Trump gọi người biểu tình bạo lực là ‘thấp hèn’
Trump hối thúc các thống đốc có biện pháp cứng rắn hơn để dập tắt bạo loạn của những kẻ “thấp hèn và thất bại” sau cái chết của Floyd.
Khi các cuộc biểu tình đòi công lý cho cộng đồng người da màu lan khắp đất nước, bao gồm cả thủ đô Washington, Tổng thống Mỹ Donald Trump đã có những tuyên bố cứng rắn, trong đó ông đe dọa sẽ gửi quân đội khôi phục trật tự nếu các thống đốc không ngăn được tình trạng bạo lực, cướp bóc.
“Thành phố New York, hãy triển khai Vệ binh Quốc gia. Những kẻ thấp hèn và thất bại đang phá nát thành phố các bạn. Hành động nhanh lên!”, Trump đăng lên Twitter hôm 2/6.
Tuyên bố được Trump đưa ra khi hàng nghìn người biểu tình tập trung cách Nhà Trắng một khu nhà, đối mặt với các nhân viên thực thi pháp luật phía sau hàng rào an ninh. Một ngày trước, những người biểu tình tụ tập trước Nhà Trắng đã bị cảnh sát xịt hơi cay và bắn đạn cao su để buộc họ nhường đường cho Trump tới dự buổi lễ ở nhà thờ gần đó.
Bất chấp lời đe dọa của Trump, đám đông hôm qua quyết không giải tán sau giờ giới nghiêm 19h, dù các cơ quan hành pháp ở thủ đô Washington cảnh báo họ có thể phản ứng mạnh mẽ hơn.
Tuy nhiên, cuộc biểu tình tối qua diễn ra trong hòa bình. Có lúc, đám đông đã la ó khi một người biểu tình trèo lên cột đèn để tháo một tấm biển báo giao thông. Tiếng hô sau đó vang lên “Biểu tình hòa bình”.
Các cuộc biểu tình cũng tiếp tục diễn ra ở nhiều nơi khác của nước Mỹ, bao gồm các thành phố lớn như New York, Los Angeles, Houston, St. Paul, Columbia và Orlando, nơi hàng nghìn người đã tụ tập để phản đối những vụ người da màu bị cảnh sát giết.
Người biểu tình đòi công lý cho George Floyd tại Houston, bang Texas, Mỹ, hôm 2/6. Ảnh: AP.
Ở New York, khu trung tâm Manhattan phải đóng cửa sau khi một loạt cửa hàng bị đập phá trong các cuộc biểu tình hôm 31/5 và 1/6. Một viên cảnh sát đã phải nhập viện sau khi bị một chiếc ô tô đâm tại Bronx. Cảnh sát thành phố đã bắt gần 700 người biểu tình, trong khi Thị trưởng Bill de Blasio gia hạn lệnh giới nghiêm sau 20h đến hết tuần.
Hơn 20.000 thành viên Vệ binh Quốc gia đã được triệu tập tại 29 bang để đối phó với bạo lực. New York không nằm trong số đó và De Blasio cho biết ông không muốn điều vệ binh. Thống đốc bang New York Andrew Cuomo gọi những điều xảy ra trong thành phố là sự “ô nhục”.
Video đang HOT
“Sở cảnh sát New York và thị trưởng thành phố đã không làm tốt vai trò của họ đêm qua”, Cuomo nói trong cuộc họp báo ở Albany hôm 2/6, chỉ trích chính quyền thành phố đánh giá thấp các cuộc biểu tình và không triển khai đủ lực lượng ứng phó.
Ngày 1/6, tình trạng bạo lực đã xảy ra khắp nơi, bao gồm một sĩ quan bị bắn khi đang cố giải tán đám đông bên ngoài một khách sạn ở Las Vegas. Bốn cảnh sát ở St. Louis cũng bị bắn cùng ngày, nhưng không nguy hiểm đến tính mạng.
Tại Philadelphia, giới chức địa phương cho biết một người đã thiệt mạng khi tìm cách sử dụng chất nổ để phá cây ATM, trong khi một chủ cửa hàng súng bắn một người nghi là trộm cướp. Một thanh niên 19 tuổi cũng thiệt mạng vì bị thương trong khi cướp bóc.
Theo số liệu từ AP, hàng chục người chết liên quan biểu tình khắp đất nước đã được báo cáo trong tuần qua. Khoảng 8.000 người cũng bị bắt vì các hành vi như trộm cắp, chặn đường cao tốc và vi phạm lệnh giới nghiêm.
Tuy nhiên, chính quyền các thành phố cũng có nhiều động thái quyết liệt để ngăn lực lượng cảnh sát hành động quá mức cần thiết với người biểu tình.
Cảnh sát trưởng ở Louisville, bang Kentucky, đã bị sa thải sau khi lực lượng cảnh sát và các thành viên Vệ binh Quốc gia nổ súng khiến một chủ nhà hàng thiệt mạng. Tại Richmond, cảnh sát trưởng cho biết sẽ kỷ luật các sĩ quan xịt hơi cay vào người biểu tình ôn hòa.
Ngày 2/6 đánh dấu đêm thứ 8 liên tiếp xảy ra các cuộc biểu tình sau cái chết của người đàn ông da màu George Floyd. Báo cáo khám nghiệm tử thi cho thấy Floyd chết vì “ngừng tim phổi” sau khi bị cảnh sát ghì gáy và bác sĩ pháp y gọi cái chết của anh này là “một vụ giết người”.
Biểu tình “Tôi không thể thở” ban đầu đòi công lý cho Floyd, song đã nâng lên thành biểu tình vì quyền bình đẳng của người da màu. Các cuộc biểu tình khởi phát từ thành phố Minneapolis và đã lan ra ít nhất 140 thành phố trên cả nước.
Những nhóm cực đoan bị tố 'giật dây' bạo loạn Mỹ
Khi nhiều thành phố Mỹ chìm trong biểu tình bạo lực và cướp phá, nhiều cáo buộc về các nhóm cực hữu hay cực tả đứng sau giật dây đang được lan truyền.
Nhiều lãnh đạo chính trị, trong đó có Tổng thống Donald Trump, cáo buộc một số nhóm cực đoan khác nhau đã biến các cuộc biểu tình ôn hòa phản đối vụ cảnh sát ghì chết người da màu George Floyd thành bạo loạn.
"Chúng tôi có lý do để tin những nhân tố xấu tiếp tục thâm nhập vào các cuộc biểu tình chính đáng về cái chết của George Floyd, đó là lý do chúng tôi gia hạn lệnh giới nghiêm thêm một ngày", Thống đốc bang Minnesota Tim Walz viết trên Twitter ngày 31/5. Trước đó, ông ám chỉ những người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng hoặc "những kẻ xúi giục ngoại bang" đã kích động bất ổn.
Người biểu tình cướp phá một cửa hàng đồ thể thao ở New York ngày 1/6. Ảnh: Reuters.
Tại thành phố New York, một quan chức cảnh sát cấp cao cho biết những người theo chủ nghĩa vô chính phủ đã lên kế hoạch gây hỗn loạn từ trước khi các cuộc biểu tình bắt đầu. Họ sử dụng phương thức liên lạc mã hóa để quyên tiền bảo lãnh và tuyển mộ nhân viên y tế để đề phòng trường hợp bị bắt hay bị thương.
Khi biểu tình diễn ra, họ phân phát xăng, đá, chai lọ, đồng thời phái người đi trinh sát để tìm những khu vực vắng bóng cảnh sát. "Họ đã chuẩn bị sẵn sàng và chỉ đạo những người ủng hộ phá hoại có chọn lọc, chỉ cướp phá các khu vực giàu có hoặc các cửa hàng cao cấp của doanh nghiệp lớn", John Miller, người phụ trách chống khủng bố và tình báo của Sở Cảnh sát New York, cho biết và nói thêm nhiều người tham gia bạo loạn không phải là cư dân New York.
Tuy nhiên, những người cáo buộc các nhóm cực đoan đứng sau giật dây bạo loạn không đưa ra được nhiều bằng chứng. Một số quan chức thừa nhận thiếu thông tin chắc chắn. "Không ai biết rõ ràng", Keith Ellison, tổng chưởng lý bang Minnesota, nói. "Tuy nhiên có nhiều video cho thấy những người phá cửa sổ trông rất khả nghi. Cũng có rất nhiều ảnh cho thấy những chiếc xe có không biển số. Hành vi rất đáng ngờ".
Cả phe cực hữu và cực tả đều bị cáo buộc làm bùng lên bạo loạn. Chính quyền Trump cho rằng phong trào Antifa (chống phát xít) cực tả là bên kích động. "Mỹ sẽ xác định Antifa là tổ chức khủng bố", Trump viết trên Twitter ngày 31/5, mặc dù không rõ ông có thể sử dụng cơ sở pháp lý nào để thực hiện.
Thực tế, Antifa không phải là một tổ chức, họ không có lãnh đạo, cấu trúc phân quyền hay vai trò thành viên rõ ràng. Đây là một phong trào được định nghĩa mơ hồ gồm những người có chiến thuật và mục tiêu phản kháng chung. Thành viên Antifa thường mặc trang phục màu đen, phản đối phân biệt chủng tộc, các giá trị cực hữu cùng những gì họ cho là chủ nghĩa phát xít. Họ quan niệm rằng bạo lực đôi khi được coi là tự vệ.
Ngay cả khi Antifa là một tổ chức thực sự, luật chỉ cho phép chính phủ liên bang coi các nhóm nước ngoài là khủng bố và áp đặt lệnh trừng phạt. Mỹ hiện chưa có luật về khủng bố trong nước, mặc dù nhiều người đã đề xuất. Khi FBI điều tra các tổ chức tân phát xít như Base và Atomwaffen Division, họ đã coi những nhóm này như tổ chức tội phạm.
Tuy nhiên, sau khi Trump đăng tweet, Bộ trưởng Tư pháp William P. Barr cho biết FBI sẽ phối hợp với cảnh sát bang và địa phương để xác định những người biểu tình bạo lực. Ông gọi những người này là phần tử khủng bố trong nước.
Những người thuộc phong trào Antifa thường chống đối lực lượng hành pháp và có xu hướng hành động quyết liệt trên đường phố, Jonathan Greenblatt, giám đốc điều hành của Liên đoàn Chống phỉ báng, nói. Vì vậy, những cuộc biểu tình phản đối cái chết của Floyd cung cấp cho họ cơ hội thực hiện những hành vi này, ngay cả khi mục tiêu của họ không giống với những người biểu tình ban đầu. Tuy nhiên, Greenblatt cảnh báo không thể quy tất cả vụ phá hoại cho một phe nào.
"Đúng là các chiến thuật Antifa thường sử dụng đã xuất hiện nhiều lần trong các cuộc biểu tình phản đối cái chết của Floyd, nhưng không rõ bao nhiêu cá nhân có hành vi bạo lực hoặc phá hủy tài sản liên quan đến Antifa, hay họ chỉ đơn giản bất bình với hành động của cảnh sát", ông nói.
Trong khi đó, có ý kiến cho rằng người theo chủ nghĩa da trắng thượng đẳng hay phe cực hữu đứng sau tình trạng bạo lực.
"Chúng tôi biết rằng có những người kích động từ cả phe cực hữu lẫn phe cực tả, cả trên mạng lẫn tại các cuộc tuần hành", Brian Levin, giám đốc Trung tâm Nghiên cứu Thù ghét và Chủ nghĩa cực Đoan tại Đại học bang California, San Bernardino, nói.
Những người cực hữu đăng một loạt bài trên mạng xã hội trong những ngày gần đây, nhấn mạnh tình trạng bất ổn hiện nay là dấu hiệu cho thấy hệ thống đa chủng tộc, đa văn hóa của Mỹ sắp sụp đổ và họ đã chờ đợi điều đó từ lâu. Thành viên của các nhóm thù ghét hoặc các tổ chức cực hữu đã tự quay phim họ cầm súng hoặc vẫy các biểu tượng cực đoan tại các cuộc biểu tình ở ít nhất 20 thành phố.
Mặc dù theo chủ nghĩa cực hữu, những người này có điểm chung với cộng đồng người da màu đi biểu tình: họ muốn phản đối cảnh sát. Quan điểm này xuất phát từ thời những năm 1990, khi các nhóm da trắng thượng đẳng đụng độ nhiều lần với lực lượng hành pháp ở Ruby Ridge hay Idaho.
Nhưng rốt cuộc, mục tiêu của họ không phải là đòi bình đẳng cho người da màu. Họ tin rằng cuộc chiến chủng tộc sẽ dẫn đến kết cục là thành lập được cộng đồng chỉ có người da trắng tại ít nhất một phần của Mỹ.
Tuy nhiên, Howard Graves, nhà phân tích tại trung tâm SPLC, chuyên theo dõi các nhóm cực đoan chống chính phủ, cho biết ông không thấy có dấu hiệu rõ ràng các nhóm da trắng thượng đẳng đi đốt phá và cướp bóc.
Mike Griffin, nhà hoạt động lâu năm ở Minneapolis, cho biết các cuộc biểu tình trong thành phố đã thu hút những người mà ông chưa từng thấy trước đây, như thanh niên da trắng ăn mặc chỉnh tề với những đôi giày đắt tiền, mang theo búa và hùa nhau đi đốt phá các tòa nhà.
"Tôi hiểu về những cuộc biểu tình, tôi đã tham gia các cuộc biểu tình trong 20 năm qua", ông nói. "Nhưng lần này, những người vốn không thường tham gia các cuộc biểu tình đang gây ra các hành vi phá hoại trên đường phố".
Các chuyên gia cho rằng nếu đây là sự thật thì tình trạng bạo loạn có thể là hành động bột phát quá khích của các cá nhân chứ không phải do tổ chức đứng sau giật dây. Các đặc vụ liên bang năm nay đã triệt phá Base và Atomwaffen, hai trong số những nhóm cực hữu bạo lực nhất.
"Chia sẻ những truyện cười phân biệt chủng tộc trên mạng và tổ chức một nhóm mang vũ khí gây rối ở nhiều bang là hai việc hoàn toàn khác nhau", Megan Squire, giáo sư tại Đại học Elon ở Bắc Carolina, nói. "Họ không có mạng lưới mạnh mẽ trong thế giới thực, nơi mọi người phải thực sự tin tưởng lẫn nhau", bà nói.
4 cảnh sát bị bắn trong cuộc biểu tình bạo lực ở Mỹ Bốn cảnh sát ở thành phố St Louis, bang Missouri, đã bị bắn hôm 1/6 trong cuộc biểu tình bạo lực phản đối vụ việc của George Floyd. Người biểu tình đốt cháy một trung tâm thương mại ở Los Angeles, cướp phá các cửa hàng ở thành phố New York và đụng độ với cảnh sát ở St Louis - bang Missouri....