Trump, Biden chạy đua nước rút ở các bang chiến trường
Trump và Biden tìm kiếm sự ủng hộ của cử tri ở miền Trung Tây, nơi Covid-19 đang gia tăng trở lại, khi còn 4 ngày đến cuộc bầu cử.
Tại các bang, Tổng thống Donald Trump chỉ trích các thống đốc Dân chủ vì áp đặt những biện pháp hạn chế nhằm khống chế Covid-19 và cho rằng đối thủ Joe Biden sẽ cấm người Mỹ tụ họp vào những ngày lễ nếu ông đắc cử. Nhiều người đến ủng hộ Trump không đeo khẩu trang.
“Các ông phải mở cửa bang của mình và phải làm điều đó thật khẩn trương!”, Trump phát biểu tại cuộc vận động ở thành phố Green Bay, bang Wisconsin, hôm 30/10.
Tại sự kiện sau đó ở Rochester, Minnesota, Tổng thống Mỹ đã gửi lời chào hàng trăm người ủng hộ không thể tham dự vào cuộc vận động bị giới chức bang giới hạn ở mức 250 người. Ông cũng bày tỏ giận dữ với hệ thống y tế Mỹ, cáo buộc các bác sĩ làm tăng số ca tử vong vì Covid-19 nhằm trục lợi.
“Các bác sĩ của chúng ta nhận được nhiều tiền hơn nếu có người chết vì Covid-19″, ông nói tại Waterford Township, bang Michigan.
Trump vận động tranh cử tại sân bay quốc tế hạt Oakland ở Waterford Township, bang Michigan, hôm 30/10. Ảnh: Reuters.
Trong khi đó, Biden cáo buộc đối thủ đã “đầu hàng” trong cuộc chiến với đại dịch và cho rằng ông không nên tấn công các nhân viên y tế đang điều trị cho các bệnh nhân.
“Không giống như Trump, chúng ta sẽ không đầu hàng trước virus này”, ứng viên đảng Dân chủ nói tại cuộc vận động ở St. Paul, Minnesota. Người ủng hộ ông ngồi trên ô tô để giữ khoảng cách và bấm còi thể hiện sự đồng tình.
Đại dịch Covid-19 đã cướp đi sinh mạng của hơn 230.000 người tại Mỹ, khiến hàng triệu người mất việc làm và trở thành tâm điểm trong những ngày cuối cùng của chiến dịch tranh cử tổng thống.
Số ca nhiễm tăng mạnh trở lại đang đẩy các bệnh viện Mỹ đến bờ vực quá tải, khiến Phố Wall trải qua tuần tồi tệ nhất kể từ tháng 3 và làm suy yếu một trong những lập trường chính của Trump khi tái tranh cử.
Trump, người hồi phục sau khi mắc Covid-19 cách đây vài tuần, đã giảm nhẹ cuộc khủng hoảng y tế này suốt nhiều tháng và những tuần gần đây nói với người ủng hộ rằng Mỹ “đang chuyển hướng”, dù số ca nhiễm gia tăng. Trong khi đó, Biden cảnh báo về một “mùa đông đen tối” trước mắt và cam kết nỗ lực để khống chế dịch bệnh.
Video đang HOT
Biden đang dẫn trước Trump ở tỷ lệ 52% so với 42% trong cuộc thăm dò quốc gia của Reuters/IPSOS, một phần do người dân bất bình với cách Tổng thống xử lý đại dịch. Các cuộc khảo sát cho thấy sự cạnh tranh quyết liệt ở những bang chiến trường sẽ quyết định kết quả bầu cử.
Việc tập trung vào các bang Trung Tây ở những ngày cuối nhấn mạnh tầm quan trọng của khu vực này. Michigan và Wisconsin, cùng với Pennsylvania, là hai trong số ba bang công nghiệp có lịch sử ủng hộ đảng Dân chủ. Trump từng thắng sít sao ở các bang này vào năm 2016.
Biden đang dẫn trước Trump 9 điểm phần trăm ở Michigan và Wisconsin, 5 điểm phần trăm ở Pennsylvania, theo Reuters/IPSOS.
Biden phát biểu tại cuộc vận động ở sân bay quốc tế Milwaukee Mitchell, bang Wisconsin, hôm 30/10. Ảnh: AFP.
Minnesota, nơi đã không bầu cho ứng viên Cộng hoà kể từ năm 1972, là một trong vài bang Dân chủ mà Trump đang cố gắng giành ưu thế năm nay. Biden cho hay chuyến thăm đến Minnesota không phải là dấu hiệu cho thấy ông lo lắng về bang này, nơi ông đang dẫn trước một cách ổn định. Trump cũng dự kiến thăm bang này cuối ngày 30/10.
Hiện hơn 85 triệu người Mỹ đã bỏ phiếu sớm, bao gồm 9 triệu người ở bang Texas, tương đương 60% tổng số cử tri của năm 2016, theo dữ liệu của Dự án Bầu cử Mỹ ở đại học Florida hôm 30/10. Thống kê trên phản ánh sự quan tâm sâu sắc với cuộc chạy đua giữa Trump và Biden, cũng như mong muốn hạn chế nguy cơ lây nhiễm nCoV vào ngày bầu cử đông đúc của cử tri Mỹ.
Số người ủng hộ đảng Dân chủ bỏ phiếu sớm qua thư hiện cao hơn, trong khi phần lớn cử tri ủng hộ đảng Cộng hoà dự kiến sẽ đi bỏ phiếu trực tiếp vào ngày 3/11.
Các cuộc thăm dò hiện cho thấy Biden đang dẫn trước Trump trong số các cử tri đi bỏ phiếu sớm. Tuy nhiên, chiến dịch tranh cử của Trump dẫn những phân tích nội bộ riêng cho hay Tổng thống đang dẫn trước hàng trăm nghìn phiếu so với Biden.
Người Mỹ lo sợ hỗn loạn hậu bầu cử
Khi ngày bầu cử càng đến gần, nhiều người Mỹ càng tỏ ra lo sợ kịch bản khủng hoảng hậu bầu cử vì tranh chấp giữa hai ứng viên.
Nghị sĩ Mark Pocan, thành viên đảng Dân chủ đến từ Madison, bang Wisconsin, gần đây dành rất nhiều thời gian để cố gắng trấn an các cử tri của ông. Họ lo sợ Tổng thống Donald Trump bằng cách nào đó sẽ "đánh cắp" cuộc bầu cử năm nay.
"Tôi nhận được câu hỏi này gần như hàng này", Pocan nói và thêm rằng các cử tri hỏi ông mọi thứ, từ các vụ kiện liên quan tới bầu cử, thời hạn bỏ phiếu, phiếu đại cử tri và các sự cố ở cấp bang. "Mọi người rất lo lắng, bởi họ nghĩ Tổng thống sẽ làm bất kỳ điều gì để giữ quyền lực", ông nói thêm.
Chỉ 22% người Mỹ tin rằng cuộc bầu cử năm nay "tự do và công bằng", theo khảo sát hồi tháng 9 của Yahoo News/YouGov, trong khi 46% nói rằng nó sẽ không diễn ra như vậy.
Molly Ball, biên tập viên của Time, cho rằng tâm lý lo lắng của người dân Mỹ là điều dễ hiểu, khi Tổng thống Trump từng nhiều lần cáo buộc bầu cử năm nay "gian lận", đặc biệt là với hình thức bỏ phiếu qua thư, dù không có bằng chứng, đồng thời từ chối cam kết chuyển giao quyền lực trong hòa bình. Đại dịch Covid-19 cũng làm thay đổi quy trình bỏ phiếu ở Mỹ, trong khi hệ thống bỏ phiếu của Mỹ được cho là thiếu đầu tư và quá tải.
"Sẽ thật ngây thơ nếu cho rằng không có sự cố nào xảy ra", Ball nhận định.
Một người phụ nữ bỏ phiếu bầu cử tại Chicago hồi tháng 3. Ảnh: Reuters.
Nhưng với nhiều người, cảm giác lo lắng này đã biến thành nỗi lo sợ về cuộc khủng hoảng hiến pháp "không thể tránh khỏi". Thậm chí một số cho rằng hỗn loạn hậu bầu cử năm nay có thể phức tạp hơn rất nhiều so với khủng hoảng kiểm phiếu năm 2000 ở Florida.
Giới chuyên gia không phủ nhận có những kịch bản hậu bầu cử tồi tệ sau các động thái gây lo lắng của Tổng thống Trump, nhưng cho rằng khả năng nước Mỹ chìm trong một cuộc khủng hoảng nghiêm trọng là rất thấp. Benjamin Ginsberg, người đại diện cho ứng viên Cộng hòa trong cuộc kiểm phiếu năm 2000, cho rằng "sự hoảng loạn này đang bị thổi phồng".
Nhiều người cho rằng kịch bản tệ nhất có thể xảy ra là người chiến thắng không được công bố ngay trong đêm bầu cử. Nhiều bang sẽ phải xử lý số lượng lớn phiếu bầu qua thư và phiếu vắng mặt, khiến thời gian kiểm phiếu lâu hơn so với bỏ phiếu trực tiếp.
Nhiều cuộc thăm dò cho thấy thái độ hoài nghi của Tổng thống Trump đối với hình thức bỏ phiếu qua thư đã dẫn tới tình trạng chia rẽ đảng phái về phương thức bỏ phiếu. Nhiều thành viên Cộng hòa định bỏ phiếu trực tiếp vào ngày bầu cử, trong khi thành viên Dân chủ thiên về bỏ phiếu qua thư.
Quy trình kiểm đếm phiếu bầu qua thư cũng phức tạp hơn. Các lá phiếu phải được lấy ra khỏi phong bì, dàn phẳng để phân loại, đối chiếu chữ ký cửa tri và các yêu cầu kỹ thuật khác trước khi được kiểm.
Chậm trễ trong khâu thu thập và kiểm phiếu có thể tạo điều kiện cho Tổng thống Trump tuyên bố số phiếu bầu qua thư được nhận sau ngày 3/11 là không hợp lệ. Nhiều người cho rằng Tổng thống có thể từ chối chấp nhận kết quả kiểm phiếu và tiến hành các vụ kiện tụng. Các thành viên của phe Cộng hòa trong chính phủ có thể sẽ ủng hộ Tổng thống, trong khi nhiều người sẽ xuống đường biểu tình, khiến nước Mỹ rơi vào bất ổn.
Tuy nhiên, ngay cả khi kịch bản hỗn loạn này xảy ra, nhiều chuyên gia nhấn mạnh rằng ông Trump không thể phá vỡ quy trình bầu cử Mỹ chỉ với các bài đăng Twitter. Họ thêm rằng các cuộc bầu cử Mỹ được giám sát bởi các quan chức bang và địa phương ở hàng nghìn khu vực pháp lý, với hầu hết đều là người có chuyên môn, kinh nghiệm và nổi tiếng liêm chính. Ngoài ra, quy trình bầu cử đã được kiểm tra cẩn thận để đối phó với những bất thường, thách thức và tranh cãi có thể xảy ra.
"Ứng viên hầu như không có vai trò gì trong quá trình này", Vanita Gupta, chủ tịch Hội nghị lãnh đạo về Nhân quyền và Dân quyền, và từng là quan chức Bộ Tư pháp dưới thời chính quyền tổng thống Barack Obama, nói. "Dù mọi người có thể tuyên bố chiến thắng hay đe dọa về những điều họ có thể hoặc không thể làm, thực tế là ứng viên không có quyền định đoạt kết quả bầu cử. Một điều quan trọng mà cử tri phải hiểu là dù hệ thống của chúng tôi khá phức tạp, nó không phải là cái chợ".
Giới phân tích nhận định việc Tổng thống Trump có chấp nhận hay không sẽ không ảnh hưởng nhiều tới kết quả cuối cùng của cuộc bầu cử. Ông chủ Nhà Trắng hay bất kỳ ứng viên nào khác đều không thể đơn giản khởi kiện lên Tòa án Tối cao, bởi nó cần có quy trình pháp lý.
"Những điều Tổng thống Trump nói như hủy bỏ các lá phiếu hay kết thúc kiểm phiếu đều không phải là lập luận pháp lý trước tòa", Joshua Geltzer, giám đốc điều hành Viện Bảo vệ và Ủng hộ Hiến pháp thuộc Đại học Luật Georgetown, nói.
Một kịch bản đáng lo ngại khác mà nhiều người Mỹ nghĩ tới là bất đồng về phiếu đại cử tri mà các ứng viên giành được ở mỗi bang, khi lo ngại thống đốc và nghị viện bang do hai đảng kiểm soát sẽ đệ trình danh sách đại cử tri của riêng họ. Nhưng các chuyên gia chỉ ra Đạo luật Kiểm phiếu Đại cử tri được quốc hội thông qua năm 1887 sẽ ngăn kịch bản năm 1876, khi hai đảng cùng tuyên bố chiến thắng ở ba bang Florida, Louisiana và Nam Carolina và nộp danh sách đại cử tri khác nhau.
"Sẽ là phản dân chủ nếu tổ chức một cuộc bỏ phiếu phổ thông bầu tổng thống nhưng sau đó bạn không công nhận nó chỉ vì không thích kết quả đó", Adav Noti, chánh văn phòng tại Trung tâm Pháp lý Tranh cử, một tổ chức phi đảng phái, cho biết.
Dù không thể hoàn toàn phủ nhận kịch bản này khi đảng Cộng hòa vốn trung thành với Trump, Adav Noti cho rằng các thẩm phán sẽ không đồng tình với các nỗ lực nộp danh sách đại cử tri đối chọi như vậy.
"Điều này rõ ràng vi phạm luật liên bang và gần như chắc chắn vi phạm các quyền của cử tri được quy định trong hiến pháp. Nếu họ làm như vậy, đó chắc chắn là một tình huống nghiêm trọng, nhưng tôi không nghĩ nỗ lực đó sẽ thành công", Noti nói.
Hai người ngồi xem buổi tranh luận giữa Tổng thống Donald Trump và ứng viên Joe Biden tại thành phố San Francisco, bang California hôm 22/10. Ảnh: AP.
Dù các kịch bản hỗn loạn hậu bầu cử không có nhiều khả năng xảy ra, giới chuyên gia cho rằng việc người dân quá lo sợ về chúng có thể dẫn tới các hậu quả tiêu cực. Nó sẽ khiến nhiều người không tin tưởng lá phiếu của họ sẽ được kiểm cũng như làm xói mòn niềm tin vào hệ thống dân chủ.
"Giống như kịch bản ngày tận thế, chắc hẳn bạn sẽ muốn mọi người lưu tâm đến nguy cơ hỗn loạn hậu bầu cử", Ginsberg nói. "Nhưng việc lo lắng thái quá như thể nó sắp xảy ra sẽ gây vấn đề thực sự là mọi người không còn tin tưởng vào hệ thống chọn lựa lãnh đạo của chúng ta. Điều đó thực sự tai hại".
Trump thất vọng vì Armenia, Azerbaijan phá lệnh ngừng bắn Tổng thống Mỹ bày tỏ thất vọng khi lệnh ngừng bắn thứ ba tại Nagorno-Karabakh do Washington khởi xướng sụp đổ không lâu sau khi có hiệu lực. "Họ đã đối đầu nhau nhiều năm và không thể hòa giải. Họ đã làm thế rất, rất nhiều năm. Thật thất vọng khi thấy điều đó, nhưng đây là điều xảy ra khi bạn...