc gia John Bolton, đề cập trong hồi ký gây tranh cãi: thiệt hại mà Trump gây ra cho Mỹ và nền dân chủ toàn cầu vượt xa mọi tổn hại đối với Bắc Kinh.
“4 năm nhiệm kỳ tiếp theo của Trump có thể khiến thiệt hại này tăng lên gấp bội, nên cuộc bầu cử 2020 được xem như sự kiện quan trọng, có thể thay đổi trật tự thế giới”, Brands nói.
Tổng thống Donald Trump (trái) và Chủ tịch Tập Cận Bình tại Bắc Kinh, Trung Quốc, hồi tháng 9/2017. Ảnh: AFP.
Trong cuộc phỏng vấn mới đây của Bloomberg với 9 quan chức Trung Quốc, nhiều người muốn Trump thắng cử hơn ứng viên đảng Dân chủ Joe Biden. Họ tin rằng nếu tái đắc cử, Trump sẽ tự làm “mờ” vai trò lãnh đạo của Mỹ trên sân khấu quốc tế, cũng như tiếp tục làm “rạn nứt” mối quan hệ với đồng minh.
Trong 12 tháng qua, Trump đã xung đột với Anh và Canada về các hợp đồng mạng 5G dự định ký với Huawei, rạn nứt quan hệ với Tổng thống Pháp Emmanuel Macron, rút ngân sách khỏi Tổ chức Y tế Thế giới (WHO), không còn mặn mà với đồng minh NATO (Tổ chức Hiệp ước Bắc Đại Tây Dương). Tuần trước, Trump xác nhận kế hoạch rút gần một nửa binh sĩ tại Đức, tương đương 25.000 người, do không hài lòng về chi tiêu quân sự của nước này.
Trong khi đó, nếu Joe Biden thắng cử, ứng viên đảng Dân chủ sẽ tìm cách củng cố mối quan hệ với các liên minh truyền thống của Mỹ. Đây là điều Bắc Kinh lo ngại bởi nó khiến Washington trở thành đối thủ cạnh tranh nguy hiểm hơn, đe dọa tham vọng “bá chủ thế giới” mà Chủ tịch Tập Cận Bình ấp ủ.
“Nếu Biden thắng cử, tôi nghĩ sẽ nguy hiểm hơn với Trung Quốc, bởi ông ấy sẽ liên kết với các đồng minh và chĩa mũi dùi về phía Bắc Kinh. Còn Trump đang phá hủy các đồng minh Mỹ”, Zhou Xiaoming, cựu phó đại diện thường trực của phái đoàn Trung Quốc tại Liên Hợp Quốc, nhận định.
Video đang HOT
Nhiều quan chức đương nhiệm của Bắc Kinh có cùng quan điểm này. Họ nói rằng chính phủ Trung Quốc tin chiến thắng của Trump sẽ giúp suy yếu những giá trị tạo nên tầm ảnh hưởng của Mỹ.
Ngoài ra, một số quan chức ở Bắc Kinh còn cho rằng Trump đang “phá hủy” sự ổn định của chính nước Mỹ. Họ dẫn chứng về phản ứng với Covid-19 của Trump khiến Mỹ trở thành vùng dịch lớn nhất thế giới, với hơn 123.000 người chết, hay làn sóng biểu tình chống phân biệt đối xử và bạo lực cảnh sát khiến Mỹ chìm trong bạo loạn. Thậm chí, họ cũng suy đoán về kịch bản liệu cuộc bầu cử tổng thống Mỹ giữa đại dịch có kết thúc trong hỗn loạn.
Nhiều chính sách “Nước Mỹ trước tiên” của Trump đã dẫn tới nhiều “rạn nứt” trong quan hệ với nhiều nước có truyền thống thân thiện với Washington, như áp thuế đối với các đối tác thương mại quan trọng, gây sức ép lên đồng minh về chi phí quốc phòng, rút khỏi nhiều thỏa thuận đa phương. Và Bắc Kinh nhìn thấy rõ cơ hội “nâng tầm ảnh hưởng” của họ trong đó.
“Nước Mỹ mà chúng ta từng biết có vẻ không còn tồn tại nữa”, Gao Zhikai, cựu quan chức ngoại giao Trung Quốc và từng là phiên dịch của cố lãnh đạo Đặng Tiểu Bình, nói.
Tổng thống Trump tại căn cứ không quân Andrews, ở Maryland, Mỹ hôm 23/6. Ảnh: Reuters.
Tuy nhiên, một số người không quá lạc quan vào việc Trump thắng cử, bởi cho rằng rất khó có thể ngăn sự “trượt dốc” trong quan hệ giữa hai nền kinh tế lớn nhất thế giới, dù ai là tổng thống Mỹ.
Dù đảng Cộng hòa từ lâu luôn coi trọng mối quan hệ kinh tế với Trung Quốc, Trump đã điều chỉnh chính sách với Bắc Kinh theo hướng đối đầu hơn trên mọi vấn đề, từ Biển Đông tới thương mại, y tế, nhân quyền và công nghệ. Đảng Dân chủ phần lớn cũng ủng hộ quan điểm này, khi từng giúp thông qua luật ủng hộ người biểu tình Hong Kong và tăng viện trợ quân sự cho Đài Loan.
Ngay cả Biden, người từng ủng hộ mối quan hệ “gắn kết” với Trung Quốc, cũng có giọng điệu cứng rắn hơn khi cuộc chạy đua bầu cử của đảng Dân chủ nóng lên. Nhiều tháng gần đây, Biden từng có nhiều lời lẽ gay gắt dành cho Chủ tịch Tập Cận Bình, lên án việc bắt giam người Duy Ngô Nhĩ, hay ca ngợi người biểu tình ở Hong Kong “dũng cảm phi thường”.
“Tôi không nghĩ cuộc bầu cử sắp tới có thể thay đổi mối quan hệ hai nước. Mỹ luôn nhận thức sâu sắc rằng họ cần kiềm chế Trung Quốc. Dù Trump thắng hay Biden thắng, mọi thứ vẫn sẽ tệ hơn”, Zhou nói.
Quan chức Bắc Kinh cho rằng Trung Quốc cần đẩy nhanh nỗ lực phát triển các khu vực công nghiệp địa phương, mở rộng sang các thị trường đang phát triển, đồng thời tìm kiếm cơ hội hợp tác với nhiều quốc gia châu Âu và châu Á để đối phó với nguy cơ bị Mỹ cô lập. Đồng thời, họ khẳng định hy vọng tốt nhất cho Trung Quốc là mối quan hệ với Mỹ không tệ thêm sau khi cuộc bầu cử tháng 11 tìm ra người lãnh đạo Mỹ trong 4 năm tới.
Thách thức với cố vấn Covid-19 dưới thời Trump
Deborah Birx, chuyên gia chống Covid-19 hàng đầu của Nhà Trắng, lâm vào thế khó khi phải cân bằng giữa xử lý dịch bệnh và giữ tín nhiệm cho Trump.
Tiến sĩ Birx, điều phối viên nhóm chuyên trách chống Covid-19 của Nhà Trắng, gây chú ý với động tác cúi mặt xuống trong cuộc họp báo hôm 23/4, dường như cố nén một tiếng thở dài, trong lúc Tổng thống Donald Trump bày tỏ mong muốn bà và các cộng sự nghiên cứu việc chiếu tia cực tím hay tiêm thuốc khử trùng cho người nhiễm nCoV.
Tuy nhiên, Birx, một bác sĩ kiêm nhà ngoại giao, sau đó tiếp tục bảo vệ Trump khi chỉ trích truyền thông "làm quá" ý kiến của Tổng thống. "Tôi đã nói rõ và ông ấy cũng hiểu rằng đấy không phải biện pháp chữa trị. Tôi cảm thấy phiền khi chuyện đó vẫn xuất hiện trên bản tin, bởi chúng ta cần phải làm những việc lớn lao hơn, với tư cách công dân Mỹ, để tiếp tục bảo vệ lẫn nhau", Birx trả lời phỏng vấn.
Theo bình luận viên Stephen Collinson và Maeve Reston của CNN, động thái của bà Birx đặt ra câu hỏi về mức độ các quan chức y tế hàng đầu Nhà Trắng có thể mạo hiểm uy tín của mình nhằm dung hòa với Tổng thống, người đang hứng chỉ trích vì những phát ngôn thiếu khoa học. Bên cạnh đó, tiến sĩ Birx còn đối mặt với thử thách khó khăn hơn trong việc giải quyết vấn đề thiếu hụt xét nghiệm của Mỹ, yếu tố then chốt để mở cửa lại nền kinh tế.
Birx, chuyên gia y tế nổi tiếng thế giới từng dẫn dắt cuộc chiến chống HIV/AIDS, được đánh giá cao nhờ khả năng lãnh đạo của mình. Theo các nguồn tin, bà là người tác động để Trump phản đối kế hoạch tái mở cửa đầy táo bạo của Thống đốc Georgia Brian Kemp. Tuy nhiên, các bình luận viên của CNN cho rằng Trump đang khiến nhiệm vụ vốn đầy thử thách của Birx trở nên khó khăn hơn.
Birx và Cố vấn y tế Nhà Trắng Anthony Fauci rơi vào thế "tiến thoái lưỡng nan" giữa lúc giới chức cảnh báo hệ thống xét nghiệm yếu kém ở nhiều bang có thể dẫn đến thảm họa nếu tái mở cửa. Trong khi đó, chính phủ chưa thể đưa ra phương án hướng dẫn và cơ sở xét nghiệm khả thi.
Trong cuộc phỏng vấn hôm 26/4, Birx cho biết nhiệm vụ quan trọng của Mỹ hiện nay là phát hiện nCoV trước khi virus "hiển hiện trong cộng đồng", dù nước này hiện chưa có khả năng xét nghiệm hết cho cả những người có triệu chứng.
Bà đề cập đến sự tham gia rộng rãi của Trung tâm Kiểm soát và Phòng ngừa Dịch bệnh (CDC) tại các bang, sự phối hợp giữa các thống đốc, đồng thời cho biết các phòng thí nghiệm đang học cách làm việc trên nhiều nền tảng xét nghiệm khác nhau, nhưng không giải thích cụ thể. Điều phối viên nhóm chuyên trách Covid-19 Nhà Trắng cũng không trả lời rõ ràng rằng liệu các bang có tăng cường xét nghiệm theo hướng dẫn của chính phủ trước khi xem xét tái mở cửa hay không.
Một số chuyên gia cho rằng Mỹ có thể phải xét nghiệm cho hàng triệu người mỗi ngày để đảm bảo mở cửa nền kinh tế trở lại một cách an toàn. Dù Nhà Trắng nhiều lần tuyên bố công tác này sắp được cải thiện, tổng số xét nghiệm của Mỹ hiện chỉ đạt hơn 5 triệu. Trong một cuộc phỏng vấn với NBC, Birx dường như ám chỉ con số này còn quá khiêm tốn.
"Phải thừa nhận rằng chúng tôi cần một đổi mới đột phá trong việc xét nghiệm, có khả năng phát hiện được kháng nguyên thay vì liên tục cố gắng tìm ra sự tồn tại của virus", bà cho hay. Xét nghiệm kháng nguyên, nhằm tìm kiếm những cấu trúc đặc trưng của virus, thường được sử dụng để xét nghiệm nhanh với bệnh cúm.
Cố vấn y tế Nhà Trắng Fauci hôm 25/4 nói Mỹ "có lẽ" nên tăng gấp đôi số lượng xét nghiệm hiện nay trong vòng vài tuần tới. Tuy nhiên, trong cuộc họp báo trước đó, khi Trump cho biết ông không đồng tình rằng Mỹ đang không thực hiện đủ xét nghiệm, Fauci nói họ "không muốn đặt nặng số lượng xét nghiệm cần thiết".
Jeffrey Shaman, giáo sư tại Trường Y tế Cộng đồng Mailman thuộc Đại học Columbia, cũng cho rằng rất khó xác định xét nghiệm ở mức độ nào là đủ, đặc biệt khi nCoV lan quá rộng. "Tăng gấp đôi xét nghiệm là một bước khởi đầu, nhưng có lẽ không đủ", ông đánh giá, nói thêm rằng nỗ lực này còn đòi hỏi đội ngũ nhân viên được đào tạo để truy vết tiếp xúc hiệu quả.
Shaman còn lưu ý nhu cầu xét nghiệm sẽ thay đổi khi nền kinh tế tái mở cửa. "Các đầu bếp và bồi bàn tại nhà hàng có nên được xét nghiệm mỗi ngày hoặc mỗi tuần hay không? Thế còn nha sĩ và tài xế xe buýt?", giáo sư nêu vấn đề. Tuy nhiên, không xuất hiện dấu hiệu nào cho thấy chính quyền Trump đã lên kế hoạch giải quyết vấn đề phức tạp này. Trump cũng từng nói rằng các bang nên tự giải quyết phần lớn vấn đề xét nghiệm, bất chấp kêu gọi hỗ trợ từ nhiều thống đốc.
Tiến sĩ Deborah Birx (trái) và Tổng thống Mỹ Donald Trump tại cuộc họp báo ở Nhà Trắng hôm 23/4. Ảnh: Reuters.
Các thống đốc Mỹ đang đặt ra những mục tiêu khác nhau về mức độ xét nghiệm nCoV cần thiết. Thống đốc California Gavin Newsom hy vọng đến cuối tháng 4 họ có thể xét nghiệm cho 25.000 người mỗi ngày, dù con số này tuần trước mới chỉ đạt 16.000.
Với cách tiếp cận bảo thủ, Newsom nói thêm rằng California, nơi 40 triệu dân sinh sống, có thể kéo dài lệnh ở nhà vốn dự kiến áp dụng tới ngày 15/5. Ông thậm chí cho rằng họ cần "một đội quân" để theo dõi những trường hợp nhiễm nCoV.
Ngược lại, Thống đốc Colorado Jared Polis cho phép kết thúc lệnh phong tỏa vào ngày 3/5, mặc dù số ca nhiễm tại bang này vẫn tăng lên và họ chưa đạt được chuỗi 14 ngày giảm số ca nhiễm mới như chỉ thị của Nhà Trắng. Tính đến chiều 26/4, bang Colorado đã xét nghiệm 63.274 người trong số khoảng 5,7 triệu dân, phát hiện 13.441 ca nhiễm nCoV.
Trong cuộc họp báo hôm 22/4, Thống đốc Polis cho biết xét nghiệm chỉ là một yếu tố trong quá trình ra quyết định của bang. "Điều đó không giúp giải quyết tất cả vấn đề. Chúng tôi không thể chỉ xét nghiệm rồi vạch ra lộ trình thoát khỏi tình trạng hiện nay", ông nói.
Tại bang Georgia, nơi Thống đốc Kemp tuần trước quyết định mở cửa lại một số cửa hàng, bao gồm tiệm làm móng, xăm và cắt tóc, những người chỉ trích cho rằng bang này chưa thực hiện đủ xét nghiệm để nối lại hoạt động một cách an toàn.
Theo các bình luận viên của CNN, đó là những vấn đề nan giải với nước Mỹ, đồng thời quyết định vai trò của Birx, các đồng nghiệp của bà, cũng như Tổng thống Trump, trong lịch sử.
Ánh Ngọc
Ngày sóng gió trong Nhà Trắng Ngày Trump tuyên bố "thấy ánh sáng cuối đường hầm" cũng là lúc nước Mỹ ghi nhận số người chết kỷ lục vì Covid-19 cùng nhiều biến động ở Nhà Trắng. 7/4 được coi là ngày thảm khốc của nước Mỹ, khi ghi nhận 12.722 người chết vì Covid-19, tăng 1.736 ca so với hôm trước. Đây là mức tăng ca tử vong...