Trump có thể đẩy quân nổi dậy Syria vào bước đường cùng

Phong trào nổi dậy Syria có thể sẽ bị bỏ rơi và bị xóa sổ sau khi Trump, người có thiện cảm với Nga, trở thành Tổng thống Mỹ.

Giao tranh nổ ra dữ dội ở Aleppo, Syria. Ảnh: Reuters

Trong tuần qua, quân đội chính phủ Syria đã chiếm được ít nhất 1/3 khu vực do phe nổi dậy kiểm soát ở thành phố chiến lược Aleppo, miền bắc nước này. Aleppo được coi là thành trì cuối cùng của phe nổi dậy ở Syria, việc để mất thành phố này coi như là cái kết với phong trào vũ trang chống lại Tổng thống Bashar al-Assad, theo PRI.

Quân nổi dậy đã kiểm soát Aleppo suốt nhiều năm qua, dưới sự hậu thuẫn về vũ khí, trang bị hậu cần và huấn luyện chiến đấu của Mỹ. Nhưng kể từ khi quân đội chính phủ Syria và các đồng minh dưới sự yểm trợ của không quân Nga siết chặt vòng vây quanh thành phố, tương lai của lực lượng này chỉ còn tính bằng ngày.

“Tôi tin rằng Aleppo sẽ thất thủ trong vòng một hoặc hai tháng tới”, Josh Landis, giám đốc trung tâm Nghiên cứu Trung Đông thuộc Đại học Oklahoma, Mỹ, nhận định. “Thành phố đã bị bao vây, họ không nhận được viện binh, không có thêm vũ khí đạn dược. Tất cả chỉ còn là vấn đề thời gian”.

Tình thế của phe nổi dậy Syria nguy cấp đến mức Ngoại trưởng Mỹ John Kerry trong những ngày qua đã tăng cường liên lạc với phía Nga về vấn đề Syria, trong một nỗ lực nhằm đạt được thỏa thuận quan trọng với Moscow trước khi ông Donald Trump nhậm chức Tổng thống Mỹ vào tháng một năm sau, theo RT.

Cây bút Josh Rogin của Washington Post cho hay ông Kerry đang thực hiện nỗ lực cuối cùng để ngăn chặn chiến dịch tấn công của quân đội chính phủ Syria ở Aleppo, bởi chính quyền của ông Trump có thể sẽ “đứng về phía Tổng thống Syria Bashar al-Assad”.

Trợ lý Tổng thống Nga Yury Ushakov cũng xác nhận ông Kerry đã tăng cường liên lạc với người đồng cấp Nga Sergey Lavrov để thảo luận về tình hình Syria. “Đây có thể coi là một nỗ lực không thể tin nổi, bởi chưa từng có nhiều cuộc gọi giữa Ngoại trưởng Mỹ với người đồng cấp Nga đến vậy, mà chỉ tập trung thảo luận vấn đề duy nhất là Syria”, Ushakov cho biết.

Washington Post dẫn nguồn tin từ 4 quan chức giấu tên Mỹ cho hay ông Kerry muốn thực hiện một lệnh ngừng bắn cục bộ ở Aleppo, bằng cách đề nghị phân biệt rõ phe nổi dậy “ôn hòa” với các nhóm khủng bố khác như Jabhat Fatah al-Sham. Có thông tin ông Kerry đã huy động cả các nước khác như Thổ Nhĩ Kỳ, Arab Saudi, Qatar và cả Iran để tham gia vào nỗ lực này.

“Các quan chức này cho biết ông Kerry vẫn chưa được Nhà Trắng trao thẩm quyền để tạo ra bất cứ sức ép đáng kể nào đối với Nga hoặc ông Assad, đặt ông vào thế đàm phán rất yếu. Nếu bà Hillary Clinton đắc cử, ông Kerry sẽ có nhiều động lực hơn, bởi bà được dự đoán là sẽ theo đuổi chính sách Syria cứng rắn hơn”, Rogin viết.

Rõ ràng ông Kerry không còn nhiều thời gian, bởi ông Trump chỉ còn chưa đầy hai tháng nữa là sẽ nhậm chức Tổng thống Mỹ. Nếu trong thời gian này, quân đội chính phủ Syria chiếm được Aleppo, phe nổi dậy sẽ bị cô lập ở tỉnh Idlib và bị bao vây từ ba phía. Biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ là con đường rút lui duy nhất của họ, nhưng Ankara gần đây đã thay đổi lập trường, ngày càng xích lại gần hơn với Moscow.

Quân nổi dậy Syria sẽ bị bao vây ở Idlib nếu thất thủ tại Aleppo. Đồ họa: SouthFront

Tổng thống Nga Vladimir Putin dường như cũng tin rằng đây là thời điểm thuận lợi chưa từng có để tung đòn quyết định ở Aleppo. Trên chiến trường, quân nổi dậy gần như đã kiệt quệ sau nhiều tháng bị vây hãm. Trong khi đó, Putin tin rằng người đồng cấp Mỹ Barack Obama về cơ bản là đã từ bỏ chiến lược ở Syria và sẽ bàn giao lại vấn đề đầy thách thức này cho người kế nhiệm.

Dấu chấm hết

Sau khi ông Trump giành chiến thắng trong cuộc bầu cử tổng thống Mỹ, phe nổi dậy Syria ngày càng trở nên vô vọng. Trong chiến dịch tranh cử của mình, ông Trump đã nhiều lần chỉ trích phe nổi dậy Syria, công khai bày tỏ thiện cảm với Tổng thống Putin. Các nhóm nổi dậy Syria từng rất hy vọng bà Clinton sẽ đắc cử và có những biện pháp hữu hiệu để giúp họ thoát khỏi cảnh bị tiêu diệt.

Ông Trump từng ám chỉ rằng ông sẽ cho rút toàn bộ lực lượng đặc nhiệm Mỹ đang hỗ trợ phe nổi dậy Syria ở miền đông Aleppo và khu vực giáp biên giới với Thổ Nhĩ Kỳ. Ông cũng tuyên bố rằng việc củng cố chính quyền của Tổng thống Assad có thể giúp ngăn ngừa chủ nghĩa cực đoan lan rộng.

Landis tin rằng chiến thắng của ông Trump chính là sự bắt đầu cho dấu chấm hết của phong trào nổi dậy Syria. “Aleppo chính là nơi quy tụ phần lớn những tay súng mà Mỹ coi là thành phần ôn hòa, được CIA huấn luyện quân sự và cung cấp vũ khí”, ông nói.

Vladimir Frolov, chuyên gia phân tích đối ngoại Nga, nhận định rằng ông Trump sau khi nhậm chức sẽ không có bất cứ động thái nào ngáng đường Putin ở Syria, và sẽ chấp nhận “sự đã rồi” mà Nga tạo dựng ở Syria trước khi ông bước vào Nhà Trắng.

Bởi vậy, quân đội chính phủ Syria đang làm tất cả những gì có thể để tạo nên hiện trạng mới trên thực địa ở Aleppo trước khi ông Trump tuyên thệ nhậm chức, Landis nhận định.

Các tay súng nổi dậy ở Aleppo. Ảnh: Reuters

Một khi thất thủ ở Aleppo, quân nổi dậy sẽ phải co cụm về Idlib, nơi họ ngày càng bị cô lập và dễ bị dồn vào con đường cực đoan hóa. “Đó là khu vực mà al-Qaeda và các nhóm Hồi giáo cực đoan khác chiếm ưu thế. Ông Trump hay bất cứ ai khác sẽ rất khó để tiếp tục giúp đỡ họ bằng cách huấn luyện hay viện trợ vũ khí, bởi họ lúc đó đã gắn bó quá mật thiết với các nhóm Hồi giáo cực đoan”, Landis nói.

“Theo kịch bản này, phe nổi dậy Syria sớm hay muộn sẽ bị xóa sổ, và vai trò của Mỹ trong cuộc chiến ở Syria, ngoài chiến dịch tiêu diệt phiến quân Nhà nước Hồi giáo, sẽ gần như chấm dứt khi ông Trump lên nắm quyền”, chuyên gia này nhấn mạnh.

Trí Dũng

Theo VNE