Trung Đông thêm bất ổn sau vụ ám sát nhân vật số 2 của Hamas
Sự kiện phó lãnh đạo phong trào vũ trang Hamas Saleh al-Arouri bị ám sát trong cuộc tấn công trên lãnh thổ Lebanon khiến triển vọng tìm kiếm giải pháp chấm dứt cuộc xung đột nghiêm trọng ở Dải Gaza trở nên khó khăn hơn, đồng thời có thể dẫn đến nguy cơ xung đột lan rộng.
New York Times ngày 3/1 dẫn tin từ truyền thông Lebanon xác nhận ông Saleh al-Arouri, phó lãnh đạo phong trào vũ trang Hamas của người Palestine, đã thiệt mạng khi văn phòng của Hamas ở ngoại ô phía Nam thủ đô Beirut của Lebanon bị tập kích bằng máy bay không người lái (UAV) chiều tối 2/1 (giờ địa phương). Trong số 7 người thiệt mạng trong vụ tập kích còn có hai quan chức cánh vũ trang Lữ đoàn Qassam của Hamas là các ông Samir Findi và Azzam al-Aqra. Lãnh đạo cao nhất Hamas Ismail Haniyeh ngay sau đó xác nhận thông tin về vụ tấn công và cáo buộc Israel đứng sau.
Phó lãnh đạo Hamas al-Arouri thiệt mạng trong cuộc tấn công nhắm vào tòa nhà ở ngoại ô Beirut của Lebanon. Ảnh: AP
Reuters cho biết, ông al-Arouri là người tham gia sáng lập cánh vũ trang Lữ đoàn Qassam của Hamas. al-Arouri được bầu làm phó chủ tịch văn phòng chính trị của Hamas hồi tháng 10/2017, hiện là lãnh đạo cao nhất của Hamas ở bờ Tây và là cấp phó của ông Haniyeh. Các quan chức an ninh ở khu vực nói với cánh truyền thông rằng, ông al-Arouri gần đây chủ yếu làm việc ở văn phòng gần thủ đô Beirut với vai trò đại diện cho Hamas trong các cuộc thảo luận với Hezbollah, nhóm vũ trang có quyền lực chính trị mạnh mẽ trên lãnh thổ Lebanon. Ngoài ra, ông al-Arouri cũng là nhân vật đóng vai trò quan trọng trong các cuộc đàm phán do Qatar làm trung gian dẫn đến việc Hamas thả hơn 100 con tin để đổi lấy lệnh ngừng bắn nhân đạo với Israel ở Dải Gaza tháng 11/2023.
Israel chưa xác nhận thông tin họ tập kích văn phòng ông al-Arouri ở Beirut, nhưng New York Times, CNN dẫn lời các quan chức Mỹ xác nhận quân đội Israel là tác giả của vụ tấn công. Từ ngày 2/1, phong trào Hamas đã khước từ tiếp tục tham gia các cuộc thảo luận về khả năng thả con tin và ngừng bắn với Israel ở Dải Gaza. Theo một đề xuất được công bố tuần trước, Hamas dường như sẵn sàng thả 40 người bị bắt trong cuộc đột kích vào Israel ngày 7/10 để đổi lấy việc tạm dừng giao tranh từ một đến hai tuần. Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu mới đây khẳng định các nỗ lực giải cứu con tin “vẫn tiếp tục”, nhưng không đưa ra mốc thời gian nào cho tuyên bố.
Theo giới quan sát, ngoài việc khiến triển vọng đàm phán Israel-Hamas trở nên khó khăn, sự kiện ông al-Arouri bị ám sát có còn có thể kéo theo nguy cơ xung đột lan rộng hơn ở Trung Đông, khi sự kiện này xảy ra trên lãnh thổ Lebanon. Chính phủ Lebanon trong ngày 3/1 ra tuyên bố kịch liệt lên án vụ tấn công, cho rằng nó nhằm mục đích lôi kéo Beirut vào chiến sự Israel – Hamas. Lebanon đã đệ đơn lên Hội đồng Bảo an Liên hợp quốc (LHQ) yêu cầu thảo luận kĩ lưỡng về vụ việc.
Trong khi đó, lực lượng vũ trang Hezbollah cùng ngày tuyên bố bất cứ hoạt động ám sát nào trên lãnh thổ Lebanon sẽ bị đáp trả bằng các phản ứng mạnh mẽ nhất. “Đó là một cuộc tấn công nghiêm trọng vào Lebanon, vào người dân, an ninh và chủ quyền của đất nước”, Hezbollah tuyên bố. “Chúng tôi khẳng định hành động này sẽ bị đáp trả và trừng phạt”. Hezbollah duy trì quan điểm ủng hộ phong trào Hamas trong xung đột với Israel ở Dải Gaza và đã giao tranh với lực lượng Israel dọc biên giới Lebanon hơn 2 tháng qua. SkyNews nhận định, Hezbollah chưa có ý định tiến vào một cuộc xung đột toàn diện với Israel, nhưng sự cố lãnh đạo Hamas bị tấn công trên khu vực do Hezbollah kiểm soát an ninh sẽ buộc nhóm phải phản ứng mạnh mẽ.
Người phát ngôn Mark Regev của Thủ tướng Israel Benjamin Netanyahu ngày 3/1 dường như cố gắng kiềm chế các phản ứng quyết liệt từ Lebanon và Hezbollah khi khẳng định, “dù ai thực hiện cuộc tấn công” thì đó “không phải là một cuộc tấn công vào nhà nước Lebanon hay Hezbollah mà đó là cuộc tấn công vào Hamas”. Tuy nhiên, Hezbollah chiều 2/1 đã thực hiện thêm ít nhất 4 đợt tập kích nhắm vào các vị trí của Israel khiến tình hình ở biên giới Israel-Lebanon “căng như dây đàn”.
Video đang HOT
Iran, quốc gia có quan hệ gần gũi với Hamas, ngày 3/1 cũng khẳng định vụ tấn công nhắm vào ông al-Arouri “chắc chắn sẽ châm ngòi cho một làn sóng phản kháng khác và tạo động lực” chiến đấu chống lại Israel “không chỉ ở Palestine mà còn trên khu vực (Trung Đông) và các nước khác”. Tại khu vực Bờ Tây, rất đông người Palestine đã tuần hành trên các tuyến phố để phản đối vụ tấn công khiến phó lãnh đạo Hamas thiệt mạng. Trong động thái được đánh giá là nhằm tìm kiếm giải pháp hạ nhiệt tình hình, Tổng thống Pháp Emmanuel Macron ngày 3/1 điện đàm với chính trị gia hàng đầu Israel Benny Gantz, trong đó kêu gọi Tel Aviv tránh leo thang, “đặc biệt là ở Lebanon”. “Pháp sẽ tiếp tục chuyển những thông điệp này tới tất cả các bên liên quan trực tiếp hoặc gián tiếp trong khu vực”, Tổng thống Pháp Macron nêu rõ.
Mỹ-Israel bất đồng về người Palestine ở Dải Gaza
Trong phát ngôn gây tranh cãi đưa ra ngày đầu năm mới 2024, Bộ trưởng An ninh Quốc gia Israel Itamar Ben Gvir bất ngờ kêu gọi thúc đẩy giải pháp khuyến khích người Palestine ở Dải Gaza di cư khỏi khu vực này để thiết lập các khu định cư mới cho người Israel sau khi chiến sự kết thúc. Ngày 2/1, phát ngôn viên Bộ Ngoại giao Mỹ Matthew Miller bác bỏ thông điệp nêu trên, cho rằng nó “mang tính kích động và vô trách nhiệm”. Ông Miller tái khẳng định Mỹ luôn coi Dải Gaza là đất của người Palestine. “Nó sẽ luôn là đất của người Palestine, ở đó Hamas không kiểm soát tương lai của họ và cũng không còn nhóm vũ trang nào có thể đe dọa Israel”, ông Miller nêu. “Đó là tương lai mà chúng tôi tìm kiếm, vì lợi ích của người Israel và người Palestine”.
Chuyên gia Israel: Hezbollah xây mạng lưới đường hầm tinh vi hơn cả Hamas
Dựa trên những quan sát nhiều năm qua, chuyên gia Tal Beeri khẳng định phong trào Hezbollah đã xây một hệ thống đường hầm dài hàng trăm km ở phía Nam Liban, tới tận biên giới và thậm chí xuyên vào Israel.
Quang cảnh bên trong đường hầm của Hezbollah dẫn từ Liban đến biên giới Israel. Ảnh: TOI
Hai tuần trước, người phát ngôn của Lực lượng Phòng vệ Israel (IDF) đã công bố thông tin về một trong những đường hầm tấn công lớn nhất bị phát hiện ở Dải Gaza. Đoạn hầm ngầm này dài 4 km, đủ rộng cho các phương tiện đi qua và chạy từ Jabaliya, phía Bắc thành phố Gaza, cho đến cách cửa khẩu Erez của Israel khoảng 400 mét.
Mặc dù đường hầm đó không xuyên qua biên giới, nhưng nó có thể cho phép những tay súng dễ dàng điều khiển các phương tiện từ Jabaliya và thoát ra gần biên giới trước khi đội tuần tra của IDF có thể ngăn chặn. IDF không nêu rõ liệu đây có phải là cách thức mà 3.000 tay súng Hamas tràn vào Israel ngày 7/10, tàn sát khoảng 1.200 người và bắt cóc 240 người, hay không.
Việc phát hiện ra đường hầm rộng lớn này đã làm mới lại cuộc thảo luận về các đường hầm tương tự gần biên giới Liban - đặc biệt là trong bối cảnh các cuộc đụng độ giữa quân đội Israel và Hezbollah đang diễn ra ở đó. Hàng chục nghìn cư dân Israel ở phía Bắc đã buộc phải sơ tán, trong khi giới lãnh đạo Israel liên tục nhấn mạnh rằng Hezbollah phải rút lui khỏi biên giới.
Dự án đường hầm Liban được phát triển trước dự án ở Gaza rất lâu. Thông tin tình báo hiện có cho thấy ở miền Nam Liban có một mạng lưới đường hầm rộng lớn, sâu và đa hướng.
Tại Trung tâm Giáo dục và Nghiên cứu Alma, nơi tập trung vào những thách thức an ninh ở biên giới phía Bắc Israel, các nhà nghiên cứu đã dành nhiều năm để điều tra về thế giới ngầm của Liban. Ông Tal Beeri, Giám đốc Phòng Nghiên cứu của Alma, người từng phục vụ trong các đơn vị tình báo của IDF nhiều thập kỷ, đã tiết lộ mạng lưới ngầm đó trong tài liệu dựa trên lượng lớn thông tin tình báo nguồn mở.
Vài năm trước, ông Beeri đã tìm được trên mạng Internet một "bản đồ đa giác", bao gồm vùng mà ông gọi là "Vùng đất của các đường hầm" ở miền nam Liban. Bản đồ được đánh dấu bởi một bên không xác định, với các đa giác (vòng tròn) biểu thị 36 khu vực địa lý, thị trấn và làng mạc.
"Theo đánh giá của chúng tôi, những đa giác này đánh dấu các trung tâm tập hợp của Hezbollah như một phần trong kế hoạch 'phòng thủ' chống lại Israel. Mỗi trung tâm 'phòng thủ' đều sở hữu một mạng lưới đường hầm dưới lòng đất. Giữa tất cả các trung tâm này, cơ sở hạ tầng gồm các đường hầm khu vực đã được xây dựng, kết nối với chúng", ông Beeri giải thích.
Chuyên gia này nhận định chiều dài mạng lưới đường hầm của Hezbollah ở miền Nam Liban lên tới hàng trăm km.
Tài liệu nghiên cứu về "Vùng đất của các đường hầm" của Hezbollah đã được xuất bản ngay sau Chiến dịch "Người bảo vệ các bức tường" năm 2021 của IDF nhằm giải quyết mạng lưới "tàu điện ngầm của Hamas ở Gaza.
Đường hầm lớn vừa bị IDF phát hiện ở Bắc Gaza. Ảnh: IDF
Báo cáo cũng đưa ra một bản đồ đánh giá lộ trình dài 45 km của một đường hầm tấn công ở miền Nam Liban.
Ông Beeri cho biết ông cùng đồng nghiệp đã biên soạn và thu thập thông tin từ một loạt nguồn tin và video về công việc xây dựng đường hầm, trong đó có cả một video năm 2007 trong đó Imad Mughniyeh, nhân vật số hai của Hezbollah, được nhìn thấy xuất hiện trong một đường hầm tấn công. Ngoài ra, cũng có các cảnh quay những chiếc xe bán tải chạy bên trong một đường hầm với nhiều nhánh nối khác nhau.
Tal Beeri cho biết đã xác định được một số loại đường hầm ở Lebanon. Thứ nhất là đường hầm tấn công, đặc biệt là những đường hầm lớn và dài dẫn từ khu vực này sang khu vực khác. Xe cộ có thể di chuyển bên trong chúng.
Cùng với đó còn có những đường hầm chiến thuật mà IDF đã phát hiện và phá hủy trong Chiến dịch "Lá chắn phía Bắc" vào tháng 1/2019. Chúng chỉ vừa rộng đủ để con người đi lọt. Các đường hầm chiến thuật này nằm ngay sát các làng mạc, cho phép những tay súng chiến đấu từ dưới lòng đất: nổ súng từ các trục đường hầm và quay về tái vũ trang từ các kho vũ khí bên trong, nghỉ ngơi rồi lại tiếp tục tấn công.
Theo đánh giá của ông Beeri, khả năng Hezbollah còn xây dựng những "đường hầm gần". Chúng tương tự các đường hầm tấn công mà IDF đã ngăn chặn vào năm 2019, nhưng không vượt qua biên giới. Chúng cho phép Hezbollah đi đến gần với biên giới và tấn công từ đó.
Một loại đường hầm khác nữa là đường hầm nổ. Chúng được đào với mục đích duy nhất là đặt chất nổ bên trong, với các thiết bị sẽ được kích nổ khi IDF hoạt động trên bộ ở Liban.
Trong khi đó ở Gaza, theo IDF, Hamas đã đầu tư hàng triệu USD vào mạng lưới đường hầm xuyên dải đất này. Và việc xây dựng đường hầm có sự tham gia của một nhóm gồm hàng chục thành viên Hamas. Dự án đường hầm được chỉ đạo bởi Muhammad Sinwar, chỉ huy lữ đoàn Phương Nam của Hamas và Yahya Sinwar, anh trai của thủ lĩnh Hamas.
Tuy nhiên, chuyên gia Tal Beeri khẳng định rằng so với những gì đang diễn ra trong các đường hầm ở Gaza, thì ở Liban, tình hình còn phức tạp hơn thế.
Giải mật tài liệu: Triều Tiên từng chủ động tìm cách 'phá băng' quan hệ hai miền Hàn Quốc vừa công bố các tài liệu mới được giải mật cho thấy khái quát về mối quan hệ với CHDCND Triều Tiên từ năm 1979-1981, khi Seoul đang quay cuồng trong bối rối chính trị sau vụ ám sát nhà lãnh đạo Park Chung-hee. Theo hãng tin Yonhap ngày 28.12, hồ sơ do Bộ Thống nhất Hàn Quốc công bố bao...